زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

شکوفه قاسمی؛ کارشناسی ارشد صنایع غذایی

غذاهای مضر برای افراد دموی‌مزاج:

غذاهای سرخ‌شده، چرب و پرحجم، شیرینی‌های قنادی و مصنوعی، پرخوری، ادویه‌جات تند، غذاهای شور، انواع شور (کلم شور، خیار شور و...) گوشت زیاد، کره و خامه، غذاهای نشاسته‌ای، آب یخ، دوغ، نوشابه، تخم‌مرغ، نوشیدن مایعات همراه با غذا و یا بلافاصله بعدازآن، سس، رب، ترشیجات، سرکه شیمیایی، سیر، چای، قهوه، نسکافه، ماست، بادمجان و غذاهای ساندویچی، غذاهای کارخانه‌ای حاوی مواد نگه‌دارنده و غذاهای مصنوعی. نکته مهم در هنگام مصرف برخی مواد غذایی اولاً رعایت اعتدال و در قدم بعدی رعایت مصلحات غذایی است مثلاً در زمستان خوردن خرما، رطب، توت خشک، کشمش و برخی انرژی‌زاهای طبیعی و یا با مصلحات بلامانع است.

 مصلح غذایی آن است که مثلاً یک فرد دموی هنگام مصرف غذاهای با طبع گرم، باید غذاهای خنک و سردی مثل آش انار، آش آلو، آب‌زرشک خیار، مركبات و ماست و... مصرف كنند تا حرارت بدن تعدیل شود. اگر فرد دموی همراه با غذای گرم مثل شیرینی‌های از مواد و اغذیه سرد استفاده نكند دچار جوش و خارش بدن، گرگرفتگی، بی‌قراری، كهیر، سوزش ادرار، سوزش سر دل، و آفت دهان خواهد شد.

غذاهای مضر برای افراد صفراوی مزاج

چای، قهوه، نسکافه، لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای فریزر شده، زودپز شده و سرخ‌شده، سس و رب، غذاهای چرب و پرحجم، ماکارونی، آش رشته، سیر و کلیه‌ غذاهای گرم، ادویه‌جات تند، آب یخ، نوشابه، نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بلافاصله بعدازآن، شیرینی‌های قنادی و مصنوعی، آجیل شور، گوشت قرمز، بریده‌بریده غذا خوردن؛ یعنی انسان مدام در حال خوردن باشد، مانند تخمه شکستن و خوردن تنقلات، خوردن بادمجان، موز، کلیه غذاهای ساندویچی، مانند سوسیس، کالباس، کوکتل، سمبوسه، فلافل، پیتزا، همبرگر و غذاهایی که نگه‌دارنده‌های مصنوعی دارند.

 غذاهای مفید برای افراد صفراوی مزاج

انواع مرکبات، انار، شاه‌توت، خیار، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، آلو، گوجه‌سبز و زرشک برای افراد صفراوی مزاج مفید هستند. بهترین دارو برای این افراد هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، هویج‌فرنگی، روغن‌زیتون، سوپ جو با پاچه‌ی گوسفند و همراه با تعدادی آلوبخارا و سبزی‌هایی نظیر اسفناج، گشنیز، لیموترش تازه و روغن‌زیتون است. همچنین سیب‌زمینی بخارپز، قارچ، بامیه‌ خورشتی، پیاز، برگه‌ی هلو، برگه‌ی زردآلو، مغز بادام خام، برنج سفید با روغن‌زیتون، کدوحلوایی، نخودفرنگی، عدس، ماش، جوی دو سر، مخمر آب جو، لیموعمانی برای افراد صفراوی مزاج بسیار مفید است. نوشیدن روزانه یک تا سه لیوان آب‌زرشک، نیم ساعت قبل از غذا و دو ساعت و نیم بعدازآن، همچنین سکنجبین طبیعی شب‌ها نیم تا یک لیوان (یا نیم ساعت بعد از غذاها).

غذاهای مضر برای افراد بلغمی‌مزاج

تمام مواد لبنی، مانند شیر، ماست، دوغ، کره، سرشیر، خامه، پنیر و کشک برای افراد بلغمی‌مزاج مضر است. ترشیجات، سرکه، شور، برنج سفید، خیار، هندوانه، كاهو، آلو، اسفناج، نارنج، پرتقال، عدس، سیب‌زمینی، آب یخ، انواع نوشابه‌های گازدار، چای، قهوه، نسکافه، سوپ جو، آش جو، میوه‌جات ترش و کال، نارنگی، کیوی، گرمک، خیار پوست‌کنده، قارچ، ماش، جو، گوشت گاو و گوساله، انواع گوشت سفید، سس، رب، گوجه‌فرنگی، پرخوری، غذاهای فریزر شده و غذاهای زودپز شده، کدو خورشتی، کلیه‌ی غذاهای ساندویچی، شیرینیجات قنادی، کلیه‌ی غذاهای سردی بخش، استفاده از چند نوع غذا باهم، نوشیدن مایعات همراه با غذا و یا بلافاصله بعدازآن، آش رشته، ماکارونی و کلیه‌ی تنقلات مصنوعی، مانند پفک، شکلات، آدامس، بیسکویت، یخمک، نوشمک، چیپس و... مصرف این نوع مواد غذایی خلط بلغم را فعال می‌کند و آن را افزایش می‌دهد.

غذاهای مفید برای افراد بلغمی‌مزاج

تمام غذاهای گرمی‌بخش از قبیل گوشت شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک، بوقلمون کباب شده و از میوه‌جات: همه‌ی میوه‌های رسیده و شیرین. از ادویه‌جات: هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، جوز هندی، فلفل سیاه و فلفل سفید و دانه‌ی فلفل، دانه‌ی خردل، سیر، موسیر، از ریشه‌ها: چغندر، شلغم، هویج، کلم‌قمری، ترب‌سیاه و سفید. از سبزی‌ها: کلیه‌ی سبزی‌های گرم، مانند: انواع کلم، ساقه‌ی کرفس، نعناع، ریحان، جعفری، مرزه، ترخون، تره و شوید. از حبوبات: نخود، گندم، لوبیاچیتی، لوبیا کشاورزی و یا کپسولی، دال عدس و لپه. در صورت استفاده از سایر حبوبات و غلات، بهتر است از ادویه‌جات گرم مانند: زیره سیاه، زیره سبز، زنجبیل، دارچین، هل، زعفران و کمی زردچوبه، بذرهای ملین مانند: تخم ریحان، تخم شربتی، قدومه شیرازی، خاکشیر و بارهنگ، از خشکبار: بادام، گردو، فندق، پسته، کنجد، ارده مفید است و از عسل و شیره‌ی خرما می‌توان مصرف کرد.

غذاهای مفید برای افراد دموی‌مزاج

نوشیدن روزی شش لیوان آب‌خنک نیم ساعت قبل و یک ساعت بعد از غذا، زرشک، کاهو، خیار و میوه‌ها به‌خصوص سیب‌درختی همراه باپوست و دانه‌های آن، انار، سبزی‌های، سوپ جو، لیموترش تازه، استفاده از سالاد قبل از غذا، روغن‌زیتون، حبوبات و غلات جوانه‌زده (مثل گندم، جوی دو سر، ماش و عدس)، بذرهای ملین (مانند خاکشیر، اسفرزه، تخم ریحان، بالنگو، بارهنگ، تخم مرو)، عسل به مقدار کم، غذاهای خام (میوه‌جات و سبزیجات)، انواع توت، به‌خصوص شاه‌توت، کدو خورشتی، نوشیدن دو تا سه لیوان آب‌زرشک که سریعاً خون را به حالت طبیعی بازمی‌گرداند، کم خوری، استفاده از غذاهای ساده و کم‌کالری، مانند سبزیجات بخارپز. همچنین به افرادی که دموی‌مزاج هستند نرمش و ورزش توصیه می‌شود.

غذاهای مضر برای افراد سوداوی مزاج

بادمجان، غذاهای نمک‌سود، مانند: ماهی‌دودی، ماهی شور، خیار شور، نمک زیاد، پنیر شور، گوشت گاو و گوساله و گوشت حیوانات پیر هم‌چنین غذاهای مانده و بیات، ماست، پنیر، چای شیرین، شیرینی‌های قنادی و مصنوعی، ترشیجات سرکه، شور، گوجه‌فرنگی، سس، رب، کلیه‌ی غذاهای ساندویچی، آب یخ، مرغ و تخم‌مرغ ماشینی، ماهی، برنج سفید، خوراک عدس (عدسی)، نوشیدن مایعات همراه با غذا، غذاهای سرخ‌شده، غذاهای فریزر شده، غذاهای زودپز شده، تنقلات مصنوعی، مانند: شکلات، پفک، چیپس، بیسکویت، یخمک، کاکائو و... افراد سوداوی مزاج از نوشیدن چای بخصوص چای شیرین و هم‌چنین از مصرف نسکافه، قهوه و دوغ جدا باید خودداری کنند. معمولاً افراد سوداوی مزاج علاقه‌ی فراوانی به نوشیدن چای، دوغ و ماست پیدا می‌کنند که باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد.

غذاهای مفید برای افراد سوداوی مزاج

کلیه‌ غذاهای گرمی‌بخش، مانند: گوشت گوسفند، بوقلمون و اردک و مرغ‌های خانگی و گوشت شتر، گوشت کبوتر، گوشت گنجشک و گوشت سار. در صورت مصرف برنج، حتماً از شوید و زیره سیاه یا زعفران استفاده شود.

سبزی‌های گرم، مانند نعناع، ریحان، ترخون، مرزه، جعفری، تره، انواع کلم، ساقه‌ی کرفس، عسل، توت، کشمش، انجیر، خرما، هل، دارچین، زنجبیل، زعفران زیره و استفاده از بذرهای ملین، مانند: قدومه شیرازی، تخم شربتی و سایر ملین‌های ملایم.

پرهیز غذایی عمومی

روغن نباتی، روغن‌های مایع و معمولی کارخانه‌ای، کره‌های گیاهی نظیر مارگارین، نوشابه، آدامس، گوشت گاو، سیگار و مواد افیونی، سس مایونز و سس‌ها و مواد کارخانه‌ای، انواع ماکارونی، سوسیس و کالباس، پیتزا و همبرگر، پفک و چیپس، آب‌میوه‌های شرکتی دسته دوم که حتی‌المقدور باید کم‌مصرف شوند قند و شکر سفید، شیرینی‌های قنادی، شکلات و کاکائو، بیسکویت، آب‌نبات، نان‌های فانتزی، گوشت مرغ ماشینی، فراورده‌های

کارخانه‌ای مثل آب‌لیمو، رب گوجه و ... چای پررنگ و زیاد، برنج سفید بدون ادویه یا مصلحات، پنیرهای کارخانه‌ای، انواع نان‌های سفید، غذاهای مانده، عطریات مصنوعی، لوازم‌آرایشی، و..

خوراکی‌های خوب عمومی

روغن حیوانی، روغن‌زیتون، کره حیوانی، روغن هسته انگور، روغن کانولا، خرما، کشمش و توت بجای قند، نان سبوس‌دار (سنگک و نان جو) عسل و نبات بجای شکر، میوه و سبزی، سیر، پیاز خام، زیتون، خاکشیر، آلوی خیس کرده قبل از خواب، سماق همراه با تمام غذاها، نان و پنیر و گردو، انار یا رب انار همراه غذاها، عناب (نیم کوب کرده بجوشانید صاف کنید

و صبح‌ها ناشتا بخورید) آب‌زرشک روزی یک تا دو لیوان، کاهو سکنجبین، شیره انگور، سیاه‌دانه، سرکه و آب‌لیمو و یا آب‌غوره همراه غذا، لبنیات محلی تازه، گل بنفشه (دم‌کردنی)،

سکنجبین با سرکه و عسل طبیعی و همراه با عرق نعنا، ماست چکیده با دلال، نخود آب، جوانه‌ها، شیره کشمش، حلواارده، خرما، زیتون، انجیر، عسل، شربت سرکه و عسل یا

شربت لیمو عسل.

خوراکی‌های مفید

مصرف سماق همراه با تمام غذاها، نان و پنیر و گردو، انار یا رب انار همراه غذاها، عناب (نیم کوب کرده بجوشانید صاف کنید و صبح‌ها ناشتا بخورید) آب‌زرشک روزی یک تا دو لیوان، کاهو سکنجبین، شیره انگور، سیاه‌دانه، سرکه و آب‌لیمو و یا آب‌غوره همراه غذا، لبنیات محلی تازه، گل بنفشه (دم‌کردنی)، سکنجبین با سرکه و عسل طبیعی و همراه با عرق نعنا، ماست چکیده با دلال، نخود آب، جوانه‌ها، شیره کشمش.