غذاهای تکمیلی چگونه تهيه ميشوند؟
در شماره قبل به آموزش روش تهیه فرنی، حریره بادام و سوپ برای شیرخواران پرداختیم. در این شماره به ادامه مطالب میپردازیم:
دو هفته اول ماه هشتم
در این دو هفته علاوه بر برنامه ماه قبل زرده تخممرغ به رژیم غذایی شیرخوار اضافه میشود. روز اول به اندازه یك نخود از زرده سفت پخته شده را در كمی آب جوشیده یا شیر مادر نرم و حل كرده به شیرخوار بدهید. هر روز صبح همراه فرنی زرده را بتدریج اضافه كنید تا ظرف 10روز به یك زرده كامل برسد. پس از این هر روز نصف زرده را همراه با 4-3 قاشق فرنی یا حریره به شیرخوار بدهید یا یک روز در میان یك زرده كامل به او داده شود.
بنابراین در این دو هفته شیرخوار هر روز نصف زرده تخممرغ، سه وعده 4-3 قاشق چایخوری فرنی یا حریره و دو وعده 8-3 قاشق چایخوری سوپ میخورد.
دو هفته دوم ماه هشتم
در این دو هفته علاوه بر فرنی و سوپ میتوان انواع پوره مثل پوره سیبزمینی، كدو و هویج را تهیه كرد و به جای یك وعده حریره یا فرنی استفاده نمود.
حبوباتی كه هضم آنها آسان است مانند عدس و ماش را میتوان به تركیبات سوپ اضافه كرد.
ماست از این ماه به رژیم غذایی كودك اضافه میشود كه میتوان بعد از غذا به كودك داد و یا در داخل سوپ یا آش او ریخت. بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا شیرخوار با طعم خود ماست آشنا شود، ولی اگر شیرخوار مخلوط ماست با سوپ را دوست داشت این كار بلامانع است.
برنامه غذایی کودک در دو هفته آخر ماه هشتم زندگی
صبح: 3 قاشق چایخوری فرنی یا حریره + نصف زرده تخممرغ
ساعت 10 صبح: 3 قاشق چایخوری فرنی یا حریره و یا پوره
ظهر: 3 تا 6 قاشق چایخوری سوپ + 2 تا 4 قاشق چایخوری ماست
عصر: 3 قاشق چایخوری فرنی یا حریره و یا پوره
شب: 3 تا 6 قاشق چایخوری سوپ + 2 تا 4 قاشق چایخوری ماست
برای تنوع بخشیدن به غذای كودك باید هر چند روز یك بار مواد تشكیل دهنده سوپ را تغییر داد. هر سه روز یك بار میتوان جو، بلغور گندم و رشته فرنگی را كه قبلا پخته و نرم شده است به اندازه یك قاشق چایخوری به سوپ اضافه كرد. بعد از اضافه كردن جو، گندم و... بهتر است به اندازه یك قاشق چایخوری كره یا روغن مایع به سوپ اضافه نمود. افزودن كره یا روغن مایع به غذای شیرخوار به ویژه شیرخوارانی كه رشد كافی ندارند به رشد آنان كمك میكند.
از سبزیهای نشاستهای و یا سایر سبزیها مثل سیبزمینی، هویج، نخود فرنگی، لوبیاسبز، كدو حلوایی، كدو خورشتی و كرفس میتوان پوره تهیه كرد و به جای یك وعده فرنی صبح یا عصر از پوره استفاده نمود.
طرز تهیه همه پورهها یكسان است و به یك نمونه از آن اشاره میشود
مواد لازم برای تهیه پوره سیبزمینی:
سیبزمینی ..........................2 عدد به اندازه متوسط
شیر پاستوریزه ......................5 قاشق غذا خوری (مقدار مورد نیاز برای متناسب كردن قوام پوره)
كره ....................................1 قاشق چایخوری
روش تهیه:
برای تهیه پوره سیبزمینی از سیبزمینیهای زرد و سالم استفاده كنید (سیبزمینیهایی كه سبز رنگ هستند میتوانند باعث مسمومیت شوند). ابتدا سیبزمینی را با پوست كاملا بشویید و با كمی آب بپزید و بعد از پخته شدن و جدا كردن پوست سیبزمینی را رنده كرده و با كره و شیر مخلوط نمایید تا كاملا نرم و یكنواخت شود.
توجه
برای شیرخوارانی كه خوب وزن نمیگیرند میتوان یك قاشق چایخوری پودر بادام یا گردو یا فندق یا زرده تخممرغ پخته شده به پوره اضافه كرد تا انرژی و مواد مغذی آن بیشتر شود.
در دستور تهیه انواع غذاها هر جا كه استفاده از كره توصیه شده میتوان از روغن زیتون، روغن مایع، روغن حیوانی و یا هر روغن خوراكی دیگری كه در دسترس است استفاده كرد. یك قاشق چایخوری كره معادل دو قاشق چایخوری روغن مایع است.
ماه نهم
در این ماه میوه به صورت آب میوه تازه اول از یك قاشق چایخوری در روز همراه با یك قاشق چایخوری آب ساده و سالم شروع میشود و كمكم به 6 قاشق چایخوری آبمیوه خالص میرسد.
پس در این دوره شیرخوار نصف زرده تخممرغ، 3 وعده فرنی یا حریره، 1 بار آب میوه، 2 وعده سوپ و ماست میخورد.
برنامه غذایی شیرخوار در اواخر ماه نهم
صبح: 3 قاشق چایخوری فرنی یا حریره+ نصف زرده تخممرغ
ساعت 10 صبح: 3 قاشق چایخوری فرنی یا حریره یا پوره+ 6 قاشق چایخوری آب میوه فصل
ظهر: 3 تا 6 قاشق چایخوری سوپ+ 2 تا 4 قاشق چایخوری ماست
عصر: 3 قاشق چایخوری پوره یا فرنی و یا حریره
شب: 3 تا 6 قاشق چایخوری سوپ+ 2 تا 4 قاشق چایخوری ماست
توجه: تا یک سالگی استفاده از کیوی و انواع توت (توت سفید، توت فرنگی، تمشک، خربزه، آلبالو و گیلاس) و همچنین مركبات به علت ایجاد حساسیت در شیرخوار توصیه نمیشود.
دو هفته اول ماه دهم
به جای آبمیوه میتوان از میوههای قابل هضم به میزان یك قاشق چایخوری (سیب، موز، هلو و...) شروع نموده و به 2 قاشق چایخوری رساند.
در اواخر هفته دوم این ماه یك خرمای رسیده (بدون پوست و هسته) بعد از غذای ظهر به كودك میتوان داد.
به تدریج مقدار سوپ را بر حسب اشتهای كودك میتوان هر بار به 8-6 قاشق چایخوری رساند، البته باید توجه داشت دادن غذای بیشتر جای شیر مادر را میگیرد كه هنوز غذای اصلی اوست (در صورتیکه شیرخوار میل به مقدار بیشتری از غذا دارد و شیر مادر را نیز به مقدار کافی میخورد تا 10قاشق نیز اشکالی ندارد).
در این زمان غذاهایی كه كودك میتواند با دست بردارد و به دهان ببرد به او داده شود مثل نان، ماكارونی پخته شده، تكههای سیبزمینی یا هویج و ...
پس در این دوره شیرخوار 2 وعده فرنی یا حریره، 2 وعده پوره، تكههای نان، نصف زرده تخممرغ، 1 وعده میوه، سوپ و 4 قاشق چایخوری ماست میخورد.
دو هفته دوم ماه دهم
سوپ را میتوان تنوع بیشتری بخشید و سایر حبوبات علاوه بر عدس و ماش را به سوپ اضافه كرد. برای اینكه حبوبات ایجاد نفخ نكند قبل از اضافه كردن به سوپ كودك، ابتدا حبوبات را كاملا بپزید. هنگام مصرف ابتدا آن را با ته قاشق له كنید.
پس در این دوره شیرخوار 1 وعده فرنی یا حریره یا پوره، تكههای نان، زرده تخممرغ، 2 وعده میوه نرم شده، 2 وعده سوپ و 4 قاشق ماست میخورد.
ماه یازدهم و دوازدهم
با توجه به اشتهای كودك میتوان به مقدار غذا در هر وعده اضافه نمود. بعد از یازده ماهگی دادن انواع میوهها و هچنین ماهی توصیه میشود. از پایان یازده ماهگی كمكم كودك را به غذای خانواده میتوان عادت داد.
تنوع غذایی كودك را میتوان بیشتر كرد
برای وعده صبحانه غذاهایی مانند: شیر برنج و تخممرغ را میتوان تهیه كرد. برای وعده نهار و شام از انواع سوپ و كته یا ماكارونی میتوان استفاده نمود. میان وعده صبح یا عصر به كودك آبمیوه، میوه یا نان میتوان داد.
از دادن مواد غذایی زیر تا یک سالگی باید اجتناب کرد، چون گروهی ایجاد حساسیت میکنند، برخی باعث خفگی شیرخوار شده و تعدادی نیز مشکلات دیگری به وجود میآورند:
عسل، شیرپاستوریزه (به تنهایی)، پنیر، سفیده تخممرغ، شکلات، انواع توت، کیوی، آلبالو، گیلاس، خربزه، مركبات، کشمش، بادامزمینی، دانه انگور، ذرت، میگو، تکههای سوسیس، آجیل، قهوه، چای پررنگ، فلفل، ادویهجات، ترشیجات، نمک، نوشابههای رنگی و گازدار، از حبوبات لپه و نخود و از گروه سبزیها اسفناج و کلم و تکههای سفت و خام سبزیها و... توصیه نمیشود.
برای آشنا کردن کودک با طعم غذاهای مصرفی معمول در منزل عجله نداشته باشید؛ چراکه ممکن است با توجه به وجود ادویه و نمک زیاد و استفاده از فرآیند نابه جا و خطرناک، ولی روزمره سرخ کردن مواد غذایی مختلف، ذائقه طفل در اثر آشنایی زودهنگام با این گونه طعمهای جدید از هماهنگی با غذاهای مناسب نامبرده شده فوق سر باز زند.