زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مادران شیرده مولد سلول‌‌هاي بنیادین

سلول‌‌های بنیادین، سلول‌‌های اولیه ای هستند که توانایی تبدیل و تمایز به انواع مختلف سلول‌‌های دیگر را دارند و از آنها می‌‌توان در تولیدسلول‌‌ها و بافت‌‌های مختلف دیگر استفاده کرد. منابع اصلی سلول‌‌های بنیادین شامل مغز استخوان، خون بند ناف و جفت می‌‌باشد. امروزه استفاده از این سلول‌‌ها جهت ترمیم بافت‌‌های آسیب دیده در حال گسترش است. جالب این که یاخته‌‌های بنیادین قابلیت تبدیل شدن به بافت‌‌های مختلف را دارند، اعم از بافت عصبی، بافت عضلانی، بافت پوششی و.... این توانایی محور اصلی توجه به سلول‌‌های بنیادین است .

ویژ گی‌های سلول‌های بنیادین

1) توان نوسازی: سلول‌های بنیادین تمایز یافته‌ آنهایی هستند که توانایی تکثیر نامحدود خود را داشته و در حین این فرآیند پتانسیل این را دارندکه کماکان به صورت یک سلول بنیادین (تمایز نیافته) باقی بمانند و یا به سلول دیگری با عملکرد اختصاصی تمایز پیدا کنند.

2) پرتوانی (چند پتانسیلی): سلول‌های بنیادین قادر به ایجاد هر نوع سلولی در بدن هستند. آنها می‌توانند تحت تاثیر عوامل رشد مختلف در محیط کشت به سلول‌های با عملکرد اختصاصی تبدیل شوند مانند مغز استخوان، بافت چربی، بافت عضلانی، استخوان، کبد، مغز، سلول‌های سیستم ایمنی، سلول‌های عضله قلب، سلول‌های مترشحه انسولین.

سلول‌‌های بنیادین جنینی

 این یاخته‌‌ها از جنین‌‌های 4-5 روزه که از تخم‌‌های آزمایشگاهی بارور شده اند به دست می‌‌آیند و در محیط  آزمایشگاهی ودر محیط کشت‌‌های اختصاصی رشد داده می‌‌شوند. بازیابی سلول‌‌های جنینی معمولاً بحث برانگیزتر از جمع‌آوری سلول‌‌های بنیادین بالغ است چرا که به دست آوردن سلول‌‌های بنیادین جنینی مستلزم تخریب جنین انسان است و چالشی اخلاقی محسوب می‌‌شود. بنابراین برخی از دانشمندان درصدد دستیابی به سلول‌‌های بنیادین به روشی هستند که با ملاحظات اخلاقی ناشی از تخریب جنین انسان مغایرت نداشته و بدون نیاز به جراحی و با روش‌‌های غیر تهاجمی قابل وصول باشد.

سلول‌‌های بنیادین بالغین

 یاخته‌‌های بنیادین بالغین، یاخته‌‌های نامتمایزی هستند که در بین یاخته‌‌های تمایز یافته بافت‌‌ها و اندام‌‌های بدن یافت می‌شوند و توانایی نوسازی و تمایز به انواع یاخته‌‌های اختصاصی اصلی بافت یا اندام را دارند. نقش‌‌های اولیه این یاخته‌‌ها در یک جاندار شامل حمایت کردن و تعمیر بافت هایی است که از آنها به دست می‌‌آیند.

سلول‌‌های بنیادین خون بندناف

خون بندناف خونی است که پس از تولد در بند ناف و جفت باقی می‌‌ماند و همراه آن به دور انداخته می‌‌شود. این خون علاوه بر سلول‌‌های خونی منبعی غنی از سلول‌‌های بنیادین خونساز است. سلول‌‌های بنیادین خونساز می‌‌توانند با جایگزین شدن در مغز استخوان فرد بیمار، تامین کننده سلول‌‌های خونی جدید باشند. ویژگی‌‌های مهم سلول‌‌های خونی بندناف عدم تکامل سلول‌‌های خونی از جمله لنفوسیت‌‌های آن است که در نتیجه احتمال رد پیوند‌‌های انجام شده با این یاخته‌‌ها در مقایسه با پیوند‌‌های مغز استخوان بسیارکمتر خواهد بود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که سلول‌‌های بنیادین خونساز قابلیت  تمایز به سایر یاخته‌‌ها را نیز دارند  که می‌‌توانند افق جدیدی را برای درمان بیماری‌‌ها در آینده ای نه چندان دور ترسیم کنند.

سلول‌‌های بنیادین در شیرمادر

تحقیقات پژوهشگران در سال‌‌های اخیر بیانگر این نکته بوده که شیرمادر نیز حاوی سلول‌‌های بنیادین است. با در نظر گرفتن قدرت بی همتای شیرمادر در رشد و تکامل شیرخواران، این ایده که سلول‌‌های بنیادین شیرمادر را دوباره برنامه‌ریزی کرده و آنها را وادار به تبدیل شدن به انواع اختصاصی بافت‌‌ها و سلول‌‌ها کنیم، امکان پذیر به نظر می‌‌رسد. البته این نکته در ابهام است که آیا این سلول‌‌ها مانند سایر سلول‌‌های بنیادین عمل می‌‌کنند و آیا می‌‌توانند به عنوان منبعی برای رشد بافتی و درمان‌‌های مبارزه با عفونت به کار روند؟ سلول‌‌های بنیادین شیرمادر قابلیت عمل کردن به عنوان نوعی سیستم ترمیم داخلی را دارند.

این سلول‌‌ها بسیار شبیه به سلول‌‌های بنیادین جنین، پرتوان ترین سلول‌‌های بنیادین هستند. البته تحقیقات در مورد سلول‌‌های بنیادین شیرمادر در مراحل اولیه است و درگام‌‌های بعدی باید نحوه رفتار این سلول‌‌ها را در مدل حیوانی مورد مشاهده و بررسی قرار دهیم و نتایج این تحقیقات و کارآزمایی‌‌ها می‌‌توانند راه حل مناسبی برای به دست آوردن اخلاقی و آسان سلول‌‌های بنیادین چند ظرفیتی با روشی غیر تهاجمی، بدون نیاز به جراحی و تخریب جنین انسان باشد و این نکته ثابت شده که بعضی از سلول‌‌های بنیادین، در مقابل عمل هضم در روده شیرخوار به بقای خود ادامه داد و از لحاظ تئوریک در سیستم نوزاد جذب می‌‌شوند. این سلول‌‌ها ممکن است برای هدایت تکامل کودک، از طریق  پیشبرد رشد سالم و ارتقاء سیستم دفاعی بدن کمک  کنند. تا زمانی که تاثیر دقیق سلول‌‌های بنیادین آشکار شود، خانم‌‌های شیرده می‌‌توانند براین واقعیت که شیر آنها از لحاظ بیولوژیک برای پیشبرد سلامت کودک در حین گذار به بزرگسالی طراحی شده، تکیه کنند.

در مجموع می‌‌توان گفت که شیر انسان فراتر از یک عامل تغذیه‌ای برای نوزاد بوده و می‌‌تواند در بردارنده امید برای درمان بیماری‌‌های گوناگون نیز باشد.