زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر علی اکبر سیاری ؛ فوق تخصص گوارش کودکان و رئیس انجمن علمی  تغذیه کودکان ایران

تحریریه زندگی آنلاین : بدترین حادثه در زندگی هر خانواده مرگ است. در دنیا حدود 9/10 میلیون کودک زیر 5 سال، سالانه فوت می‌کنند که از این تعداد 4 میلیون آنها نوزاد هستند. اگر تمام مادران دنیا در یک ساعت اول به نوزادشان شیر خودشان را بدهند، از مرگ حدود یک میلیون نوزاد جلوگیری خواهد شد. در ساعت اول تماس پوست با پوست بسیار حائز اهمیت است. یک ساعت اول نوزاد بیدار است، بعد 4 ساعت به خواب می‌رود. بعد از آن هر 5/1 تا 3 ساعت یعنی حدود 8 تا 12 بار در روز مادر باید به نوزاد شیر بدهد.

علائم گرسنگی شیرخوار

برای شیر دادن مادر نباید منتظر گریه نوزاد باشد تا به او شیر بدهد. علائم گرسنگی شامل بردن دست به دهان، مکیدن لب‌ها، حرکات چشم، حرکت دست و پا و نهایتا آخرین علامت گرسنگی گریه است و اگر مادر منتظر گریه نوزاد شود، ایراد دارد.

بیشتربخوانید:

چتر قانون بر سر ماد‌ران بارد‌ار و شیرد‌ه ( قسمت اول)

ساعت‌ها و روزهای اول بعد از تولد

در 24 تا 48 ساعت اول نوزاد تمایل زیادی به شیر خوردن ندارد، ولی باید هر 4 ساعت یک بار به او شیر داده شود. در 2 تا 3 روز اول که شیر کم است، نیاز نوزاد هم به شیر کم است. در این فاصله نوزاد از آب اضافی، گلیکوژن و چربی ذخیره در بدن استفاده می‌کند تا آغوز کم‌کم به شیر تبدیل شود. از روز پنجم شیر بیشتر خواهد شد.

تغذیه بهتر است از هر دو پستان انجام شود. یعنی ابتدا یک پستان را کاملا تخلیه کند، سپس پستان دوم را بگیرد. معمولا در چند روز اول نوزاد وزن از دست می‌دهد. اگر این کاهش وزن بیشتر از 7 تا 10 درصد باشد، باید نگران شویم. از روز 5 به بعد هر روز بین 15 تا 30 گرم به وزن نوزاد اضافه می‌شود. در روز دهم تا پانزدهم وزن نوزاد به وزن اول بر می‌گردد. اگر در پایان هفته دوم به وزن روز اول نرسید، باید بررسی شود. الگوی دفع ادرار و مدفوع را باید برای مادر توضیح بدهیم. در 24 ساعت اول نوزاد باید حداقل یک بار دفع مدفوع و ادرار داشته باشد. به مرور به 6 تا 8 بار در روز ادرار و چهار بار در روز دفع مدفوع می‌رسد.

سردرگمی نوزاد در گرفتن پستان مادر

95 درصد شیرخواران که در 3 تا 4 هفته اول از شیشه استفاده می‌کنند، دچار سردرگمی در گرفتن پستان مادر می‌شوند، یعنی بعد از یکی دو بار گرفتن سر شیشه سردرگمی دیده می‌شود، ولی در شیرخوارانی که در 3 تا 4 هفته اول تغذیه خوبی با پستان مادر داشته‌اند، احتمال بروز سردرگمی وجود ندارد.

6 علت برای این مسئله بیان شده است

 2 تا 5 درصد مادران شیر ناکافی تولید می‌کنند. تولید شیر تحت ترشح هورمون پرولاکتین و اکسی‌توسین می‌باشد. اکسی‌توسین، شیر تولید شده را به جریان می‌اندازد. هر دو این آنزیم‌ها در هیپوفیز ساخته می‌شوند. پرولاکتین در هیپوفیز خلفی و اکسی‌توسین در هیپوفیز قدامی. پرولاکتین در شب بیشتر تولید می‌شود.

 بیشتربخوانید:

بخور ، نــخــورهـای بــارداری و شـیـردهــی

علائم کفایت شیر مادر

 وزن‌گیری مناسب نوزاد

 تعداد 6 تا 8 نوبت ادرار

 4 تا 6 بار دفع مدفوع

 خواب مناسب

نکات مهم

 تعداد دفعات شیردهی حداقل 8 بار در روز باید باشد. تا 6 ماه تمام شیر مادر کفایت تغذیه شیرخوار را می‌کند و بعد از 6 ماهگی باید غذای کمکی را شروع کنیم. شیردهی را باید تا دو سالگی ادامه دهیم.

 قطره ویتامین D را از روز 3 تا 5 تولد شروع می‌کنیم. در شیر مادر به علت اینکه ویتامین D و  K کفایت تغذیه‌ای شیرخوار را نمی‌کند، در بدو تولد ویتامین K به صورت تزریقی به کودک داده می‌شود و ویتامین D را از روز پنجم به میزان 400 واحد شروع می‌کنیم.

 آهن شیر مادر نیاز تغذیه‌ای شیرخوار را تامین نمی‌کند، اما آهن ذخیره شده در کبد شیرخوار ترم برای 4 تا 6 ماه ابتدای تولد، کافی است. در نوزادان نارس قطره آهن باید زودتر شروع شود، چرا که ذخیره آهن بدن شیرخوار کم است. زمان شروع قطره آهن در نوزادان پره‌ترم، زمانی است که شیرخوار به دو برابر وزن تولد برسد، یا در دو ماهگی و گاهی نیز زودتر می‌باشد.

بیشتربخوانید:

رژیم مناسب دوران شیردهی