دکتر لادن گیاهی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابنسینا
به التهاب مجاری تنفسی یا برونشها برونشیت گفته میشود. این عارضه میتواند حاد و گذرا یا مزمن باشد و ممکن است اثرات بلند مدتی بر سلامتی داشته باشد. برونشیت حاد معمولاً به دنبال عفونت مجرای تنفسی مانند سرماخوردگی ایجاد میشود. برونشیت مزمن ناشی از تحریک مدام ریههاست که غالباً در اثر آلودگی هوا یا سیگار کشیدن ایجاد میشود.
ترشحات زیاد موکوسی که از غدد برنشی تولید میشوند، سرفه، تنفس خسخس سینه و تنگی نفس. در برونشیت ساده غدد تولیدکننده موکوس به طور موقت بزرگ میشوند. سرفه به مدت حداقل 3 ماه ادامه مییابد و علائم دیگر تا 2سال باقی میماند. در برونشیت مزمن، برونشیولها متورم و تنگ میشود. تنگی نفس در این وضعیت شدید میشود و با سرفههای مداوم همراه است.
مواد غذایی مفید
مطالعات انجام شده بر روی جوامع مختلف نشان میدهد در جوامعی که مردم (بیش از هفت واحد در هفته) سبزیجات استفاده میکنند خطر بروز برونشیت مزمن کمتر است.
هویج، سیبزمینی شیرین، زردآلو، انبه و سبزیجات سبز رنگ منبع خوب بتاکاروتن هستند. در جوامعی که دریافت بتاکاروتن بالایی دارند بروز برونشیت مزمن کمتر است و این امر تأیید ارتباط بین مصرف سبزیجات بیشتر و بروز کمتر این بیماری است. آواکادو، سبزیجات برگی و غلات کامل جزء بهترین منابع ویتامین E هستند که به محافظت در برابر برونشیت کمک میکند.
ماهی سالمون، ماهی کولی، شیر پر چرب، پنیر، زرده تخممرغ حاوی ویتامین A هستند. چنانچه سطح ویتامین A در بدن کافی نباشد. بتاکاروتن به ویتامین A تبدیل میشود. تحقیقات انجام شده نشان میدهد در افراد سیگاری سطح ویتامین A در مجاری تنفسی پایین است. بنابراین افراد سیگاری باید از منابع غنی ویتامین A و بتاکاروتن به طور منظم استفاده کنند.
ماهی کپور، ماهی خالیمخالی، ماهی آزاد، کیلکا، سالمون، ساردین، قزل آلا و تن حاوی اسیدچرب امگا 3 هستند این اسید چرب ضروری به بهبود وضعیت التهابی در بدن کمک میکند. تحقیقات نشان میدهد که امگا3 موجود در ماهی روغنی به محافظت علیه برونشیت مزمن و جلوگیری از وخیمتر شدن عملکرد ریه در افراد سیگاری کمک میکند. این محافظت مربوط به محافظت علیه تخریبهای التهابی است که توسط سیگار ایجاد میشود.
مواد غذایی که باید پرهیز شوند
از مصرف رژیم غذایی که فاقد پروتئین و سبزیجات و میوههای کافی باشد باید پرهیز شود. رژیم غذایی باید متنوع و سرشار از انواع مواد تازه باشد. میوهها و سبزیجات فریز شده جایگزین قابل قبولی برای سبزیهای تازه هستند.
سایر اقدامات
برونشیت مزمن معمولاً در بزرگسالانی که با وزن کمتر از وزن طبیعی به دنیا آمدهاند و یا در سال اول زندگی وزن کمی داشتند و در دو سال اول زندگی دچار عفونت تنفسی شدهاند بیشتر بروز میکند.
رژیم غذایی متعادل در طی بارداری که حاوی مقادیر کافی پروتئین، کربوهیدرات، چربی و طیف وسیعی میوه و سبزی باشد به کاهش خطر تولد نوزادی که در سالهای بعدی زندگی دچار برونشیت مزمن شود کمک میکند.
مکمل 500 میلیگرم ویتامین C میتواند برای مبتلایان به برونشیت مفید باشد.
بخور اکالیپتوس و روغن آویشن به بهبود درمان کمک میکند.
ریشه زنجبیل شامی توسط گیاه درمانان به عنوان یک تونیک مؤثر در درمان سرفه استفاده میشود. تنتور این گیاه نیز برای برونشیت مزمن و شربت آن برای درمان سرفه مفید است.
افشره آویشن و شربت آویشن به کاهش خلط کمک میکنند.
تنتور Horehound سفید به آرام شدن مجاری تنفسی و بهبود احتقان کمک میکند.
ترک سیگار و دوری از محیطهای سیگاری توصیه میشود.