زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه

از شیرگیری تنها یك دوره انتقالی برای نوزاد نیست– یك فرایند یادگیری برای والدین نیز هست.

در آغاز تغذیه به طور معجزه آسایی آسان بود: شیرمادر یا شیرخشك یك تور ایمنی بود كه تقریبا تمام نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را بدون اینكه بخواهید كار اضافه‌ای انجام دهید فراهم می‌كرد.

نزدیك به یكسال، این زمانی است برای شما كه از وابستگی به این مایعات جدا شده ونقش جدیدی به عنوان تغذیه كننده به عهده بگیرید.

به عبارتی دیگر، شما بدون تور ایمنی كار خواهید كرد و این به شما بستگی دارد كه غذاهای درستی انتخاب كنید تا از نظر تغذیه‌ای برنامه غذایی كودك شما كامل باشد.

به عهده گرفتن نقش مسئول تغذیه كودك كار آسانی نیست– در حالیكه، بسیاری از بالغین برای پیروی از یك تغذیه مناسب برای خودشان دچار چالش هستند.

همانطور كه ممكن است انتظار داشته باشید، زمانی كه تغذیه با شیرمادر خاتمه می‌یابد و غذای جامد غالب می‌شود، زمانی است كه نوزادان نسبت به سوءتغذیه و كمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار حساسند.

اگر رژیم غذایی جدید آنها فقیر از این مواد مغذی باشد. دراین زمان كمبودهای تغذیه‌ای بالقوه خطرناكتر از دوران بزرگسالی هستند، چون بدن یك نوزاد هنوز در حال رشد و دگرگونی است.

در طی سال دوم، نوزادان بیشتر حركت می‌كنند، شروع به حرف زدن می‌كنند و نقش فعالتری در تغذیه خود به عهده می‌گیرند.

همراه با مهارت‌های جدید آنان مجموعه‌ای از چالش‌های جدید برای والدین ایجاد می‌شود.

در حالی كه برخی زنان به شیردهی در سال دوم ادامه می‌دهند، معمولا، كودكان به سمت رژیمی بر پایه تقریبا غذای كاملا جامد تمایل می‌یابند و شروع به پیوستن به غذای سایر اعضاء خانواده می‌كنند.

به این دوره علاوه بر اینكه مطمئن می‌شوید كه نوزادتان سالم و شاد است به عنوان زمانی مهم برای ایجاد عادات غذایی خوب و الگوی غذایی كه برای تمام عمر باقی می‌ماند فكركنید.

آگاهی از نكات زیر به شما  كمک می کند تا رژیم غذایی كودك‌تان را در این دوره زمانی سالم نگهدارید. 

الف- موضوع ذائقه 

به عنوان والدین مسئول، چرا كافی نیست كه بچه‌ها را با هرغذایی كه تهیه آن ساده‌تر است تغذیه كرده و سپس با دادن مكمل یا تركیبات مخصوص نوزادان كه حاوی ویتامین و مواد معدنی است آن‌را كامل كنیم؟

چون ایجاد عادات غذایی خوب و ذائقه برای غذاهای سالم به همان اندازه اطمینان از تامین تمام مواد مغذی اهمیت دارد.

بیایید واقع‌بین باشیم: هیچ راه مصون از خطائی برای پیشگیری از اینكه كودك شما بدغذا شود یا شیرینی را به سالاد ترجیح دهد وجود ندارد بااین حال، با پیریزی مراحل تغذیه سالم، والدین می‌توانند در روشی كه كودكان‌شان سال‌ها بعد در زندگی برمی‌گزینند واقعا تفاوت ایجاد كنند.

نوزادان با تماشای والدین‌شان می‌آموزند چگونه غذا بخورند، بنابراین تمام عادات غذایی با مدلیكه والدین ایجاد می‌كنند شروع می‌شود.

چرا یك نفر میل به شیرینی دارد در حالیكه دیگری مشتاق نمك هست؟

چرا برخی از خوردن تك‌های میوه به عنوان دسر لذت می‌برند درحالی كه دیگران تمایل به خوردن بستنی دارند؟

ترجیحات غذایی ما بسیار پیچیده‌اند و از موارد زیادی تاثیر می‌پذیرند.

درحالی كه هر فرد به دلیل عوامل ژنتیكی نسبت به طعم خاصی مستعد است، ذائقه همچنین میتواند مانند آخرین گرایش‌های مد بسته به محیط و حتی عقیده‌ای كه فرد نسبت به غذا دارد، بیاید و برود.

تحقیقات نشان می‌دهند الگوهای غذایی كه در نوزادی و اوایل كودكی ایجاد می‌شوند می‌توانند برروی نحوه غذا خوردن در سال‌های بعد و چگونگی تفكر درباره غذا اثر بگذارند.

والدین می‌توانند به بچه‌های‌شان بیاموزند چگونه خوب غذا بخورند، نه فقط با انتخاب غذاهای خوب، بلكه با نشان دادن به آنها كه چگونه طعم‌های جدید را جستجو كنند و از چیزهایی كه برای آنها مفید هستند لذت ببرند. 

ب) مسئولیت‌های والدین

همانقدر كه ما سعی می‌كنیم وعده‌های غذا را لذت‌بخش كنیم، همانقدر می‌تواند به یك جنگ بین والدین و بچه‌ها تبدیل شود. ‌فوق‌العاده بود اگر كودكان همیشه چیزی را می‌خوردند كه ما برایشان می‌خواهیم، اما واقعیت این است كه عادات غذایی معمولا به معنی تثبیت برخی قوانین و بعضی وقتها نه گفتن است.

همچنان كه نوپای شما بیشتر مستقل و قادر به صحبت می‌شود ممكن است احساس كنید قدرت نامحدودی كه در زمان نوزادی او از آن لذت میبردید درحال ناپدید شدن است.

چون شما و كودكتان همیشه درباره غذا توافق نخواهید داشت، اجازه بدهید مسئولیت‌های هر كدام از شما را مشخص كنیم:

كودك شما مسئولیت تصمیم‌گیری درباره اینكه به چه مقدار غذا درهر وعده نیاز دارد و تعیین زمانی كه سیرشده است را دارد.

شما مسئولیت دارید نوع غذایی كه كودك می‌خورد را انتخاب كنید و محیطی كه در آن غذا خورده می‌شود را تعیین كنید.

من منطق پشت این تقسیم وظایف را شرح خواهم داد. والدین، البته باید مسئولیت بخش ریاست این رابطه را داشته باشند.

اما دانستن اینكه چه زمانی كودك را باید آزاد گذاشت و یا او را مقید كرد آسان نیست.

اغلب، والدین به جای نوع غذا روی مقدار غذایی كه كودك می‌خورد متمركز می‌شوند، اما درواقع این توجه باید برعكس باشد. 

ج) عادات غذایی بعد از یكسالگی تغییر می‌كنند

در طی سال اول بدن نوزاد شما تحت یك ساخت و ساز ناگهانی قراردارد، فقط وزن به تنهائی در دوازده ماه سه برابر می‌شود.

حالا زمان كمی استراحت است- تقریبا یكسال دیگر طول میكشد كه وزن هنگام تولد چهار برابر شود.

بسیاری از والدین هنگامی كه نوزادشان در سال دوم به طور ناگهانی كمتر غذا می‌خورد یا علاقه‌اش به غذا كم می‌شود نگران می‌شوند، اما تقریبا همیشه این نتیجه نیاز به سوخت كمتر برای رشد است.

گرچه اعداد از كودكی به كودك دیگر متفاوت است اما تقریبا نوزادان درطی سال اول پانزده پوند به وزن‌شان اضافه می‌شود و تقریبا ده اینچ از نظر طولی رشد می‌كنند درحالیكه درسال دوم تنها پنج پوند به وزن و چهار تا پنج اینچ به قدشان افزوده می‌شود. 

اگر شما به دقت اندازه غذای هر وعده را محاسبه كرده باشید ممكن است ناامید شوید وقتی كودك شما به طور ناگهانی در یك وعده تنها چند قاشق غذا بخورد.

این نیز طبیعی است. مطالعات نشان داده‌اند، درحالیكه هنگامی‌كه نوزادان به نوپایی می‌رسند نامنظم‌تر غذا می‌خورند، معمولا می توانند مقدار كل غذای كه در طی یك روز میخورند را تنظیم كنند به‌طوریكه كل كالری كه در روز می‌خورند تقریبا ثابت باقی می‌ماند.

نداشتن اشتها تنها هنگامی باید شما را نگران كند كه برای چند وعده ادامه یابد و یا اگر رشد كودك عادی نباشد.

تا زمانی كه كودكان همچنان در حال رشدند، نیازی به مجبور كردن آن ها به اتمام غذای‌شان در صورتیكه گرسنه نیستند وجود ندارد.

اگر موقع ناهار كم بخورند، می‌توانند به‌راحتی با یك میان‌وعده بزرگ‌تر آن‌را جبران كنند.

استثناء هنگامی است كه بچه‌ها از خوردن غذایی كه برای آنان مفید است امتناع كرده و می‌خواهند آن را با دسر جایگزین كنند.

مطمئن شوید كه شیرینی‌ها و تنقلات بخش كوچكی از غذای كودك شما را در هر روز تشكیل دهد، در غیر این‌صورت یاد می‌گیرد كه از خوردن غذا امتناع كند.

بچه‌های كوچك معده كوچكی دارند كه برای خوردن وعده‌های بزرگ غذا طراحی نشده‌است. برای نوپاها بهتر است چندبار در روز تغذیه شوند– معمولا سه وعده كوچك همراه با چند میان وعده مقوی.

چون میانوعده‌ها بخش مهمی از غذای روزانه كودك را تشكیل می‌دهند، نباید تنها از غذاهای بیارزش كه ما اغلب به عنوان میان وعده می‌شناسیم، مانند چیپس یا آبنبات تشكیل شده باشند.

به‌جای اینكه به میان‌وعده‌ها به عنوان غذای دست دوم نگاه كنیم، آنها را به عنوان فرصتی برای دادن غذاهای سالم‌تر نظیر میوه‌ها و سبزی برای تكمیل غذاهای اصلی درنظر بگیریم.

بسیاری از ما طوری بزرگ شده‌ایم كه والدین‌مان به ما گفته‌اند غذای‌مان را تمام كنیم وگرنه تنبیه خواهیم شد.

این روش قدیمی تربیت، دیگر عاقلانه به نظر نمی‌رسد و برای عادات غذایی خوب می‌تواند مخرب باشد.

نوپاها غریزه درونی دارند كه می‌گوید چه‌زمانی سیر شده‌اند و باید خوردن را متوقف كنند، اما در طی زمان كه بزرگتر می‌شوند بسیاری از بچه‌ها یاد می‌گیرند كه پرخوری كنند.

ما درباره نگرانی‌های فزاینده درباره كنترل اضافه وزن و چاقی كودكان بعدا بحث خواهیم كرد، فعلا به‌خاطر داشته باشید بچه‌ها را تشویق كنید، غریزه درونی خود درباره مقدار غذایی كه باید بخورند را دنبال كنند.