زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

منتقدان مشهور سینمای جهان درباره فیلم جوکر چه می‌گویند؟

جذابیت جوکر برای منتقدان سینما، فارغ از داستان جذاب و شخصیت‌های عمیق، در هنرنمایی بی‌مثال واکین فنیکس خلاصه می‌شد. او موفق شده بود جوکری را نمایش دهد که هیچکدام از هواداران این شخصیت کمیک بوکی، انتظار تماشای آن را نداشتند. حالا نیز «جوکر» در ۱۱ رشته نامزد دریافت جایزه اسکار شده است.

جوکر (Joker) به کارگردانی تاد فیلیپس که پیش‌تر War Dogs (سگ‌های جنگی)، The Hangover (خماری)، Due Date (موعد مقرر)، The Hangover Part II (خماری: قسمت دوم)، The Hangover Part III (خماری: قسمت سوم)، Starsky & Hutch (استارسکی و هاچ)، Old School (مدرسه قدیمی) و Road Trip (سفر جاده‌ای) را ساخته است، به عنوان یکی از شانس‌های بزرگ جوایز آکادمی اسکار در ۱۱ رشته به شمار می‌رود.

واکین فینیکس در این فیلم آنقدر به عمق شخصیت جوکر نفوذ کرده و عملکرد دگرگون‌شونده فیزیکی و خشنی در جوکر پیاده کرده که اصلاً جای تعجب ندارد اگر در فصل اهدای جوایز، یکی دو تندیس را به خانه‌اش ببرد. آرتور فلک (فینیکس) یک دلقک تهی‌دست دنبال کار است.

 او لباس مخصوصش را به تن کرده و در حال رقص و آواز تابلویی در دست دارد که برای یک فروشگاه در حال تعطیل شدن تبلیغ می‌کند تا اینکه چند تبهکار جوان آن را می‌دزدند و آرتور را کتک می‌زنند.  این تنها یکی از مصیبت‌‌هایی است که سر آرتور نازل شده. او با پنی (فرانسیس کانروی) مادر مسنش زندگی می‌کند. پنی یک زن ساده‌‌باور است که مدام به توماس وین (برت کالن) که قبلاً رئیسش بوده نامه می‌نویسد و باور دارد او به آنها کمک می‌کند.

 آرتور و پنی شب‌ها برنامه تاک شو موری فرانکلین (رابرت دنیرو) را تماشا می‌کنند و آرتور رویای قرار گرفتن در موقعیتی کنار شخصیت محبوبش را در سر می‌پروراند. آرتور رویای تبدیل شدن به یک استندآپ کمدین را در سر دارد اما از افسردگی و بی‌ثباتی عاطفی (خنده‌های بی‌اختیار که با احساسات او در تضاد است) رنج می‌برد. او یک کتاب جوک دارد که آن را با تصاویر و جملات قصار با دست‌خطی کودکانه مثل «امیدوارم مرگ من بیش از زندگی‌ام درآمد داشته باشد» پر کرده است. اوضاع بدتر هم خواهد شد؛ حالا شهر گاتهام با اعتصاب مردم با استفاده از زباله‌ها، خشونت و نابرابری دستمزدها به محیطی خصومت‌آمیز تبدیل شده است.

فینیکس خیره‌کننده است

چیزی که در ادامه «جوکر» رخ می‌دهد دست کمی از تصویر یک ازهم‌پاشیدگی ندارد. فینیکس خیره‌کننده است: لاغری مفرط، کتک خوردن مداوم و بدنش که از شکل افتاده. صورتش گاهی اندوهناک و گمگشته است و گاهی ساده‌لوحانه امیدوار به‌نظر می‌رسد. خنده‌های او از سر شادی شرورانه نیست، این خنده‌ها گاهی دردناک و تند هستند و گاهی تقلیدی ناهنجار از تعاملات انسانی. وقتی او به کلوب خنده می‌رود، خنده‌هایش نسبت به جمله‌‌های جدی است. علاقه شدید او به سوفی داموند (زازی بیتز)، دختری که در ساختمان آنها ساکن است، تنها روزنه امید اوست اما این موضوع آنقدر خوب است که نمی‌تواند حقیقت داشته باشد؛ و خب همیشه همین بوده. با وجود اسم مستعار «شاد» که پنی روی آرتور گذاشته، او صریحاً مدعی است که «یک لحظه شاد هم در تمام زندگی او وجود نداشته است». وقتی آرتور در هم می‌شکند، اولین قتل‌های او به‌عنوان یک جنگ طبقاتی مورد استقبال قرار می‌گیرد و شهر پرتنش گاتهام در حال رسیدن به نقطه جوش است.

این شخصیت یک اثر تقلیدی یا تمسخرآمیز نیست

داستان «جوکر» در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ میلادی می‌گذرد. تاد فلیپس ادای دین مشخصی نسبت به «راننده تاکسی» و «سلطان کمدی» آثار مارتین اسکورسیزی داشته و همچنین متن‌هایی از «ارتباط فرانسوی» و «سرپیکو» را ضمیمه کرده است. اما همانطور که ممکن است اجرای فینیکس به شخصیت تراویس بیکل و روپرت پاپکین شبیه باشد، جوکر و فینیکس کاملاً یکتا و منحصربه‌فرد هستند. این شخصیت یک اثر تقلیدی یا تمسخرآمیز نیست، بلکه یک مطالعه روانشناسی بی‌پروا و معاصر محسوب می‌شود. آرتور یک اینسل (incel؛ مردی که زنان را به چشم اشیایی برای رابطه جنسی می‌بیند و تنها دلیل عدم داشتن رابطه‌اش را مشکلات ظاهری خود می‌پندارد) است و ناراحتی او به دلیل بیماری روانی و آسیبی است که قادر به کنترلش نیست و خشم رو به افزایشش به دلیل دنیایی از بی‌توجهی‌ست که باعث دوری‌اش از اجتماع شده و جامعه او را فردی رها و به‌طور کلی خالی از همدلی می‌بیند.

این فیلم حسی از یک مطالعه شخصیت ذهنی واقعی دردناک دارد

فلیپس و اسکات سیلور همکار نویسنده او، به طور اساسی معرفی خانواده وین را دستکاری می‌کنند، اما جوکر در دنیای دی‌سی یا فانتزی‌های دیگر یافت نمی‌شود. این فیلم حسی از یک مطالعه شخصیت ذهنی واقعی دردناک دارد. فیلم‌برداری لارنس شر مملو از رنگ و ثبات سینمای شهرنشین معمول در دهه ۷۰ میلادی است. به نظر می‌رسد هر صحنه از فیلم بوی بد شهر، ترکیبی از فضولات، دود ماشین‌ها، غذاهای خیابانی و مواد ضدعفونی را در خود دارد. هیلدور گودنادوتیر یکی از بهترین آهنگسازان ایسلندی حال حاضر، موسیقی بی‌نظیری که ترکیبی از برخی آهنگ‌های راک و پاپ آن دوران است را برای فیلم «جوکر» خلق کرده است. چیزی که در «جوکر» وجود دارد یکی از قوی‌ترین ساختارهای دیوانگی است. همان‌طور که فیلم پیش می‌رود، بیشتر و بیشتر به یک فیلم ترسناک تبدیل می‌شود و خشونت به حد باورنکردنی واقعی نشان داده شده است. لحظات طنز هم در اثر سازنده «خماری» وجود دارد که به نوعی منحصربه‌فرد و جدا از طنزهای معمول است.

دیدگاه منتقدان در مورد جوکر

اما آن‌چه یک فیلم را شایسته پیروزی در رقابت میان نامزدهای اسکار می‌کند، دیدگاه منتقدان است. با این حال منتقدان مشهور سینما نظرات متفاوتی درباره این نقش‌آفرینی به‌یادماندنی واکین فنیکس دارند. تری وایت در Empire درباره جوکر نوشته است: با فیلمی جسورانه، ویرانگر و در نهایت بسیار زیبا مواجه هستیم. تاد فیلیپس و واکین فینیکس با این فیلم نه تنها یکی از نمادین‌ترین و محبوب‌ترین شخصیت‌های شرور در تاریخ سینما را بازسازی کرده‌اند، بلکه یک داستان کمیک بوکی را هم با موفقیت به تصویر کشیدند. تکرار جذابیت جوکر کار دشواری به نظر می‌رسید.

تیم گریرسون نیز در Screen Daily از هنرنمایی واکین فنیکیس به وجد آمد: ما با جوکر مواجه هستیم؛ یک شخصیت منفی در کمیک بوک‌ها. این شخصیت به شکل بی‌نظیری در فیلم تاد فیلیپس در محور داستان قرار گرفته تا مورد پرداخت قرار بگیرد. جوکر یکی از بهترین فیلم‌هایی است که توانسته استعداد خام واکین فینیکس را در بالاترین سطح خود نشان دهد.

راجر مور در Movie Nation می‌نویسد: خشونت‌ بی‌پروا و حماسه حیرت‌انگیز جوکر، این اثر بی‌پایه را به بهترین فیلم کمیک بوکی تبدیل می‌کند. به شکلی که سایر فیلم‌هایی که تا پیش از این براساس شخصیت‌های کمیک بوکی ساخته شده‌اند، در برابر جوکر شکست‌خورده به نظر می‌رسند. به نظر می‌رسد فیلم‌های ابرقهرمانی تا پیش از جوکر، بیشتر شبیه کارتون‌های مناسب کودکان بودند. این فیلم لایق اسکار است.

دیوید ارلیچ در Indie Wire فیلم را خاکستری می‌بیند: جوکر آن‌قدر خوب است که می‌تواند خطرناک باشد. و متاسفانه آنقدر بد است که این اجازه را داریم تا فیلم‌های بهتری از این شخصیت را درخواست کنیم. به هر حال چه خوب و یا چه بد، این اثر دقیقاً همان فیلمی است که جوکر لازم داشت.