عوامل تغذیهای تاثیرگذار بر کودکان مبتلا به اوتیسم؛ لاله پیاهو، یاسر خواجه بیشک، دانشجوی دکتری تخصصی علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تبریز
عادات و ترجیحات غذایی تغییر یافته در کودکان با اختلال اوتیسم (Autism)، زمینه ساز بروز بسیاری از بیماریها است که خود میتواند به عنوان عامل تشخیصی مهم در این کودکان در نظر گرفته شود.
دریافتهای غذایی کمتر از مقادیر توصیه شده، تنفرهای غذایی، امتناع از خوردن یا ترجیحات غذایی، گرایش به گروههای غذایی خاص از جمله غذاهای غنی از پروتئین و مصرف کمتر لبنیات و انتخاب غذاهای خاص بیشتر بر اساس بافت غذا، رنگ و دمای آن و نیز پرتاب کردن غذا از جمله شایعترین عادات تغذیهای در کودکان مبتلا به اوتیسم به شمار میآید که بر وضعیت تغذیهای این کودکان تاثیر گذار است.
این کودکان در مقایسه با کودکان سالم نرمال بیشتر در معرض استرسهای محیطی بوده و سیستم آنتی اکسیدانی بدنشان بدلیل شرایط خاص فیزیولوژیکی و روانی در مقایسه با کودکان نرمال ضعیف میباشد.
بر طبق تحقیقات انجام شده، کودکان مبتلا به اوتیسم در مقایسه با کودکان نرمال معمولا از نظردریافت انرژی، فیبر غذایی، ویتامینهای A و D،C ، B1، B2، B6، فولات و B12 و مواد معدنی روی و منیزیم کمبود دارند.
از این رو دریافت این مواد مغذی از طریق رژیم غذایی با افزایش تعداد وعدههای غذایی و یا مصرف مکملهای ویتامینی و مواد معدنی که بتواند مقادیر توصیه شده رژیمی را تامین کند میتواند در جبران کمبودهای ناشی از مصرف ناکافی و بهبود وضعیت سلامتی آنها کمک کننده باشد.
منیزیم و ویتامین B6 در کاهش علائم هیجانی بیش از حد و بی ثباتی این کودکان موثر است. منیزیم همچنین در تشکیل استخوان و تنظیم فعالیت آنزیمهای درگیر در متابولیسم بدن و انرژی زایی نقش بسزایی دارد.
استفاده از منابع غذایی حاوی این دو ماده مغذی میتواند در بهبود برقراری ارتباط و تکلم و تقابلات اجتماعی کودکان تاثیر شگرفی داشته باشد. با توجه به اینکه اغلب این کودکان دریافتهای غذایی کمتر از مقادیر توصیه شده روزانه را دارند، از این رو استفاده از مکملهای منیزیم و ویتامین B6 میتواند کمک کننده باشد.
غلات، سبزیجات و لبنیات بیشترین گروههای غذایی هستند که معمولا کودکان مبتلا به اوتیسم از مصرف آنها امتناع میکنند.
دریافت ناکافی این مواد مغذی نهایتا مسبب بروز بسیاری از بیماریها میباشد که از جمله شایعترین آنها میتوان به اسکوروی، ریکت، اختلالات بینایی اشاره کرد.
براساس تحقیقات انجام شده، مصرف رژیمهای غذایی بدون گلوتن و بدون کازئین در کودکان مبتلا به اوتیسم نتایج متناقضی داشته است.
گلوتن پروتئین موجود در گندم، جو دوسر و چاودار و کازئین پروتئین موجود در شیر است.
حذف گلوتن از رژیم غذایی در واقع محدودیت دریافت همه انواع آردها، نان، پاستا، انواع بیسکویت و سایر انواع محصولات پخته شده با غلات گندم، جو دوسر و چاودار.
رژیمهای غذایی محدود از گلوتن با افزایش سطوح هموسیستئین همراه است که میتواند زمینهساز بروز بیماریهای قلبی-عروقی باشد.
دریافت طولانی مدت این نوع رژیم با علاوه بر کمبود دریافت درشت مغذیها، با کمبود دریافت ریز مغذیها و ویتامینهای گروه B بخصوص فولات و ویتامین B6 همراه خواهد بود.
حذف کازئین از رژیم غذایی نیز در واقع محدودیت دریافت فراوردههای لبنی از جمله شیر، ماست، پنیر، کره، خامه و بستنی را شامل می شود.
رژیم غذایی محدود از کازئین میتواند منجر به کمبود کلسیم و نهایتا اختلال در تشکیل استخوان گردد.
سخن آخر!!!
تشخیص به هنگام کمبودهای غذایی و اختلالات متابولیکی و انجام مداخلات درمانی صحیح و به موقع و استفاده از مکملهای غذایی مورد تایید در کنار استفاده از روشهای میتواند در بهبود تواناییها شناختی و آسیبهای رفتاری کودکان مبتلا به اوتیسم موثر باشد.