دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه
مردم توانایی كامل شگفتآوری برای تنظیم مقدار غذایی كه روز به روز میخورند دارند. برای مثال، اگر در یك وعده غذایی خیلی زیاد بخوریم، با خوردن كمی كمتر در وعده بعدی تمایل به جبران كردن آن داریم.
اما به نظر میرسد نوشیدنیهای شیرینشده این توانایی طبیعی را دچار مشكل میكنند.
مكانیسمهای مختلفی در مغز تشنگی و گرسنگی را كنترل میكنند، ما بهطور عادتی جامدات را به عنوان غذا و مایعات را به عنوان آب تصور میكنیم.
وقتی مایعی را مینوشیم كه پر از كالری است، به نظر نمیرسد كه كالریها را به همان صورت كه اگر غذای جامد بود، ثبت كنیم.
در عوض، بسیاری از مردم میتوانند به آسانی سه لیوان از یك نوشیدنی شیرینشده را مانند آب بنوشند.
افزایش وحشتناك چاقی بین كودكان از عوامل مختلف زیادی سرچشمه میگیرد.
اما یكی از متهمین احتمالی، تمایل به نوشیدن مقادیر بیشتر و بیشتر نوشیدنیهاست، به ویژه انواع شیرینشده.
در مطالعهای بر روی بیش از 500 نوجوان در بوستون به عنوان بخشی از پروژه سیاره سالم در بیمارستان كودكان، كودكانی كه نوشیدنیهایی با قند شیرینشده بیشتری را در آغاز مطالعه نوشیدند، وزن بیشتری نسبت به قدشان داشتند و آنهایی كه این نوشیدنیها را بیشتر در طول دوره نوشیدند وزن بیشتری گرفتند.
بررسیهای رژیمی نشان داد كه كودكانی كه نوشیدنیهای غیرالكلی بیشتری نوشیدند به طور كلی كالریهای بیشتری را دریافت كردند.
بسیاری از والدین به كودكانشان اجازه میدهند كه در طول روز نوشیدنیهای شیرینشده را به عنوان جانشینی برای آب یا به عنوان راهی برای آرام كردنشان با نوشیدنی با مزه شیرین بنوشند.
هنگامیكه نوشیدنیهای كالریدار را به عنوان غذا در نظر میگیرید، متوجه میشوید كه چطور اجازه نوشیدن بیهدف یك نوشیدنی به كودك در طول روز میتواند یك رژیم غذایی سالم را از تعادل خارج كند، آن را سرشار از قندهای اضافی و كالریهای غیر لازم كند.
در طول روز كودكان برای هیدراته شدن، به آب نیاز دارند. آب را نوشیدنی منتخب برای فرونشاندن تشنگی كودك برگزینید.
بهتر است سایر نوشیدنیها با تامین مواد مغذی در رژیم غذایی كودك اثر داشته باشند.
یك لیوان كوچك از آبمیوه 100 درصد، ویتامینها و مواد معدنی را تامین میكند، در حالیكه یك لیوان شیر با وعدههای غذایی یا با غلات به تضمین مصرف كافی پروتئین و كلسیم كودكتان كمك میكند.
این نوشیدنیها را برای كمك به تعادل سایر غذاها، اما نه صرفا به عنوان برطرفكننده تشنگی به رژیم غذایی بیفزایید.
به طور كلی، هرچه بیشتر از نوشیدنیهای شیرینشده پرهیز كنید، بهتر است و وقتی كودكتان آنها را مینوشد، دقیقا به اندازه توجه كنید.
یك نوشیدنی شیرین را، مانند آبنبات، كلوچهها یا بستنی، به عنوان یك لذت در نظر بگیرید، و برای مقداری كه كودك میتواند در یك زمان بخورد محدودیت قرار دهید.
مراقب پركردن مجدد لیوان كه بصورت رایگان در رستورانها، انجام میشود، لیوانهای بزرگ نوشابه گازدار و نوشیدنیهای با بطری بسیار بزرگ (بزرگتر از اندازه معمول) باشید.
اگر كودك شما یكی از علاقهمندان بزرگ نوشیدن مقدار زیاد آبمیوه یا نوشیدنیهای شیرین است، گزینههای طبیعی كمكالریتر را مورد توجه قرار دهید:
آبمیوهتان را رقیق كنید. دلیلی وجود ندارد كه آبمیوه كامل سرو شود.
با تركیب كردن آن با آب یا ساخت آن از عصاره به همراه یك یا دو قوطی آب اضافه، میتوانید نوشیدنی ایجاد كنید كه با كالریهای كمتر تقریبا مزه خوبی بدهد.
اگر كودكتان در حال حاضر عادت به آبمیوه كامل دارد سعی كنید آن را به تدریج رقیق كنید. افزودن چند تكه یخ نیز كمك میكند كه آب آن را رقیق كند.
نوشابه گازدار میوهای خود را تهیه كنید. به جای آب ساده، آبگازدار یا آبسودا را به آبمیوه اضافه كنید تا جانشین سالمتری برای نوشابه گازدار بسازید.
این نوشیدنی خوب برای كودكانی است كه مزه و حس گازدار بودن را دوست دارند.
آبتان را طعمداركنید. افزودن یك قاچ لیمو، لیموترش یا پرتقال به آب ساده میتواند مزه بهتری ایجاد كند.
گزینههایی را به جای نوشابه گازدار جستجو كنید.
چندین نوع آب گازدار طعمدار بدون كالری در بازار وجود دارد.
گاهی اوقات طعمها برای ذائقه كودكان خیلی حساساند، اما به عنوان گزینهای به جای نوشابه گازدار ارزش امتحان كردن را دارد.
آبهای با طعم میوه جدیدتری نیز وجود دارند كه هیچ كالری ندارند و از شیرینكنندههای مصنوعی به جای شربت ذرت استفاده میكنند.
به هر حال وابستگی دوباره به بسیاری از شیرینكنندههای مصنوعی میتواند به تلاشهایتان برای ایجاد مزههای سالم صدمه بزند.
نوشیدنیهای کودکان: حرف آخر
صفی گیج كننده از نوشیدنیها برای فرو نشاندن تشنگیمان وجود دارد، اما هیچ چیز برای هیدراسیون روزانه بر آب غلبه نمیكند.
كودكان بهتر است مایعاتشان را از طریق نوشیدن آب ساده و معمولی در طول روز دریافت كنند.
نوشیدنیهای كالریدار غذا هستند و بهتر است مانند هر غذای دیگر بعنوان بخشی از رژیم غذایی در نظر گرفته شوند.
از اجازه دادن، برای نوشیدن نوشیدنیهای كالریدار به جای آب به كودكان پرهیز كنید.
حتی نوشیدنیهای سالمتر، مانند آبمیوه و شیر، بهتر است در اندازههایی سرو شوند كه برای تعداد كالریهایی كه دارند متعادل باشند.
نوشیدنیهای شیرینشده چیزی به جز كالریهای اضافه به رژیم غذایی كودك نمیافزایند و آنها ممكن است عاملی موثر در افزایش چاقی و اختلالات متابولیك در كودكان باشند.
نوشیدن متعادل آبمیوه 100 درصد میتواند به افزودن ویتامینها و مواد معدنی به رژیم غذایی كودك كمك كند.
اما بهتر است آبمیوه جایگزین مصرف میوهها و سبزیها نشود.
بهتر است كودكان یك تا شش ساله بیشتر از نصف تا سه چهارم لیوان در روز و كودكان بزرگتر بیشتر از یک تا یک و نیم لیوان در روز ننوشند.
رقیق نمودن آبمیوه روش خوبی برای كاهش محتوای انرژی و فراهم نمودن نوشیدنی غیرالكلی سالمتر جانشین است.
شیر منبع مهم پروتئین و كلسیم برای كودكان است. كودكان بالای دو سال سن بهتر است برای پرهیز از چربی اشباع اضافه، شیر كمچربی یا بدون چربی بنوشند.
بهتر است مطمئن شوید كودكانی كه شیر را دوست ندارند سایر محصولات لبنی و غذاهای غنی از كلسیم را مصرف میكنند.
نوشیدنیهای غیرالكلی، نوشیدنیهای میوهای، لیمونادها و سایر نوشیدنیهای شیرینشده را محدود كنید.
نوشیدنیهای ورزشی فقط در طول فعالیتهای بدنی شدید مفیدند، در غیر این صورت آب خیلی خوب است.