دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه
همانطوركه می‌دانید، اكثر ویتامین‌ها، مواد معدنی و عناصر كمیاب در بسیاری از غذاهایی كه می‌خوریم پنهان‌اند.
رمز دریافت تعادل مناسب آنها، تنوع است.
كودكانی كه به‌طور مكرر تعداد كمی از غذاهای یكسان را می‌خورند، در خطر از دست دادن یك یا دو ماده مغذی مهم هستند.
یك تمرین مفید تهیه فهرستی تقریبی از تمام غذاهایی است كه كودك شما در هفته می‌خورد.
به منابع غذایی هر ماده مغذی مراجعه نمایید آیا می‌توانید در طول یك دوره 7 روزه (یك هفته) هر یك را چندین بار نشان دهید.
می‌توانید بعضی از غذاها را كه چندین بار در فهرست ذكر شدند مانند حبوبات، دانه‌های كامل، محصولات لبنی و سبزی‌های برگ سبز مورد ملاحظه قرار دهید.
این غذاها وقتی به‌طور مرتب خورده شوند راه موثری برای زیر پوشش قرار دادن چندین اصل تغذیه‌ای است.
اگر آنها را در برنامه یك هفته نمونه خود وارد كنید به سرعت درمی‌یابید كه بیشتر ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری جزء رژیم غذایی روزانه كودكتان خواهند شد.
توجه كنید از كدام گروه كم دارد، تلاش كنید راهی برای وارد كردن غذایی از آن فهرست به چند تا از غذاها یا اسنك‌ها بیابید.
پی می‌برید كه ایجاد یك رژیم غذایی مولتی ویتامین، تنوع بیشتری به غذاهایی كه خانواده‌تان می‌خورد می‌دهد.
این تمرین، شرح می‌دهد كه چرا خوردن مرتب شیرینی‌ها و سایر كالری‌های تنها میتوانند باعث آسیب مضاعف شوند، نه تنها این غذاها اثر منفی بالقوه بر سلامت دارند، بلكه جای چیز دیگری را می‌گیرند كه می‌تواند تامین‌كننده ویتامین‌ها یا مواد معدنی ضروری باشد.
هنگامی كه بچه‌ها مقدار زیادی از كالری‌هایشان را از نوشابه گازدار، آبنبات، چیپس و غیره می‌گیرند، ممكن است برایشان سخت باشد كه بدون پرخوری همه مواد مغذی مورد نیازشان را از سایر غذاها دریافت كنند.
كودكان با یك رژیم غذایی سالم، معمولا نیاز به مكمل‌های ویتامین و ماده معدنی اضافه ندارند.
اما چندین استثنا وجود دارد و حالا كه درك خوبی از محل یافتن ریزمغذی‌ها در غذا دارید، بهتر می‌توانید نیازهای كودكتان را ارزیابی كنید.
الف) ویتامین D برای همه كودكان
استثنا جهانی برای قانون "ابتدا غذا"، ویتامین D است. تنها ویتامینی است كه قادر نیستیم آن را فقط در رژیم‌های غذایی‌مان بیابیم- هنگامیكه در معرض آفتاب قرار می‌گیریم آن را در پوست‌مان تولید می‌كنیم.
كمبود ویتامین D می‌تواند منجر به نرمی استخوان‌ها و راشیتیسم شود.
كودكان همیشه مدت زیادی را در آفتاب نمی‌گذرانند و خیلی زیاد در معرض آفتاب بودن بدون حفاظت كافی پوست برای نوزادان و كودكان خطرناك است، زیرا می‌تواند باعث سرطان پوست در زندگی آینده شود.
نور خورشید در عرض‌های جغرافیایی شمالی برای تامین ویتامین D كافی بسیاری از كودكان و بزرگسالان خیلی كم است و برای والدین مشكل است كه برآورد كنند كه آیا كودك‌شان در معرض آفتاب كافی قرار گرفته‌اند یا نه.
كودكان دارای پوست تیره بیشتر در خطر كمبودند زیرا پیگمانتاسیون پوست‌شان با تولید ویتامین D تداخل می‌كند.
كودكان تغذیه‌كننده از شیرخشك معمولا ویتامین D كافی را از طریق فرمولایشان می‌گیرند اما بهتر است به كودكانی كه با شیر مادر تغذیه می‌شوند روزانه 200 واحد بین‌المللی (IU) ویتامین D به شكل قطره داده شود.
بهتر است همین دوز، به صورت قرص یا قطره برای همه كودكان در طول كودكی و نوجوانی ادامه یابد.
ب) کمبود در گیاهخواران
همانطوركه مردم بیشتری شیوه زندگی گیاهخواری را می‌پذیرند یا مقدار گوشتی را كه می‌خورند به مقدار زیادی محدود می‌كنند، رژیم غذایی كودكان‌شان این انتخاب‌ها را منعكس خواهد كرد.
همانطوركه می دانیم گوشت منبع قابل توجهی از بسیاری ویتامین‌ها و مواد معدنی و نیز پروتئین‌ها است.
یك رژیم سالم گیاهخواری، بدون گوشت، به‌ویژه برای كودكان صرفا یك رژیم طبیعی نیست.
مواد مغذی یافت شده در گوشت باید با سایر منابع غذایی مانند: محصولات لبنی، لوبیاها، نخودها، دانه‌ها، توفو و دانه‌های كامل جایگزین شود.
بهتر است این غذاها بطور غالب در هر رژیم غذایی كه منابع گوشت كمی دارد، قرار داده شوند.
كودكانی كه رژیم گیاهخواری دارند ممكن است در خطر كمبود 12B نیز باشند به ویژه اگر تخم مرغ یا محصولات لبنی زیادی نخورند.
روی نیز می‌تواند در كودكانی كه محصولات حیوانی ناچیزی مصرف می‌كنند كم باشد.
مكمل‌های روی و B12 در دوز مناسب برای كودكان یا مكمل مولتی ویتامین-مولتی مینرال كودكان، می‌تواند به پیشگیری از هر گونه اثرات منفی بر سلامت گیاهخواران یا كودكان گیاهخوار كمك كند.
ج) رژیم‌های غذایی فقیر از مواد مغذی یا یكنواخت
اگر كودكتان خیلی در غذا خوردن مشكل پسند است، یا به دلایل دیگر باید رژیم غذایی خیلی یكنواخت بدون تنوع زیاد غذایی داشته باشد، دریافت مرتب مولتی‌ویتامین راهی برای خنثی كردن كمبودهای بالقوه ریزمغذی‌ها است.
اگر نگران جنبه‌های رژیم غذایی كودكتان كه خارج از كنترل شماست هستید نیز یك مولتی‌ویتامین می‌تواند راهی عاقلانه باشد.
در جهان امروز، اكثر والدین امكان مالی كافی برای اطمینان از اینكه هر وعده غذایی كه كودك‌شان می‌خورد، مغذی است ندارند.
مطالعه‌ای جدید بر روی كودكان در مهدكودك تشخیص داد بسیاری از ناهارهایی كه به این كودكان داده می‌شود نسبتا از مواد مغذی فقیر بودند زیرا مقدار خیلی زیادی محصولات نانی داشتند و میوه‌ها و سبزی‌های كافی در آنها وجود نداشت.
حرف آخر این است كه یك رژیم غذایی سالم، بهترین راه برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز است اما مولتی‌ویتامین‌ها میتوانند تضمین مهمی در برابر پیامدهای بالقوه رژیم ناكامل بر سلامت باشند.
حرف آخر: مكمل‌های رژیمی خط دوم دفاع در یك رژیم سالم‌اند
- كودكان به منظور رشد و نمو بدن‌هایشان به سطوح كافی ویتامین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی‌شان نیاز دارند. ویتامین‌ها و مواد معدنی میتوانند به طور طبیعی در غذاها یافت شوند (و آفتاب در مورد ویتامین D).
اما دریافت مقدار كافی تمامی این مواد مغذی به طور طبیعی به انتخاب انواع غذاها، شامل میوه‌ها، سبزی‌ها، دانه‌های كامل و منابع پروتئین حیوانی و گیاهی نیاز دارد.
همه منابع غذایی مواد مغذی، كاملتریناند و بهتر است نقش اصلی را در رژیم غذایی مغذی بازی كنند.
- از آنجایی كه برای هر كودك مشكل است كه ویتامین‌ها و مواد معدنی كافی را فقط از منابع غذایی طبیعی دریافت كند، امروزه بسیاری از غذاهایی كه به طور معمول خورده می‌شوند با ویتامین‌ها و مواد معدنی اضافی غنی می‌شوند، و این غذاها میتوانند به‌عنوان بهبود دهنده ارزش غذایی روزانه محسوب شوند.
وقتی رژیم غذایی كودك كافی نیست، به ویژه در طول دوره‌های كلیدی رشد در نوزادی و نوجوانی مكمل‌های ویتامین و مواد معدنی میتوانند به عنوان خط دوم دفاع در برابر كمبودهای رژیم غذایی باشند.
ویتامین D به عنوان یك مكمل برای تمام نوزادان و كودكان توصیه می‌شود.
بهتر است والدین در دادن مكمل‌های ویتامین و مواد معدنی فقط در دوزهای توصیه شده برای كودكان محتاط باشند و از هر گونه مكمل‌های گیاهی و درمان‌هایی كه از نظر اثر بخشی و سلامت در كودكان هنوز آزمایش نشده‌اند اجتناب كنند.
