زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

فرزاد برهمندپور؛  کارشناس ارشد تغذیه و ارتقای سلامت

علت بروز اسهال و استفراغ در کودکان

علت اصلی بروز اسهال و استفراغ در نوزادان و کودکان، ابتلا به عفونت‌های ویروسی می‌باشد.

در واقع مصرف آب و مواد غذایی آلوده اولین عامل بروز مسمومیت‌هایی هستند که نشانه های اولیه آن اسهال و استفراغ می‌باشند.

البته در نوزادان و کودکان زیر 1 سال، علت مهم بروز اسهال و استفراغ علاوه بر بروز بیماری‌های عفونی، عدم مصرف کامل شیر مادر و یا تهیه شیر خشک با آب های آلوده و نجوشیده می‌باشد.

پزشکان معتقدند که علاوه بر عفونت‌های ویروسی، پایین بودن عملکرد سیستم ایمنی در کودکان زیر یکسال از جمله عوامل مهم بروز اسهال و استفراغ می باشند.

به علاوه این که وجود بیماری‌های زمینه‌ای خاص میکروبی و باکتریایی نیز از جمله عوامل مهم بروز اسهال و استفراغ در کودکان می‌باشند.

عوارض اصلی بروز اسهال و استفراغ در کودکان

کم آبی مهمترین عارضه ایجاد اسهال و استفراغ در کودکان می باشد.

پزشکان اطفال معتقدند که بروز اسهال و استفراغ در کودکان نباید بیش از 48 ساعت دوام داشته باشد و در صورتی که در اثر بروز هر نوع مسمومیت گوارشی و یا ویرورسی این مدت بیش از 48 ساعت به طول انجامد و یا در طی 24 ساعت کودک بیش از 2 بار دچار استفراغ شود، باید او را سریعا به مراکز اورژانس پزشکی رساند.

چونکه در این موارد کودک در معرض تخلیه آب و الکترولیت‌های بدنیش قرار دارد.

راهکارهای تغذیه ای برای کنترل اسهال و استفراغ کودکان

بهترین توصیه به مادران کودکان مبتلا به اسهال و استفراغ آن است که در قدم اول به کودک خود آب جوشیده سرد شده بدهند تا به این صورت از بروز کم‌آبی در بدن او جلوگیری نمایند.

در موارد حاد بروز اسهال و استفراغ، حتی توصیه می‌شود که غذاهای جامد از رژیم غذایی کودک حذف شوند.

تا چند روز و بهبود نسبی فقط باید از غذاهای مایع برای تغذیه کودک استفاده گردد.

البته تنها استفاده از آب جوشیده سرد شده در مورد کودکان مبتلا به اسهال و استفراغ شدید کافی نمی‌باشد و نیاز به مصرف محلول‌های سرمی قندی و نمکی موسوم به محلول های ORS برای آنان ضروری است تا به این وسیله از عدم تعادل الکترولیت ها در بدن که خود منجر به تشدید بروز اسهال و استفراغ در کودک می‌شوند، جلوگیری گردد.

در نوزادان زیر یکسال البته بهترین راه علاوه بر مصرف داروها و قطره های تجویزی پزشک برای بهبود حالشان، مصرف منظم شیر مادر توصیه می شود.

در واقع شیر مادر به عنوا ن یک ماده غذایی موثر برای تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد و مقابله کننده با تشدید و تداوم اسهال و استفراغ در بدن نوزاد مطرح می باشد.

بهترین رژیم غذایی در دوران اسهال و استفراغ در کودکان

همانطور که عنوان شد در موارد حاد، توصیه می شود تا رژیم غذایی کودک کاملا مایع باشد و مصرف غذاهای جامد در این دوران قطع گردد.

در موارد بحرانی حتی توصیه می شود که تنها از محلول های ORS و آب جوشیده به همراه سرم درمانی استفاده شود. با بهبود نسبی و کاهش شدت اسهال و استفراغ از 24 ساعت بعد از شروع بیماری، با توجه به تحمل کودک می توان به او شیر رقیق و یا آب میوه های طبیعی رقیق شده داد.

پس از 48 ساعت که از شروع اسهال و استفراغ کودک می گذرد، در صورتی که استفراغ در کودک پایان یافته باشد و شدت اسهال نیز بهبود یافته باشد، مصرف غذاهای سهل الهضمی مانند ماست شیرین و یا فالوده میوه ها و یا کمپوت میوه ها می توانند مفید باشند. به تدریج و با بهبود تدریجی کودک، می توان از غذاهای نرمی مانند برنج کته و ماست و یا آب گوشت و گوشت خوب پخته و له شده در آن برای تغذیه کودک استفاده نمود.

برگشت کودک به رژیم غذایی طبیعی قبل از بروز اسهال و استفراغ وابسته به روند بهبودی او دارد که در بیشتر موارد از 3 روز تا یک هفته متغیر می باشد. البته در بیشتر موارد این سرعت بهبودی در بیشتر کودکان از بزرگسالان سریع‌تر می‌باشد.

راه‌های پیشگیری از بروز اسهال و استفراغ در کودکان

مهمترین راه پیشگیری توجه به بهداشت مواد غذایی مصرفی توسط کودک می‌باشد. به علاوه این که توجه به بهداشت فردی کودک و به خصوص شستن مرتب دست و صورت او در روز یکی از عوامل مهم در پیشگیری از بروز اسهال و استفراغ می باشد.