سحر درفشی ؛کارشناس ارشد تغذیه
آب‌معدنی از آب‌های زیرزمینی و چشمه‌ها تأمین می‌شود. این نوع آب می‌تواند حاوی املاح ضروری شامل کلسیم، منیزیوم و سدیم باشد. بنابراین نوشیدن آب‌معدنی می‌تواند به‌سلامتی کمک شایانی کند. در این مقاله در رابطه با آب‌معدنی و اثرات آن بر سلامت صحبت می‌کنیم و آب‌معدنی را با سایر آب‌ها مقایسه می‌کنیم.
آب‌معدنی چیست؟
برخلاف سایر آب‌ها، آب‌معدنی در منبع آن یعنی در چشمه‌ها و آب‌های زیرزمینی بسته‌بندی می‌شود و حاوی املاح ضروری و املاح جزئی موردنیاز بدن می‌باشد. بر اساس گزارشات سازمان غذا و دارو آب‌معدنی نباید کمتر از 250ppm مواد جامد غیر محلول داشته باشد و اضافه کردن املاح حین بسته‌بندی آب‌معدنی مجاز نیست.
آب‌معدنی گازدار، به‌طور طبیعی حاوی کربنات است و اضافه یا کم کردن دی‌اکسید کربن به آب حین بسته‌بندی مجاز است. آب‌معدنی قابلیت بالقوه‌ای در حذف ترکیبات سمی مانند آرسنیک دارد. همان‌طور که از نام آب‌معدنی برمی‌آید، آب‌معدنی می‌تواند حاوی املاح زیادی ازجمله منیزیوم،کلسیم، بی‌کربنات، سدیم، سولفات،کلراید و فلوراید باشد. نوع و میزان املاح موجود در آب‌معدنی بستگی به منبع آن دارد. درواقع آب‌معدنی‌های مختلف خواص متفاوتی دارند چراکه میزان املاح موجود در آن متفاوت است و به‌عنوان یک نتیجه‌گیری کلی می‌تواند این‌طور گفت: آبی که از شیر تأمین می‌شود می‌تواند حاوی املاح کمی باشد اما آب‌معدنی املاح بسیار بالاتری نسبت به آب شیر دارد.
تأثیرات منفی احتمالی ناشی از آب‌معدنی
هرچند نوشیدن آب‌معدنی برای تمامی افراد ایمن محسوب می‌شود، برخی آب‌معدنی‌ها حاوی سدیم زیادی هستند و مصرف آن برای افرادی که باید سدیم دریافتی‌شان را کنترل کنند مضر محسوب می‌شود. علاوه بر این، نگرانی‌هایی در رابطه با ترکیبات مایکروپلاستکی موجود در بطری‌های پلاستیکی وجود دارد. هرچند تأثیر مایکرو پلاستیک‌ها روی سلامت هنوز ناشناخته است. این ترکیبات قطعات پلاستیکی با کمتر از 5 میلی‌متر قطر هستند. این ترکیبات در آب، هوا و برخی مواد غذایی وجود دارند. هرچند نیاز است مطالعات بیشتری روی مایکرو پلاستیک‌ها و اثرات آن روی سلامت انجام شود اما مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌اند تجمع مایکرو پلاستیک‌ها در بدن می‌تواند سطح التهاب در بدن را بالا ببرد. آب‌معدنی گازدار، اسیدی‌تر از آب‌های معمولی است و این اسیدی بودن می‌تواند مینای دندان‌ها را تخریب کند. هرچند مطالعات کمی در این زمینه انجام‌شده است، اما در یک مطالعه آب‌معدنی گازدار مینای دندان را تخریب کرد و این تخریب 100 برابر کمتر از اثر نوشیدنی‌های غیرالکلی حاوی شکر بود.
فواید نوشیدن آب‌معدنی روی سلامتی
بر اساس املاح موجود در آب‌معدنی، این نوع آب می‌تواند فواید زیر را برای سلامتی ما ایجاد کند:
بهبود سلامت استخوان:دریافت کلسیم کافی، برای سلامت استخوان در تمامی دوره‌های سنی زندگی ضروری است و به حفظ و سلامت استخوان کمک می‌کند. آب‌معدنی منبع خوبی از کلسیم است و مطالعات نشان داده‌اند جذب کلسیم از آب‌معدنی قابل‌توجه است و می‌توان جذب کلسیم از آب‌معدنی هم‌سطح با جذب کلسیم در لبنیات در نظر گرفت. در مطالعه‌ای روی 255 نفر از زنان در سنین بعد از یائسگی، نوشیدن آب‌معدنی غنی از کلسیم توده استخوانی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داد. علاوه بر این، بی‌کربنات و منیزیوم موجود در آب‌معدنی می‌تواند در حفظ سلامت استخوان مؤثر باشد.
کمک به کاهش فشارخون: مطالعات پیشنهاد کرده‌اند پایین بودن سطح کلسیم و منیزیوم در بدن، خطر بروز بیماری قلبی عروقی را افزایش می‌دهد. در مطالعه جدیدی ارتباط بین نوشیدن آب غنی از منیزیوم و کلسیم با کاهش سطح فشارخون بررسی شد. نوشیدن آب‌های حاوی منیزیوم و کلسیم در کاهش سطح فشارخون خصوصاً در افرادی که فشارخون بالایی دارند مؤثر است. در یک بررسی 4 هفته‌ای،70 بزرگسال با فشارخون‌هایی در مرز بالا موردبررسی قرار گرفتند. این مطالعه نشان داد نوشیدن 1 لیتر آب‌معدنی طبیعی در روز می‌تواند سطح فشارخون را در این دسته افراد کاهش دهد. بااین‌وجود بررسی 20 مطالعه نشان داد تأثیر آب‌معدنی روی فشارخون نتایج ثابتی ندارد و برای بررسی ارتباط میان مصرف آب‌معدنی و فشارخون به مطالعات بیشتری نیاز است.
فواید برای سلامت قلب: آب‌معدنی حاوی کربنات ممکن است روی سلامت قلب تأثیر بگذارد. در دو مطالعه، زنان در سنین بعد از یائسگی موردبررسی قرار گرفتند و نوشیدن 1-5/0 لیتر آب حاوی کربنات در روز سطح‌تری گلیسیرید و LDL-C را کاهش داد، درحالی‌که HDL-C را افزایش داد. از طرف دیگر، منیزیوم موجود در آب‌معدنی نیز به‌سلامت قلب کمک می‌کند. در یک مطالعه اثر مصرف آب‌های حاوی منیزیوم و کاهش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی ثابت‌شده است. قطعاً مطالعات بیشتری برای بررسی تأثیر نوشیدن آب‌معدنی و تأثیر آن روی سلامت قلب نیاز است.
کمک به درمان یبوست: آب‌معدنی‌های غنی از منیزیوم می‌توانند به درمان یبوست کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که منیزیوم موجود در آب به ریلکس شدن عضلات روده کمک می‌کند. این مسئله به عبور راحت‌تر مدفوع در روده کمک می‌کند. در مطالعه 6 هفته‌ای روی 106 فرد مبتلابه یبوست، نوشیدن 500 سی‌سی آب‌معدنی غنی از سولفات و منیزیوم در روز قوام مدفوع و تعداد دفعات حرکات روده را بهبود بخشید. در نظر داشته باشید، دریافت کافی مایعات، در بهبود حرکات روده تأثیر دارد. آب‌معدنی طبیعی می‌تواند املاح ضروری بدن را فراهم کند و سلامت دستگاه گوارش و استخوان را تأمین کند. از طرفی این نوع آب ممکن است تأثیر مثبتی روی فشارخون و سلامت قلب بگذارد.
سخن آخر
آب‌معدنی به‌طور مستقیم در نزدیکی منبع آن بسته‌بندی می‌شوند و معمولاً حاوی املاح ضروری است. ترکیبات آب‌معدنی بستگی به منبعی که آب از آن دریافت می‌شود دارد. آب‌معدنی فواید زیادی برای سلامتی دارد. هرچند راه‌های دیگری برای دریافت املاح موجود در آب‌معدنی نیز وجود دارد و اینکه کدام نوع آب را برای نوشیدن انتخاب کنید بستگی به علاقه شما به طعم آن دارد. این‌طور نیست که نوع آب خاصی برتری خاصی نسبت به سایر انواع آب‌ها داشته باشد و تا زمانی که آبی تمیز و سالم باشد، مهم‌ترین نکته تمرکز بر روی تأمین هیدارتاسیون بدن است و لازم است مطمئن شوید آب مورد نیاز بدنتان را تأمین میکنید. تقریباً 60 درصد وزن بدن را آب تشکیل می‌دهد و حفظ هیدراتاسیون بدن می‌تواند سطح انرژی بدن و عملکرد مغزی را تحت تأثیر قرار دهد.
نکته مهم
آب‌معدنی ایمن است و آب‌معدنی گازدار می‌تواند تأثیر منفی روی سلامت مینای دندان بگذارد.
بااین‌حال نگرانی‌هایی در رابطه با سمیت مایکرو پلاستیک‌های ناشی از قوطی‌های آب‌معدنی وجود دارد.
