زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اهميت ويتامين D برای كودكان

ویتامین‌ها و املاح در بدن برای واكنش‌ها و سوخت‌وساز مناسب ضروری هستند جهت تامین ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز باید در غذای مصرفی حتماً وارد بدن شود كه مهمترین آنها ویتامین A,D آهن، روی و كلسیم هستند. ویتامین A نقش مهمی در رشد و بینائی دارد آهن برای ساخت گلبول‌های قرمز و حمل اكسیژن به سلول‌ها لازم است كمبود آهن می‌تواند كم‌خونی ایجاد نماید. روی نیز جهت رشد جسمی و روحی و هم‌چنین شركت در آنزیم‌های مختلف مورد نیاز می‌باشد. كمبود ویتامین D و كلسیم می‌تواند انسان را مبتلا به نرمی استخوان و پوكی استخوان كند پوكی استخوان بیماری است كه در آن كمیت و كیفیت استخوان‌ها كاهش می‌یابد و بعلت ضعف اسكلتی خطر شكستگی در استخوان مهره‌ها، كمر، لگن و شانه‌ها را افزایش می‌دهد.

پوكی استخوان مشكل جهانی است و سالیانه حدود 6/1 میلیون شكستگی لگن در سراسر جهان اتفاق می‌افتد. ویتامین D به جذب كلسیم كمك می‌كند و برای استحكام و سلامت استخوان‌ها لازم است. ویتامین D میزان كلسیم و فسفر را از طریق كمك به جذب آنها از مواد غذایی تنظیم نموده و میزان طبیعی ساخت استخوان را امكان‌پذیر می‌سازد ضمناً از  كاهش میزان كلسیم سرم خون نیز جلوگیری می‌كند. دو نوع ویتامین D داریم ویتامین D2 یا ارگوكلسیفرول و ویتامین D3 یا كوله كلسیفرول كه در بدن به شكل فعال عمل می‌كند این نوع ویتامین باید در مكمل‌ها باشد. ویتامین D2 در معرض نور خورشید به ویتامین D3 تبدیل می‌شود به همین جهت توصیه می‌شود روزانه نیم‌ساعت 2 بار در هفته در تابستان‌ها ساعت 10 صبح یا 5-3 عصر كه هوا خیلی گرم نیست اندام‌ها یا بدن در معرض آفتاب باشد تا میزان لازم در بدن ساخته شود البته در حالی‌كه كرم ضد آفتاب نزده باشیم و توجه داشته باشیم اشعه مفید از پشت شیشه عبور نمی‌كند.

به كودكان و افرادی كه در معرض اشعه آفتاب نیستند توصیه می‌شود بخصوص در زمستان‌ها كه آفتاب كم است از مكمل‌های ویتامین D استفاده نمایند. ویتامین D در سوخت و ساز بدن از اهمیت زیادی برخوردار است. تحقیقات اخیر نشان داده‌‌اند كه كمبود ویتامین D به عنوان عامل اصلی حداقل 17 نوع سرطان و همچنین بیماری‌هایی مانند سكته قلبی، افزایش فشارخون، دیابت، بیماری‌های مزمن پوست مانند اگزما، بیماری‌های كلیه، اختلالات پروستات دردهای مزمن مانند استئوآرتریت، پوكی استخوان، ضعف عضلانی، كولیت اولسروز (زخم‌روده بزرگ)، آسم، بیماری M.S و غیره می‌باشد.

اندازه‌گیری ویتامین D جهت بررسی میزان ویتامین‌ D در بدن منحصراً اندازه‌گیری آن در خون است. میزان ویتامین D لازم حیاتی در بدن 80-50 نانوگرم در میلی‌لیتر است و مصرف اضافی آن برای آینده در بدن ذخیره می‌شود. ویتامین D تولید شده در بدن از كلسترول ساخته می‌شود. به همین جهت مصرف داروهای كاهش دهنده كلسترول ممكن است كمبود ویتامین D را باعث شود. نشان داده شده رژیم‌های غذایی كمبود كلسترول مانند گوشت، ماهی، لبنیات و تخم‌مرغ و كاهش پروتئین‌ها با كمبود ویتامین D همراه است.

پیشگیری و درمان

جهت تامین میزان كافی ویتامین D برای افراد بالغ قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید بطور منظم در چهار فصل و تا حد امكان با بیشترین سطح پوست توصیه می‌شود. در صورت كمبود ویتامین D در بدن دریافت 5000 واحد بین‌المللی بطور روزانه به مدت 3 ماه و آزمایش تنظیم بعدی ویتامین D خون بین 80-50 نانوگرم در میلی‌لیتر توصیه می‌شود. درماتولوژیست‌ها توصیه نموده‌اند در صورت اجتناب از تابش نور خورشید برای پیشگیری از راشیتیسم نزد كودكان و استئومالاسی بزرگسالان دو قرص معادل 500 واحد بین‌المللی نیاز است. اكثراً مردم ویتامین D مورد نیاز خود را از تابش نور خورشید مثل تماس دست‌ها و صورت و بازوها در خلال پیاده‌روی بدست می‌آورند. تولید ویتامین در پوست بسیار سریع است. در ایران جهت پیشگیری از راشیتیسم در كودكان قطره ویتامین D + A از روز پانزدهم تا یكسالگی 25 قطره روزانه معادل 400 واحد بین‌المللی ویتامین D و 1500 واحد بین‌المللی ویتامین A توصیه می‌شود و تا سن 2 سالگی هم برحسب شرایط و كمبود توصیه می‌شود.

مسمومیت با ویتامین D

دریافت بیش از حد ویتامین D ممكن است ایجاد مسمومیت با ویتامین D بنماید بنابراین مقدار ویتامین D برای پیشگیری و درمان باید بررسی و براساس هر بیمار اجرا و با دقت مراقبت شود. در افراد طبیعی مصرف طولانی مدت دوزهای بالای ویتامین D (50 تا 100 برابر معادل 2000 واحد بین‌المللی نیاز فیزیولوژیك) ممكن است موجب مسمومیت با ویتامین D گردد. دوز مسمومیت شیرخواران و كودكان كه حساسیت بیشتری دارند گاهی اوقات در اثر ناآگاهی والدین یا عدم كنترل در هیپو پاراتیروئیدی كه ویتامین D به صورت درمان طولانی مدت مصرف می‌شود ظاهر می‌شود. نكته جالب این است كه در صورت تابش بیش از حد اشعه آفتاب به پوست مسمومیت با ویتامین D روی نمی‌دهد چرا كه طبیعت مكانیسم‌های متعدد برای تقلیل خطر بروز مسمومیت با این ویتامین را دارا است. علائم مسمومیت با ویتامین D ممكن است با شكایاتی چون بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، بیقراری، یبوست، اختلال رشد، پرنوشی، پر ادراری، رنگ‌پریدگی، سردرد و افزایش فشارخون همراه باشد. رسوب كلسیم در نسوج نرم، رتینوپاتی، كدورت قرنیه نیز ممكن است روی دهد و در صورت ادامه مصرف ویتامین D ممكن است منجر به نارسائی پیشرونده كلیه شود.

ثابت شده است مصرف روزانه 000/50 واحد بین‌المللی ویتامین D بمدت چند ماه سبب ایجاد مسمومیت گردد. گاهی اوقات برای درمان كمبود از مقدار خوراكی و تزریقی ویتامین D بیش از حد مجاز توصیه شده استفاده می‌شود كه این مقدار باید زیرنظر پزشك به مدت كوتاه انجام شود و تجویز ویتامین D دركودكان از اهمیت خاص برخوردار است.