دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه
الف) ویتامین A
هنگامی كه دانشمندان، عامل محلول در چربی غذاها را جدا كردند اولین ویتامین از نظر الفبا، اولین ویتامینی هم بود كه كشف شد و در سال 1920 نام ویتامین A را به آن دادند.
سپس پیبرده شد كه پیگمانهای خاص سبزیها به نام كاروتنوئیدها، در بدن به ویتامین A تبدیل میشوند.
ویتامین A در بینایی نقش دارد، ما را قادر به دیدن در نور كم میكند.
سیستم ایمنی را نیز قوی نگه میدارد و به همین دلیل اغلب در كشورهای در حال توسعه به صورت مكملهایی به كودكانی كه در خطر عفونت هستند داده میشود.
این ویتامین در رشد نقش دارد و كمك به بهبود جذب آهن، میكند.
این فقط مثالی است از اینكه چگونه مهیا بودن یك ماده مغذی به مقدار كافی میتواند بر دیگری اثری داشته باشد.
منابع طبیعی ویتامین A و كاروتنوئیدها عبارتند از: جگر، روغنهای جگر ماهی، تخم مرغ، محصولات لبنی، میوهها و سبزیهای نارنجی پررنگ و سبزیهای برگدار تیره.
ب) ویتامین D
ویتامین D، در بین ویتامینها، كمی عجیب است زیرا در حقیقت، بخشی از رژیم غذایی نیست.
انسان، مقدار ناچیزی ویتامین D را از غذا جذب میكند؛ در عوض، وقتی در معرض نور آفتاب قرار میگیریم، قسمت اعظم ویتامین D خود را در پوستمان میسازیم.
ویتامین D به ما در جذب كلسیم و فسفر، دو ماده معدنی كه استخوانها را میسازند كمك میكند و به همین دلیل اغلب به محصولات و مكملهای كلسیم، افزوده میگردد.
كمبود ویتامین D میتواند منجر به بیماری به نام راشیتیسم شود كه امروزه در ایالات متحده و سایر كشورهای صنعتی، نادر است اما در میان كودكان فقیرتر، شایع شده است.
از آنجایی كه دریافت ویتامین D میتواند در نوزادان و كودكان نوپا كه برای مدت طولانی در معرض تابش آفتاب نیستند، كم شود (به علت خطر ایجاد سرطان پوست در زندگی آینده)، تنها ماده مغذی است كه آكادمی كودكان آمریكا مكملیاری آن را برای تمام كودكان از تولد تا نوجوانی، توصیه میكند.
ج) ویتامین E
ویتامین E ، یكی از آنتی اكسیدانها است، طبقهای از موادی كه به عنوان نگهبانان سلولهایمان عمل میكنند، درست همانطور كه تولید انرژی در ماشینها و كارخانهها، مواد زایدی به جای میگذارد كه میتواند به طور بالقوه به محیط ما افزوده شده و ضرر بزنند، تولید انرژی كه به سلولها سوخت میرساند، به طور دائم مولكولهایی به نام رادیكالهای آزاد اكسیژن ایجاد میكند كه میتواند موجب آسیب سلولها در طول زمان شود.
ما اغلب اكسیژن را لازمه زندگی میدانیم اما زمانی كه به مواد شیمیایی مختلف در بدن ما متصل میشود، میتواند كاملا خطرناك باشد.
آنتیاكسیدانها، این مولكولهای اكسیژن اضافه را گیر میاندازند و مانع از ایجاد تخریب توسط آنها در سلولهایمان میشوند.
ویتامین E، یكی از مدافعهای آنتیاكسیدانی اصلی بدن ما است كه در روغنهای گیاهی، جوانه گندم، آجیلها و سبزیهای برگ سبز یافت میشود.
د) ویتامین C
شناخت وابستگی ما به ویتامین C، نتیجه مطالعه بر روی ملوانانی بود كه در سفرهای دریایی با كشتی مبتلا به بیماری اسكوروی میشدند، بیماری دردناكی كه موجب خونریزی لثه و كبودی پوست میگردد و به سختی بهبود مییابد.
سرانجام كشف شد كه انباركردن مركبات– یا در بسیاری از سفرهای اكتشافی آلمانها و هلندیها ساوركراوت1 - میتواند از این بیماری پیشگیری كند.
ویتامین C موجب تشكیل كلاژن در بافتهایمان میشود كه این نشاندهنده چگونگی ایجاد علایم اسكوروی است.
ویتامین C، آنتیاكسیدانی قوی است و عملكردهای مختلفی در سیستم ایمنی دارد.
این ویتامین، از زمانی كه مشخص شد كه مگا دوزهای آن میتواند سرماخوردگی را دفع كند، محبوبیت قابل توجهی در فرهنگ آمریكا یافته است.
اگرچه تحقیقات بسیاری كاملا این فرضیه را رد كردند، هنوز ویتامین C یكی از پرطرفدارترین مكملها برای كودكان است و داستان آن هنوز به جای خود باقی است.
متاسفانه، ویتامین C كار خاصی برای سرماخوردگی كودكانتان انجام نمیدهد.
به هر حال دوزهای بالای آن بیفایدهاند زیرا ویتامین C محلول در آب است و بافتهای بدنتان، به سرعت با آن اشباع میشوند و مقدار اضافی آن با ادرار دفع میشود.
در هر صورت، ویتامین C هنوز برای سلامت لازم است و گنجاندن غذاهای دارای ویتامین C بالا در رژیم غذایی كودكتان مهم است.
ویتامین C در مركبات و آبمیوهها ، بروكلی، فلفل دلمهای، گوجه فرنگی، كلم بروكسل و بسیاری از توتها وجود دارد.
ه) ویتامین 6 B
یكی از 8 ویتامین گروه B و محلول در آب است- تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پنتوتنیك اسید، بیوتین، 12 Bو 6 B و اسید فولیك- كه همگی به تبدیل غذای خورده شده به انرژی كمك میكنند و در واكنشهای شیمیایی كه سلولهای بدنمان را توانا میكنند، شركت مینمایند.
آنها اغلب به غلات و آرد غنی شده افزوده میشوند، بنابراین احتمالا آنها را به طور معمول بر برچسبهای تغذیهای مشاهده میكنید.
ویتامینهای B بهطور طبیعی در بسیاری از غذاها، به ویژه غذاهای پرپروتئین یافت میشوند.
ویتامین6 B به متابولیزه شدن چربیها و پروتئینها در بدنمان كمك میكند.
یكی از رایجترین كمبودهای ویتامین B در كودكان است.
پرستاران كودك بهتر است مطمئن شوند كه آنها غذاهای دارای ویتامین 6 B را نیز به مقدار كافی میخورند، زیرا سطوح این ویتامین و سایر ویتامینهای محلول در آب یافت شده در شیر مادر بسته به رژیم غذایی مادر متغیر است.
شما میتوانید این ویتامین را در انواع گوشت، تخم مرغ، محصولات غلات كامل، برخی غلات غنی شده، موز، هندوانه، آلوها و بسیاری از سبزیها بیابید.