زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

د‌کتر لاد‌ن گیاهی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن‌سینا

عفونت به علت ورود باکتری، انگل، ویروس یا قارچ به بدن و تخریب سلول‌ها که باعث برانگیختن واكنش‌هایی توسط سیستم ایمنی می‌شوند، ایجاد می‌گردد. عفونت‌ها باعث افزایش سطح واكنش‌های متابولیک بدن، افزایش سرعت تخریب بافت‌ها و افزایش نیاز به بسیاری از مواد مغذی می‌شوند. چگونگی تاثیر عفونت بر وضعیت تغذیه به طول دوره عفونت، شدت عفونت،  وضعیت تغذیه بیمار قبل از عفونت و مواد غذایی که در حین ابتلا به عفونت مصرف می‌شوند، بستگی دارد. چنانچه بدن دچارکمبود قابل توجهی از هر یک از مواد مغذی باشد، عملکرد سیستم ایمنی مختل می‌شود و سیر بهبودی بیماری کاهش می‌یابد.

درمان‌های رایج

از داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توان برای درمان عامل عفونت استفاده نمود. پاراستامول و استامینوفن برای تسکین درد و آسپرین برای کاهش دمای بدن تجویز می‌شود.

مواد غذایی مفید

گوشت گاو، گوشت گوسفند، ماکیان، ماهی، شیر و فرآورده‌های لبنی، مغز دانه‌ها، دانه‌ها و حبوبات از منابع خوب پروتئینی هستند. عفونت می‌تواند باعث هدر رفتن 6/0 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز گردد که تقریبا معادل نیاز  پروتئینی یک فرد بالغ است. دفع پروتئین به هنگام اسهال و عفونت‌های شدید از مقدار ذکر شده بیشتر است. از اینرو مصرف روزانه منابع پروتئینی بسیار حائز اهمیت است.

تخم‌مرغ، جگر و فرآورده‌های لبنی پرچرب مانند پنیر  تامین‌کننده ویتامین A هستند. هویج، سیب زمینی شیرین، انبه، زردآلو و سبزی‌های برگی سبز مانند بروکلی نیز تامین‌کننده بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود. افرادی که دچار کمبود ویتامین A هستند، آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به ابتلا به عفونت دارند.

پرتقال، آب گریپ فروت، آب مرکبات، توت‌ها، سبزی‌های برگی سبز تیره تامین‌کننده ویتامین C هستند، که سطح آن در مبتلایان به عفونت کاهش می‌یابد. افزایش دریافت ویتامین C به هنگام ابتلا به عفونت برای توقف تخریب بافت‌های بدن لازم است.

شیر، گوشت و غلات تامین کننده ویتامین 6 و 2 مورد نیاز برای حفظ گلوتاتیون هستند. گلوتاتیون یکی از آنتی‌اكسیدان‌های مهم بدن است. عفونت اثر مخربی بر سطح ویتامین 2 دارد و نسبت به دریافت مقادیر کافی آن باید دقت نمود.

آواکادو، مغزدانه‌ها، دانه‌ها، جوانه‌ها، روغن‌های گیاهی، تخم‌مرغ و سبزی‌های برگی سبز رنگ تامین‌کننده ویتامین E هسستند. این ویتامین برای محدود کردن تخریب بافتی و بهبود مقاومت بدن در برابر عفونت لازم است.

گوشت قرمز و غلات سبوسدار از منابع روی هستند كه در زمان عفونت سطح آن كاهش می‌یابد. كمبود روی می‌تواند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی شود.

نان‌ها و غلات تهیه شده از آرد كامل سبوس‌دار غنی از مس هستند سطح این ماده معدنی در بیماری‌های عفونی كاهش می‌یابد. دانه كدو حلوایی، تخم آفتابگردان و دانه كنجد حاوی اسید چرب امگا 6 هستند كه به نظر می‌آید به بهبود سدهای محافظتی علیه باكتری‌های چون استافیلوكوك كمك می‌كند.

سیر اثرات ضد میكروبی و ضد قارچی دارد كه مصرف منظم آن خطر عفونت‌ها را كاهش می‌دهد.

مواد غذایی كه باید پرهیز شوند

بهترین اقدام پرهیز از مصرف مواد غذایی است كه فاقد مقدار كافی مواد مغذی ضروری هستند.

رعایت این امر در زمانی كه سیستم ایمنی در حال مقاومت در برابر بیماری و مبارزه با عفونت است و همچنین بعد از آن بسیار مهم است و در این زمان حفظ سطح دریافت بالای ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار حیاتی است.

فرآورده‌های گوشتی می‌توانند مقادیر بالایی چربی داشته باشند بنابراین محصولات گوشتی چرب باید با احتیاط مصرف شوند.

چای، قهوه و نوشیدنی‌های كربنانه باید با نوشیدنی‌های مغذی مثل شیر و نوشیدنی‌های بر پایه سویا یا آب‌میوه‌ها جایگزین شود.

شیرینی‌ها، چیپس و شكلات باید با میان وعده‌های مغذی‌تر مثل مغزدانه‌ها، دانه‌های خوراكی كه می‌توانند مواد مغذی و اسیدهای چرب ضروری مناسب را برای بدن فراهم كنند جایگزین شوند.

سایر اقدامات

مكمل‌های غذایی حاوی روی، سلنیوم و ویتامین‌های , و بتاكاروتن برای عفونت‌های تنفسی و عفونت ادراری مفید می‌باشند.

اكیناسه به تقویت سیستم ایمنی در مبارزه با عفونت‌ها كمك می‌كند. پودر ریشه اكیناسه به صورت تنتور در دسترس است.

دریافت آهن زیاد باعث حساسیت بیشتر به عفونت می‌شود بنابراین از مصرف مقادیر زیاد آهن باید پرهیز شود.

شیر مادر، نوزاد شیرخوار را در برابر عفونت‌های گوارشی و اسهال محافظت می‌كند و می‌تواند خطر عفونت‌های تنفسی را نیز كاهش دهد.

بعلاوه به نظر می‌آید مصرف طولانی مدت شیر مادر كودكان را در برابر عفونت گوش میانی محافظت می‌كند.