تحریریه ماهنامه آشپزباشی
شاید بتوان گفت که بعضی از ما علاوه بر اینکه اطلاعات چندانی از نحوه استفاده و در کل نحوه کار کردن این مایکروفرها نداریم، حتی گاهی برای داشتن آن نیز دچار تردید میشویم. مطمئنا یکی از مسائلی که شما را نگران میکند، خطرات احتمالی این دستگاه است. آیا این دستگاه امواج را به بیرون نشت میدهد یا نه؟ اگر این اتفاق بیفتد چه آسیبهایی روی بدنمان خواهد گذاشت؟ آیا نکاتی وجود دارند که میتوان از وقوع این خطرات جلوگیری کرد؟ چه استانداردهایی در زمینه ایمنسازی مایکروفرها وجود دارد؟ اینها همه سوالات مهمی هستند. زیرا حتی اگر در خانهتان از این دستگاهها استفاده نمیکنید، در خیلی جاها مثل رستورانها، کافهتریاها، سالنهای استراحت، آشپزخانهها، دکههای فروش اسنک و خانه دوستان و فامیلهایتان با این دستگاه سروکار دارید و اگر این دستگاهها مضر باشند، به شما هم صدمه وارد خواهند کرد. به هر حال در اینجا میخواهیم به تمامی سوالات شما پاسخ دهیم؟
آیا امواج مایکرو خطرناک است؟
قبل از پاسخ به این سوال بهتر است خلاصه ای ازنحوه عملکرد امواج مایکرو كه در بخش قبلی مفصلا صحبت کرده بودیم یاد آوری كنیم. امواج مایکرو در داخل محفظه مایکروفر توسط مگنترون ساطع میشود و به سطح مواد غذایی برخورد میکنند. این امواج انرژی بالایی دارند و توسط مولکولهای داخل غذا جذب میشوند و این مولکولها وادار به حرکت میشوند. این حرکت در نهایت منجر به ایجاد اصطکاک میان مولکولهای غذا و بالا رفتن سریع دمای آن میشود. در واقع، مگنترون قطعهای است که جریان برق را به امواج مایکرو تبدیل میکند و این امواج بسته به شدتی که شما انتخاب میکنید به داخل محفظه دستگاه تابیده میشود. درباره میزان خطر این امواج باید گفت که براساس گزارش مرکز بهداشت کانادا، امواج مایکرو فقط نباید با امواج ایکس یا امواج شدید دیگری تداخل پیدا کنند. اما به طور کلی، امواج مایکرویی که توسط مایکروفر تولید میشود، غذا یا حتی خود دستگاه را رادیواکتیو نخواهد کرد. علاوه بر این، به گفته محققان، اگر از مایکروفر طبق دستورالعمل کارخانه سازنده استفاده شود، این دستگاه ایمن خواهد بود. ولی با این همه از آنجایی که احتیاط شرط عقل است، در این مورد نیز باید جانب احتیاط را نگه داشت.
آیا امواج مایکرو روی افرادی که از باتری قلب استفاده میکنند، اثر بدی میگذارد؟
به گزارش مرکز بهداشت کانادا، امواج بعضی مدلهای ابتدایی باتریهای قلب میتوانند با امواج مایکرو تداخل ایجاد کند. البته با پیشرفته شدن باتریهای قلب در زمینه عدم تداخل با امواج دیگر و همچنین پیشرفت در کاهش سطح نشت امواج مایکرو در مایکروفرها این نگرانیها را به کلی از بین برده است. تا جایی که امروزه بیشتر مدلهای باتری قلب حتی اگر در کنار مایکروفر هم قرار گیرند، هیچ اتفاقی برایشان نمیافتد.
اگر امواج مایکرو نشت کند و به بدن انسان برخورد کند
نکتهای که باید بدانید این است که مایکروفرهای امروزی به گونهای طراحی شدهاند که فقط زمانی که روشن باشند و در آنها بسته باشد، امواج مایکرو ساطع میکنند. با این حال، نشت از در شیشهای خیلی کمتر است و حتی کمتر از میزانی است که توسط استانداردهای بینالمللی ارایه شده است. ولی باز هم یادآوری میکنیم که نشت امواج مایکرو فقط در شرایطی میسر است که در دستگاه خراب باشد یا دستگاه خیلی کثیف شده باشد. پس خیلی مهم است که دستگاه را در شرایط خوبی نگهداری کرده باشید و سعی کنید که هر از چند گاهی در آن را چک کنید و از وضعیت ایمنی آن مطمئن شوید. مثلا چک کنید که در کامل بسته میشود و چیزی مانع بسته شدن آن نمیشود. همچنین نباید روی در دستگاهتان نشانهای از ضربه یا خوردگی وجود داشته باشد. حال اگر به هر نحوی این امواج از مایکروفر نشت کنند، توسط بدن جذب میشود و تولید حرارت در بافتهای در معرض امواج میکند. اندامهایی که خونرسانی و کنترل دمای ضعیف تری دارند، مثل چشم و بیضهها بیشتر در معرض این امواج صدمه خواهند دید. با این حال، سوختگی حرارتی فقط در مواقعی که سطح قدرت امواج بالا باشد، پیش میآید.
آیا گذاشتن غذا با پلاستیک خطرناک است؟
به گفته محققان دانشگاه هاروارد، به هیچ عنوان غذاهایتان را با پوشش پلاستیکی یا در ظرف پلاستیکی در مایکروفر قرار ندهید. آنها معتقدند که استفاده از مواد شیمیایی همانند پلاستیک در مایکروفر میتواند باعث بروز سرطان، مشکلات باروری و مشکلات دیگر شود. زمانی که غذا را با ظرف پلاستیکی و یا محافظ پلاستیکی درون فر میگذارید، ممکن است مواد تشکیل دهنده پلاستیک (پلاستیزرها) به داخل غذا نشت کنند؛ به ویژه در غذاهای چرب، مثل گوشت و پنیر که تولید ماده نرمی به نام diethylhexyl adipate میکند که واقعا خطرناک است.
ایمنی حرارتی
صدمات سوختگی میتواند ناشی از لمس وسایل داغی باشد که از مایکروفر بیرون میآورید. به ویژه به هیچ عنوان مایعات همگن مثل آب یا شیر را در مایکروفر داغ نکنید، زیرا به محض اینکه آن را از دستگاه درمیآورید، به دلیل درجه حرارت بسیار بالا دستتان را خواهد سوزاند. اگر مثلا روی گازهای کانوکشنی آب را جوش بیاورید، بخار آب فرصت این را دارد که به واسطه حبابها از سطح روی آب فرار کرده و وارد محیط شود، اما در مایکروفر، بخار آب نمیتواند به واسطه حباب از سطح آب فرار کند و به همین دلیل آب به یکباره و به دمای بالاتر از دمای جوش میرسد. به همین دلیل زمانی که یک جسم خارجی مثل قاشق به آن میخورد، اتفاقات ناگواری ممکن است بیفتد. تاکنون موارد زیادی از سوختگی این چنینی دیده شده است. علاوه بر این، بعضی مواد غذایی هستند که نباید آنها را در مایکروفر قرار دهید. این مواد غذایی معمولا مواد غیرمتخلخل هستند مانند هاتداگ یا موادی که منفذی برای برون رفت گرما ندارند مثل تخم مرغ یا شاهبلوط.