اختلال بيش‌فعالي یک مشکل رفتاری است که در کودکان با افزایش در تکرار آن دیده می‌شود. این حالت با اختلال در یادگیری، درجات نامناسبی از آمادگی کارکردن آنی، بیش فعالی و کاهش دقت ارتباط دارد. بيش‌فعالي بر موقعیت کودک در خانه، مدرسه و اجتماع تاثیر می‌گذارد. به طورکلی درمان این حالت شامل دارودرمانی و استفاده از روش‌های کنترلی رفتاری سازگار می‌باشد. استفاده از دارو نیز باید تطبیق داده شده باشد تا حداقل تاثیر را بر دریافت‌های خوراکی کودک داشته باشد. رژیم‌هاي غذایی خاصی در طی سال‌های مختلف برای این کودکان استفاده می‌شد، اما مطالعات علمی زیادی در مورد آنها انجام نشده بود. یکی از این رژیم‌های غذایی شامل حذف رنگ‌های غذایی و غذاهای حاوی سالیسیلات است که امروزه در مورد نقش این رنگ‌های غذایی صنعتی در تسریع بیش فعالی کودکان نه در همه آنها بلکه به صورت انتخابی بحث می‌باشد. دیگر توصیه‌های غذایی رایج برای این کودکان حذف شکر، کافئین یا مصرف ویتامین بوده است. تعدادی از مطالعات در بررسی اثربخشی این توصیه‌ها نتایج منفی را به همراه داشته است. موثرترین روش برای کودکان بيش‌فعال استفاده از یک رژیم غذایی حاوی تمامی گروه‌های غذایی می‌باشد. در اینجا به برخی نکات در مورد رفتارهای خوردن در کودکان بيش‌فعال اشاره می‌شود.
این یک حالت معمول می‌باشد: بيش‌فعالي و نخوردن ناهار
اگر درِ ظرف ناهار کودک خود را بعد از مدرسه باز کردید و غذاهای دست نخورده را مشاهده کردید، استرس نگیرید، شما تنها نیستید. زمانی که کودکان برای حالت بيش‌فعالي خود تحریک می‌شوند، ممکن است اشتهای آنها به صورت کامل از بین برود. استفاده از تنها غذاهای مورد علاقه او می‌تواند کمک کننده باشد و همچنین شما می‌توانید از معلم‌های آنها درخواست کنید تا زمان غذا خوردن را به فرزندان شما یادآوری کنند. اگر اقدام‌تان با موفقیت انجام نشد، مشکلی نیست، شما می‌توانید بیشتر بر روی غذاهای خانه متمرکز شوید. او هنوز هم می‌تواند غذاهای مورد نیاز خود را دریافت نماید.
یک صبحانه مفصل بخورد
اگر کودک شما خیلی آهسته غذا می‌خورد، تلاش کنید تا قبل از دریافت داروی صبح، غذاهای پر کالری را مصرف کند. آیا کودک شما گوشت یا تخم مرغ را دوست ندارد؟ کودکان به کالری و تغذیه کافی در دوران رشد خود نیاز دارند و انرژی لازم را برای یک روز به آنها می‌دهد.
اغلب میان وعده‌ها را پیشنهاد کنید
زمانی که قند خون کودک پائین می‌آید، می‌تواند تمرکز او را با مشکل روبرو کرده و این کار را برای کودک سخت‌تر می‌نماید و می‌تواند او را بدخلق کند. اسموتی‌های ماست یک میان وعده انتخابی خوب می‌باشند. ماست مقداری از پروتئین او را تامین می‌کند، که برای تمرکز و پیشگیری از تغییر در حالت کودک موثر است. شما می‌توانید به آن میوه و مغزها را اضافه کنید که اسیدهای چرب امگا-3 سالم دارند و می‌توانند موجب بهبود رفتار و تمرکز گردند. مغزها یک میان وعده انتخابی مناسب یا یک افزودنی به وعده‌های غذایی برای افراد مصرف کننده غذاهای سبک می‌باشند. آنها پروتئین و مقدار کافی کالری نیز دارند.
غذاها را مطبوع و مفرح تهیه کنید
کودکان بيش‌فعال به اندازه کافی غذا مصرف نمی‌کنند زیرا آنها به سرعت از غذاها خسته می‌شوند. به آنها بشقاب‌هایی بدهید که توجه آنها را جلب کند. از برشگرهاي شیرینی‌پزی برای شکل دادن به ساندویچ استفاده کنید. غذا را به شکلی در بشقاب قرار دهید که طرح‌ها و صورت‌هایی در آن ایجاد شود. از سس‌های مختلف استفاده کنید تا غذا برای آنها جذاب‌تر شود.
از سهم‌های کوچک‌تری از غذاهای پر کالری استفاده كنيد
اگر پزشک یا برنامه دارویی کودکتان او را برای مدتی از برخی غذاها محروم کرد، پس از این دوره ابتدا از غذاهای مورد علاقه او شروع کنید. این کار موجب می‌شود تا کودک با احتمال بیشتری غذا را مصرف نماید. سهم‌های غذایی کوچک‌تر می‌تواند اشتها‌آورتر باشد. وعده‌های غذایی را با غذاهای با کالری بالاتر مانند گوشت و غلات آغاز کنید. زمانی که شما سبزی‌ها را سرو میکنید، به آن پنیر و یا روغن زیتون را برای افزایش کالری اضافه کنید. خواه کودک شما یک کودک کم غذا باشد و خواه تمایل به مصرف بالای غذا داشته باشد، یک متخصص تغذیه یا متخصص اطفال می‌تواند پیشنهاد‌های غذایی سالمی را به شما بدهد.
برای شام یک محیط آرام را فراهم کنید
اگر کودک شما پس از مصرف مقدار کمی از غذایش، از غذا خوردن منحرف می‌شود، عادات شام خود را تغییر دهید؛ سعی کنید محیط را آرام کنید، کودک خود را در صندلی میز شام کنار خود و نه در کنار دیگر اعضای خانواده بنشانید. نور اتاق را تیره‌تر کرده و از یک موسیقی آرام‌بخش استفاده کنید. کودک خود را به دور از عواملی که موجب حواس‌پرتی او می‌شوند مانند آینه و پنجره بنشانید. سپس می‌توانید کودک خود را در گفتگوهای بین اعضای خانواده مشارکت دهید و از او در مورد اتفاق‌های خاص در طول روز سوال کنید.
در مورد زمان‌های مصرف غذا انعطاف پذیر باشید
اینطور نیست که کودکان بيش‌فعال در زمان‌های منظمی گرسنه شوند. با آنها کار کنید. مثلا به کودکانی که گرسنه نمي‌باشند اجازه دهید که شام سبکی داشته باشند و به آنها پیشنهاد میان وعده‌هايی در زمان عصر را بدهید. شما می‌توانید تنقلات فاسد نشدنی را بعد از وعده‌های اصلی غذایی روی میز یا کانتر قرار دهید، بنابراین کودکان می‌توانند در زمانی که وضعیت بیماری آنها کاهش یافته و مجدداً گرسنه می‌شوند، تغذیه کنند.
آیا باید افزودنی‌های غذایی را ممنوع کنید؟
همانطور که اشاره شد شواهدی وجود دارد که افزودنی‌های غذایی و یا رنگ‌های غذایی می‌توانند در ایجاد نشانه‌های بيش‌فعالي موثر باشند. ما هنوز به صورت کامل در مورد این موضوع اطلاعات ثابت شده‌ای نداریم. اگر شما می‌خواهید از مصرف این غذاها جلوگیری کنید، خطری وجود ندارد. این رژیم غذایی را چند ماه برای کودک خود امتحان کنید تا ببینید می‌تواند کمک کننده باشد یا خیر.
پیروی از هرگونه رژیمی که تعدادی از غذاها را محدود می‌کند می‌تواند سخت باشد و ممکن است موجب مشکلات تغذیه‌ای شود. ابتدا با متخصص اطفال خود صحبت کنید.
آب پرتقال و داروهای بيش‌فعالي
در مورد نوشیدنی‌های اسیدی مانند آب پرتقال و آب گریپ فروت مراقب باشید. دریافت برخی از داروهای بیش فعالی با نوشیدنی‌های مرکبات می‌تواند موجب توقف عملکرد مناسب این داروها گردد. به جای آب پرتقال، دیگر نوشیدنی‌های 100 درصد طبیعی و یا خود میوه‌ها را می‌توانید جایگزین کنید.
چگونه می‌توانید با ناخنک زدن به غذاها مقابله کنید؟
به یاد داشته باشید که بسیاری از کودکان به غذا به اصطلاح ناخنک می‌زنند و با غذا بازی می‌کنند، در حالی‌که داروهایی را مصرف می‌کنند که احتمال افزایش یا کاهش اشتها در پی مصرف این داروها وجود دارد. اگر شما یک غذای جدید را می‌خواهید برای فرزند خود امتحان کنید و کودک شما آن را رد می‌کند، به تلاش خود ادامه دهید. به صورت میانگین، شما باید 11 بار و یا حتی بیشتر یک غذای جدید را برای فرزند خود امتحان کنید. مطمئن باشید که حداقل یک نوع غذا که کودکان با آن راحت هستند در بشقاب آنها وجود داشته باشد.
مهمتر از همه این موارد: آرامش داشته باشید
سعی و تلاش کردن در مورد ترغیب کودکان بيش‌فعال برای غذا خوردن می‌تواند در زمان‌های مختلف ناامید کننده باشد. اما شما نباید ناامید شوید. درخواست و تقاضا برای شام – به عنوان مثال اصرار به کودک برای تمام کردن غذایش یا درخواست از او برای غذا خوردن زمانی که کودک می‌گوید گرسنه نمی‌باشد – می‌تواند نتیجه معکوس را به همراه داشته باشد و ممکن است زمان غذا خوردن برای آنها به صورت ناخوشایندی درآید. بر پیشنهاد گزینه‌های مناسب تغذیه‌ای تمرکز کنید و این کار را برای کودک خود آسان کنید تا در زمانی که گرسنه است غذا بخورد، بنابراین هر فردی می‌تواند خوشحال و سالم باشد.
