تحریریه ماهنامه كودك سالم
اثرات مثبت روانی
در زمان شیردهی، مادر و کودک، از طریق پوست، چشم، گرمای بدن، بو، صدا و... باهم در تماس هستند که در نتیجه آن رابطهای آرامش بخش و در عین حال مستحکم و جدانشدنی، بین مادر و کودک پایهگذاری میشود. این رابطه اثرات روانی فراوانی - هم برای مادر و هم برای کودک - به همراه دارد؛ به عنوان مثال تماس از طریق پوست اجازه میدهد که کودک با آرامش بخوابد. روانکاوان، به تغذیه با شیر مادر بسیار تاکید دارند. آنها معتقدند که شیردهی، سلامت روانی مادر و کودک را تا حد زیادی تضمین میکند؛ اعتماد به نفس مادر را بهبود میدهد و نزدیک شدن به کودک را برای او آسانتر میکند.
مادر برای اینکه بتواند در مواقع لزوم به نیازهای فرزندش پاسخ بدهد، باید همیشه در کنار کودک باشد؛ این همراهی، کودک را آرام میکند و باعث میشود استرس و ترس او از محیط ناشناخته پیرامونش از بین برود و احساس امنیت، آرامش و دوستی و آسایش را برای او به ارمغان بیاورد. این احساس برای خودکفا شدن و رشد کودک ضروری است و رابطه خاص عاطفی را بین مادر و کودک شکل میدهد. طبق مطالعات انجام شده، رابطهای معکوس بین تغذیه با شیر مادر و سرخوردگی کودکان وجود دارد. از طرفی این همراهی باعث میشود مادران شیرده، اضطراب و استرس کمتری داشته باشند. سازمان بهداشت جهانی در گزارشی اعلام کرده است که شیردهی تا حدی برهوش کودکان تأثیرگذار است.
اثرات مثبت جسمی: برگ برنده
شیر مادر به دلایل مختلفی - که به ترکیب کیفی و کمی در پروتئین، کربوهیدرات و چربی مرتبط است – مناسبترین و کاملترین غذا برای کودک میباشد. با وجود اینکه علم، در زمینه تولید شیر خشک پیشرفت فراوانی داشته، اما باز یکسری از مواد تشکیل دهنده شیر مادر منحصر به فرد و بینظیر مانده است. این ترکیب باعث شده که شیر مادر مزایای تغذیهای و رشدی فراوانی برای کودک به همراه داشته باشد. از آنجایی که بدن مادر، شیر را به بهترین نحو تولید میکند، با نیازهای کودک سازگار است. ترکیب شیر در جهت تغذیهای ایدهآل- بسته به سن کودک و حتی زمان شیردهی - تغییر میکند. تولید شیر به تعداد دفعات شیردهی و تقاضای کودک بستگی دارد: هر چه کودک بیشتر شیر بخورد، تولید شیر بیشتر میشود.
بررسی اثرات مثبتِ تغذیهای شیر مادر
شیر مادر سه برابر کمتر از شیر گاو، پروتئین دارد و این پروتئین، نسبت به شیر گاو میزان کمتری از کازئین و برخی از اسیدهای آمینه را دارد که باعث هضم و جذب راحتتر آن توسط معده کودک میشود.
شیر مادر چهار برابر بیش از شیر گاو اسید لینولئیک (یکی از اسیدهای چرب امگا 3) دارد که برای ساختمان مغز ضروری است.
شیر مادر از شیر گاو، شیرینتر است؛ این شیر 90 درصد لاکتوز دارد که در بدن کودک به گالاکتوز تبدیل میشود و نقشی حیاتی در رشد مغز کودک دارد. برخی از دیگر قندهای موجود در شیر مادر همچون الیگوساکاریدها در رشد دستگاه گوارش تاثیر دارند.همچنین شیر مادر نسبت به شیر گاو، چهار برابر املاح معدنی کمتری دارد که باعث میشود برای دفع این مواد، فشار کمتری به کلیههای کودک وارد شود. بررسی اثرات مثبتِ شیر مادر بر رشد بدن کودکنوزاد، موجودی کوچک و در حال کامل شدن است؛ سیستم ایمنی، سیستم گوارشی و مغز کودک بهطور کامل رشد نکردهاند و از طرفی پادتنهایی که از رحم مادر همراه اوست، کافی نمیباشد.
با کمک مواد مختلف موجود در شیر مادر این کمبود تا حد زیادی جبران میشود گرچه 100 درصد از کودک در برابر تمام بیماریها محافظت نمی کند.بیش از بیست نوع آنزیم در شیر مادر وجود دارد که کامل نبودن ارگانیسم بدن کودک را جبران میکند و در رشد آن تاثیر مستقیم دارد. وجود عنصری به نام «فاکتور رشد» در شیر مادر، بهترین منحنیهای رشد کودکانی را که با شیر مادر تغذیه میشوند، توضیح میدهد.
شیردهی و ایمن سازی ِ بدن کودک در برابر عفونت
شیر مادر به لطف داشتن فاکتورهای خاص مانند پادتنها، از نوزاد در برابر برخی عفونتها محافظت میکند. این مواد که توسط بدن مادر تولید شده، از طریق شیر به کودک منتقل میشود و به او کمک میکند که با برخی از باکتریهای خاص مبارزه نماید. مواد دیگری در شیر مادر وجود دارند که سلولهای ایمنی بدن را - که مسئول از بین بردن عفونت هستند - تقویت میکند. مطالعات نشان میدهد کودکانی که حداقل سه ماه با شیر مادر تغذیه کردهاند، کمتر به عفونتهای تنفسی و اسهال حاد مبتلا شدهاند.
شیردهی و ایمن سازی ِ بدن کودک در برابر حساسیت
در خانوادههایی که زمینه ابتلا به حساسیت (آلرژی) وجود دارد، بهطور قابل توجهی شانس انتقال این حساسیت به نوزاد هم افزایش مییابد؛ خصوصا حساسیت به پروتئین شیر گاو. تغذیه با شیر مادر در پیشگیری از آلرژی بسیار مفید است؛ خصوصا اگر تا شش ماهه اول، نوزاد منحصرا با شیر مادر تغذیه شود، میزان تاثیر آن زیادتر میشود.