اعظم اسلامی مجد
همه ما در طول زندگی خویش گاهی اوقات دچار حساسیت و تحریک‌پذیری زیاد می‌شویم. مخصوصا روزهایی که احساس خوبی نداریم و یا وقتی که شب به اندازه کافی نخوابیده‌ایم.
این حساسیت‌‌ها بعد از مدت کوتاهی رفع می‌شوند اما حساسیت روده‌ای، با یک چرت و کمی استراحت برطرف نمی‌شود.
سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
این مشکل معمولا در روده بزرگ رخ می‌دهد. روده بزرگ آب و مواد مغذی را از غذاهایی که بخشی از آنها هضم شده است، می‌گیرند.
هرچیزی که در این بخش جذب نشود از بدن دفع می‌گردد. برای حرکت روده‌ها، باید عضلات روده و البته سایر اندام‌های بدن با هم وارد عمل شوند.
اگر در این فرآیند تداخلی ایجاد شود، محتویات روده بزرگ نمی‌توانند با حرکت از بدن خارج شوند و گاهی این حرکت بسیار کند است.
این روند گاهی برعکس می‌شود و بسیار سریع اتفاق می‌افتد. در هر دو حالت کودک احساس درد و ناخوشی می‌کند.
تقریبا از هر 100 کودک، 20-5 نفر به سندرم روده تحریک‌پذیر دچار هستند. این رقم در میان بزرگسالان به 20 درصد می‌رسد.
البته سندرم روده تحریک‌پذیر را می‌توان با کمی مدیریت کنترل و مهار کرد.
علائم سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
همه کودکان گاهی اوقات دچار دل‌درد می‌شوند و بیشتر آنها در چنین شرایطی به یبوست دچارند. استرس می‌تواند نتیجه مستقیم روی این سندرم داشته باشد.
استرس می‌تواند روی روده اثر بگذارد و باعث کند شدن حرکت آن شود.
علاوه بر استرس و شرایط روحی روانی کودک که ارتباط مستقیم با سندرم روده تحریک‌پذیر دارند، غذاهایی که طول شبانه‌روز به کودکتان می‌دهید نیز روی این سندرم تاثیرگذارند مثلا در برنامه غذایی پرچرب، چنین حالتی پیش می‌آید.
پرخوری کردن کودک و مصرف غذاهایی که چربی و شکر فراوان دارند، به این مساله دامن می‌زنند.
چگونه می‌توان سندرم روده تحریک‌پذیر را در کودک تشخیص داد؟
با انجام برخی آزمایشات و در نظر گرفتن ریشه‌های ژنتیکی، پی به این مساله می‌برند. کودک دست‌کم به مدت 2 ماه و هر هفته علائم و نشانه‌های سندرم را از خود بروز می‌دهد و هر بار شدت آن بیشتر می‌شود او مرتبا:
- از درد زیاد در ناحیه سمت راست بالای شکم و سمت راست پایین شکم شکایت می‌کند.
- مفاصلش درد می‌کند.
- با درد از خواب بیدار می‌شود.
- مشکل بلعیدن غذا دارد.
- در ناحیه مقعد دچار خونریزی می‌شود.
- بلوغ او به تاخیر می‌افتد.
- شبها دچار اسهال می‌شود.
- حالت تهوع و استفراغ دارد.
- میزان رشد قدی او کاهش می‌یابد.
پزشک معالج او از طریق آزمایش مدفوع، کلونوسکوپی، عکسبرداری و رادیولوژی پی به این مشکل می‌برد.
رابطه تغذیه و سندرم روده تحریک‌پذیر
در موارد حال از بیماری، پزشک مصرف دارو را نیز توصیه می‌کند تا درد بیمار کاهش یابد چرا که یبوست، اسهال، دل‌درد، نفخ و... همگی آزاردهنده هستند.
غذاهایی که کودک در طول روز مصرف می‌کند، تاثیر مستقیمی روی بیماری‌اش می‌گذارد.
پرخوری، مصرف غذاهایی که ادویه زیاد دارند، غذاهای پرچرب، مصرف زیاد شکلات، مصرف برخی از محصولات لبنی مثل بستنی و پنیر.
لقمه‌های بزرگ برداشتن و در حجم زیاد غذا خوردن می‌تواند باعث دل‌پیچه و حتی اسهال شود. بنابراین کودک خود را تشویق کنید تا لقمه‌های کوچک بردارد.
غذاهایی که چربی اندک و کربوهیدرات زیاد دارند مثل پاستا و برنج کمک زیادی به برطرف شدن این مشکل می‌کنند.
مصرف نوشیدنی‌هایی که طعم دهنده و شیرین‌کننده‌های مصنوعی زیادی دارند و مصرف مواد غذایی گازدار که در اصطلاح به آنها نفاخ می‌گوییم مثل لوبیا و کلم نیز به این شکل دامن می‌زنند.
کودکانی که به این سندرم دچار هستند، بهتر است که از مصرف مواد غذایی فوق پرهیز کنند. داشتن یک برنامه غذایی مناسب، کمک زیادی به کنترل بیماری می‌کند.
دانستن اینکه کدام غذاها باعث بروز این مشکل می‌شوند، بسیار ضروری است چرا که با حذف آن، کودک از شرایط بد بیماری نجات پیدا می‌کند.
فیبرها کمک می‌کنند تا کودک دچار یبوست نشود. آکادمی تغذیه و بیماری در آمریکا به خانواده‌ها توصیه می‌کند که روزانه «سن کودک +5» گرم فیبر در برنامه غذایی آنها گنجانده شود.
مثلا یک کودک 7 ساله باید 12 گرم فیبر به صورت روزانه استفاده کند. فیبر از جمع شدن گاز در بدن نیز جلوگیری می‌کند و علائم این سندرم را کاهش می‌دهد.
مکمل‌های فیبری می‌توانند کمک زیادی به کاهش علائم بیماری کنند و یبوست کودک را از بین ببرند.
گاهی اوقات فقط آن چیزهایی که می‌خوریم باعث بروز این مشکل نمی‌شوند بلکه آنچه که نمی‌خوریم، باعث بروز آن می‌شود.
چیزهایی که کودک باید بخورد ولی نمی خورد، مثل میوه‌ها، سبزیجات و غذاهایی که فیبر بالا دارند. نوشیدن آب کافی در طول شبانه‌روز برای روده‌ها، بسیار مفید است.
مدیریت و کنترل استرس کودک، بسیار ضروری است. باید با او حرف بزنید و از فشار و استرس زیاد روی او بکاهید. خواب کافی نیز کمک زیادی به او می‌کند.
آیا به اندازه کافی در طول روز تحرک و فعالیت فیزیکی دارد؟ اصرار روی خوردن صبحانه داشته باشید و این وعده غذایی را هرگز از برنامه غذایی‌اش حذف نکنید.
طبق تحقیقاتی که اخیرا به عمل آمده است، مصرف روغن نعنا کمک زیادی به کاهش حساسیت زیاد روده‌ای و یا به عبارتی سندرم روده تحریک‌پذیر می‌کند.
دانشمندان بعد از انجام آزمایشات متعدد دریافتند کودکانی که به این اختلال دچارند اگر مدت دو هفته روغن نعنا مصرف کنند، تغییرات خوشایند درآنها ایجاد می‌شود و سه‌چهارم از علائم بیماری‌شان کاملا رفع می‌گردد.
