دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه
اگر میخواهیم در مدرسه محیط نسبتا سالمی را برای كودكان ایجاد كنیم، آن محیط شبیه چیست؟
خب، میتوانیم بگوییم بهتر است ناهارهای آماده شده در مدرسه راهكارهای تغذیهای را برآورده كنند اما برای كودكان جذاب نیز باشند.
حتی میتوانیم با وارد كردن دانههای كامل و سبزیها و میوههای تازه بیشتر استانداردهای USDA را بهتر از پیش كنیم.
میتوانیم به کودکان زمان كافی برای خوردن و هضم كامل غذاهایشان بدهیم، در حال حاضر حدود 20 درصد مدارس برای خوردن غذاهایشان بیست دقیقه یا كمتر وقت میدهند. (وقتی كودكان خیلی سریع بخورند، زمانی كه طول میكشد تا بدن پس از غذا، احساس سیری و خشنودی كند، به تاخیر میافتد).
غذا خوردن خیلی سریع یا در حال دویدن میتواند منجر به پرخوری شود. میتوانیم برای غذاهای رقابتی كه میتوانند خارج از محل ناهارها فروخته شوند محدودیتهایی بگذاریم.
بخواهیم كه غذاهای پر از قند یا چربی، به ویژه غذاهای فرایند شده دارای شیرینكنندهها و چربیهای ترانس افزودنی، در مدرسه فروخته نشوند.
در عوض میتوانیم ماشینهایفروش را با میوه، اسنكهای دارای دانه كامل، محصولات لبنی كمچرب، آبمیوههای 100 درصد و بطریهای آب پر كنیم.
میتوانیم با هر نوع معامله با شركتهای خصوصی برای مالكیت انحصاری فروش غذای آماده یا نوشابه گازدار به كودكانمان مخالفت كنیم و آنها را به سوی انتخابهای سالمتر وسوسه نماییم.
اینها فقط برخی از راههایی هستند كه میتوانند وضعیت غذای مدارس را بهبود بخشند و همگی راهبردهایی هستند كه در مدارس تمام كشورها آزمایش و ترویج داده میشوند.
در طی چند سال گذشته، حركت رو به رشدی برای نوآوری و بهتر كردن تغذیه مدارس وجود داشته است.
مشكل در حال رشد چاقی كودكی، بسیاری از مسئولان و رژیمشناسان مدارس را برای ایجاد تغییرات مثبت در سطح محلی برانگیخته است.
برای مثال
1) برنامههای مزرعه، به مدرسه در فراهم سازی محصول كشاورزی محلی كمك میكنند.
مدرسهای در ناحیهای از كالیفرنیا یك "محل عرضه محصولات كشاورزی"، همراه با سفرهایی به فروشگاههای كشاورزی، پروژه باغچه مدرسه و آموزش درباره محصول را ایجاد نموده است.
2) بعضی مدارس، نوشابه گازدار و آبنبات را در مدرسه ممنوع كرده اند- مدرسه آنها را نمیفروشد و دانشآموزان اجازه آوردن این غذاها را به محوطه مدرسه ندارند.
3) بعضی از مدرسه ها" نوشابه گازدار و آبنبات را در ماشینهای فروشش با آب، آبمیوه و غذاهای اسنك سالمتر جایگزین می كنند. با درخواست دانشآموزان، میوه و ماست بعدا افزوده شد.
4) برخی مدارس روش جدیدی دارند كه فروش تمام نوشابههای گازدار، نوشیدنیهای ورزشی و غذاهای اسنك پرچربی، پر قند را كه با برنامه صبحانه و ناهار ملی مدرسه USDA رقابت میكنند، ممنوع میكند.
دانشآموزان میتوانند از بین غذاهای سالمتر مانند شیرهای كمچربی و بدونچربی، وعدههای غذایی كوچك آبمیوهها (طبیعی) و آب بطری شده و نیز وعده غذایی و اندازههای كوچكتر چیپس را انتخاب كنند.
برنامههای متنوع دیگری همگی با هدف تبدیل مدارس به مكانهای حامی سلامت، و نه جاهایی كه از خوردن ناسالم سود میبرند در حال شكلگیریاند.
یكی از بزرگترین بهانههای تغییر ندادن سیستم، ترس از آن است كه مدارس با ارتقا سلامت پول را از دست خواهند داد.
وقتی كودكان در خانههای با آگاهی بهداشتی پرورش مییابند، یاد میگیرند كه در خارج از منزل توقع غذاهای مغذی را داشته باشند.
زمانی كه انتخابهای واقعی كه مزه خوب میدهند به دانشآموزان عرضه میشوند، اجبارا مصرف غذای ناسالم را در طول روز، انتخاب نخواهند نمود.
كمی تجسس كنید
هنگامی كه كودك شما به یك مهدكودك یا مدرسه جدید وارد میشود، محیط غذا را در آن موسسه بررسی كنید.
خود برنامه ناهار همچنین غذاهای موجود در محوطه مدرسه، هم داخل و هم خارج ناهارخوری را بررسی كنید.
بیشتر مدارس منویی را كه انواع خوراكهای اصلی سرو شده در آنجا را جزء به جزء شرح میدهد، برای بچهها مهیا میكنند.
اما نگاهی ساده به منو انداختن همیشه چیزی در مورد جزئیات به شما نمیگوید. تكههای نان از دانه كامل تهیه شدهاند یا نه؟
آیا مدرسه شیر كمچرب یا كامل ارائه میكند؟ آیا سبزیها در سس سبك پخته شدند یا در كره غرق شدهاند؟ گوشت گاو چقدر لخم است؟ علاوه بر توجه به ناهارهای مدرسه، كشف كنید كه چه كسی تصمیم میگیرد چه غذاها و نوشیدنیهایی در ماشینهای فروش ارائه شود و آیا مدرسه خط مشیهایی درباره محتوای تغذیهای، غذاها دارد، ماشینها در كجا قرار دارند و بچهها چه زمانی میتوانند به آنها دسترسی یابند.
1) بهتر است تمام غذا از مقررات USDA برای چربی، چربی اشباع، كلسترول و محتوای مغذی تبعیت كنند.
2) بهتر است میوهها و سبزیها در تمام وعدهها ارائه شوند، با میوهها و سبزیهای تازه كه مرتبا عرضه میشوند.
3) نوشیدنیهایی كه در هر جای مدرسه ارائه میشوند، بهتر است فقط شامل آبمیوه شیرین نشده، شیر، آب بطری شده یا آبهای معدنی گازدار، شیركمچربی یا بدون چربی یا جانشین شیر (مانند برنج یا شیر سویای غنی شده با كلسیم) باشند.
4) هر ماشین فروش غذا در محوطه مدرسه بهتر است نوشیدنیها و اسنكهای سالم عرضه كند (آبنبات، غذاهای شیرین شده، كالاهای پخته شده و چیپسهای حاوی چربیهای ترانس را محدود یا حذف كنند، و غذاهای سالمتر مانند كراكرهای دانه كامل، میوه تازه، ماست و پنیر رشتهای كمچرب را عرضه كنند).
5) مدرسه بهتر است سیاستهایی برای عرضه خوراكهای سالمتر در فعالیتها و موسسات خیریه مدرسه ایجاد كند.
مدرسه بهتر است غذاهای آماده ماركدار را عرضه نكند یا با شركتهای خصوصی كه مدرسه را به ارائه كردن نوشیدنیهای غیرالكلی یا اسنكهای ناسالم در ماشین های فروش ملزم میكنند قرارداد نبندد.
6) بهتر است نوشیدنیها و غذاها تا حد امكان به اندازه مناسب كودكان درآیند- برای مثال قوطیهای كوچك آبمیوه به جای بطریهای بزرگ 16 یا 20 اونسی.
7) بهتر است كودكان زمان كافی برای نشستن و خوردن ناهار و نیز زمان تنفس قبل و پس از ناهار داشته باشند.
برای تغییر هر سیستمی فشار لازم است و مدارس فقط وقتی سیاستهای تغذیهایشان را تغییر میدهند كه والدین بر محیطی سالم برای كودكانشان پافشاری كنند.