7 اشتباه رایج والدین در رابطه با تغذیه فرزندان
راه‌های عملی برای حل برخی مشکلات تغذیه کودکان
فرقی نمی‌کند فرزند شما وزنش کم باشد یا زیاد و یا حتی وزن متعادلی داشته باشد. شما هم احتمالا جز آن دسته از والدینی هستید که نگران تغذیه فرزندشان هستند. در ادامه 7 اشتباه رایجی که والدین معمولا مرتکب آن می‌شوند و راه‌های دوری از آنها را به شما معرفی می‌کنیم.
اشتباه اول: تشویق کودکان به تمام کردن غذایشان
کودکان سالم زمانیکه گرسنه هستند غذا می‌خورند و به محض اینکه احساس سیری به آنها دست داد دست از غذا خوردن می‌کشند. آنها از علائم و دستورات بدنشان پیروی می‌کنند. در چنین حالتی تشویق کودکان به خوردن غذا بیش از حد ظرفیت‌شان کار درستی نیست. شما باید به فرزندتان آموزش دهید از علائم بدنش پیروی کند. با اینکار شما باعث می‌شوید رابطه فرزندتان با غذا رابطه خوب و مناسبی باشد و در نتیجه او در آینده نیز از پرخوری پرهیز کند.
تحقیقات نشان می‌دهند که هر چه حجم وعده غذایی کودکان بیشتر باشد، آنها بیشتر غذا می‌خورند؛ بدون اینکه به ظرفیت خود توجهی کنند. در واقع می‌توان گفت هر چه غذای بیشتری در بشقاب آنها ریخته شود، آنها بیشتر غذا می‌خورند حتی اگر سیر باشند.
برای جلوگیری از این مشکل این دو کار ضروری به نظر می‌رسند:
1- فرزندتان را مدام به خوردن تمام غذای داخل بشقابش تشویق نکنید.
2- در بشقاب فرزندتان به میزان لازم و متعادل غذا بریزید (به غیر از سبزیجات؛ برای سبزیجات هیچ محدودیتی وجود ندارد). اجازه دهید فرزندتان تا جایی‌که ظرفیت دارد غذا بخورد. اگر باز هم گرسنه باشد، خودش از شما تقاضای غذای بیشتر می‌کند.
اشتباه دوم: تعیین شکلات و شیرینی‌جات به عنوان جایزه
مجبور کردن کودکان به خوردن سبزیجات و غذاهای سالم گاه می‌تواند برای والدین نا امید کننده باشد. به همین دلیل ممکن است والدین به دادن وعده و وعید متوسل شوند. مثلا مادر به فرزندش می‌گوید اگر این سبزیجات را بخوری، بعد از غذا بهت یک بستنی می‌دهم. این کار به صورت ضمنی به کودک می‌گوید که سبزیجات ارزش پایینی دارند (زیرا خوردن آنها نیازمند یک جایزه است) و بستنی با ارزش‌تر از سایر مواد غذایی است (زیرا از آن به عنوان جایزه و پاداش استفاده می‌شود). تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده نکردن از غذا به عنوان پاداش باعث می‌شود فرزندان در آینده غذایی را به غذای دیگر ترجیح ندهند و از خواص غذاهای متنوع بهره‌مند شوند. برای جلوگیری از این وضعیت بهتر است هیچ‌گاه از غذاها به عنوان پاداش استفاده نکنید. مواد غذایی هر کدام از ارزش خاصی برخوردارند و نباید کاری کنیم که کودکان غذایی را به غذای دیگر ترجیح دهند.
اشتباه سوم: منع کامل کودکان از خوردن شیرینی‌جات
با وجود تمام هشدارهایی که در رابطه با اضافه وزن و چاقی کودکان داده می‌شود، جای تعجب ندارد که برخی والدین فرزندانشان را به‌طور کامل از خوردن شیرینی‌جات منع می‌کنند. اما باید توجه داشت که برای گرفتن بهترین نتیجه، باید از افراط و تفریط پرهیز کرد و همیشه جانب اعتدال را رعایت کرد. هر چند که محدود کردن مصرف شیرینی‌جات توسط کودکان هیچ اشکالی ندارد، اما نباید کاری کرد که آنها برعکس نسبت به خوردن آنها حریص شوند. تحقیقاتی در این زمینه نشان می‌دهند که وقتی بچه‌ها را از خوردن شیرینی‌جات شدیدا منع می‌کنیم، میل آنها به خوردن شیرینی افزایش پیدا می‌کند و در هر فرصتی که پیدا کنند این میل خود را ارضا می‌کنند.
اشکالی ندارد گاهی اوقات به کودکان اجازه دهیم بعد از غذا بستنی یا شیرینی بخورند. با اینکار از حرص و ولع بیش از حد آنها جلوگیری می‌کنیم و می‌دانیم که در مواقعی که ما در کنار آنها نیستیم، آنها خود، بر خورد و خوراکشان نظارت می‌کنند.
سعی کنید میان وعده‌هایی برای فرزندتان در نظر بگیرید که انرژی آن از 150 كیلوکالری تجاوز نکند. معمولا دو بیسکویت معمولی یا یک بستنی کوچک 150كیلوکالری انرژی دارند.
قبل از خرید هر محصول، اطلاعات تغذیه‌ای آن را به دقت مطالعه کنید. سعی کنید سالم‌ترین محصول را انتخاب کنید.
اگر فرزندتان می‌خواهد یک غذای شیرین و پر کالری بخورد، سعی کنید در کنار آن به او یک میوه یا ماده پر خاصیت دیگر دهید. مثلا اگر او می‌خواهد بستنی بخورد، در کنار بستنی کمی موز و توت فرنگی نیز بگذارید تا علاوه بر کلسیم، ویتامین C و پتاسیم نیز وارد بدن او شود.
در کل سعی کنید یک نظارت منطقی بر تغذیه فرزندتان داشته باشید، اما به او در حد نیاز و به شکلی معقول نیز آزادی عمل دهید.
اشتباه چهارم: الگوی غذایی کودکان را مانند بزرگسالان کردن
تحقیقات نشان می‌دهند که کودکانی که خواهر یا برادر بزرگ‌تر از خود دارند بیشتر مواد غذایی مضر (مانند چیپس، نوشابه، کیک، بیسکویت و ...) مصرف می‌کنند. علت این امر این است که هنگامیکه خواهر یا برادر بزرگ‌تر این گونه مواد غذایی را مصرف می‌کند، فرزند کوچک‌تر تمایل بیشتری به مصرف آنها پیدا می‌کند. به یاد دارید چگونه در رابطه با نوع تغذیه فرزند اولتان حساسیت به خرج می‌دادید؟ حال سعی کنید همان حساسیت و وسواس را نسبت به فرزندان بعدی خود نیز داشته باشید. کودکان استاندارد غذایی خاصی دارند که باید رعایت شود. نقش پدر و مادر به عنوان ناظر در این امر بسیار مهم و تعیین کننده است. بهترین راهکار این است که از فرزند بزرگ‌ترتان بخواهید زمانی تنقلات بخورد که فرزند کوچک‌ترتان حضور ندارد. مثلا وقتی فرزند کوچکتان خواب است یا زمانیکه فرزند بزرگ‌ترتان مدرسه است زمان‌های مناسبی هستند. البته فراموش نکنید که برخی مواد غذایی به هیچ عنوان نباید وارد خانه شوند، مانند نوشابه.
اشتباه پنجم: تعداد زیاد میان وعده و تنقلات
اگر به کودکان اجازه دهید بیش از حد تنقلات مصرف کنند و تعداد میان وعده‌های آنها زیاد باشد، اشتهایی برای خوردن وعده‌های غذایی اصلی نخواهند داشت. همچنین اگر آنها گرسنه نباشند، میل کمتری به امتحان غذاهای جدید مانند سبزیجات خواهند داشت.
آیا به دنبال راهکار هستید؟ راه‌های زیر را امتحان کنید:
یک برنامه غذایی منظم طراحی کنید. در این برنامه باید ساعات وعده‌های اصلی و میان وعده‌ها دقیقا مشخص شده باشد.
سعی کنید بین میان وعده‌ها و وعده‌های اصلی حداقل 2 ساعت فاصله زمانی دهید.
میان وعده‌ها و تنقلات نباید بیش از سه وعده در روز باشند. هر وعده نیز نباید بیش از 150 كیلوکالری انرژی داشته باشد.
اشتباه ششم: دادن نوشیدنی‌های شیرین و پر کالری به کودکان
تحقیقات نشان می‌دهند که کودکان حدود 10 الی 15 درصد از کالری روزانه خود را از نوشیدنی‌های شیرین (مانند نوشابه، شربت و آبمیوه‌ها) دریافت می‌کنند. طی ده سال اخیر، دریافت کالری از طریق نوشیدنی‌ها در میان کودکان از 242 به 270 كیلوکالری در روز افزایش یافته است. اکثر این نوشیدنی‌ها حاوی کالری‌های مضر هستند، به این معنا که این کالری‌ها فقط قند زیادی وارد بدن کودک می‌کنند و هیچ گونه خاصیتی برای بدن او ندارند، اما مهم‌ترین تفاوت بین نوشیدنی‌ها و غذاهای پرکالری این است که کودکان با خوردن غذاهای پر کالری خیلی زود احساس سیری می‌کنند، اما نوشیدنی‌های پر کالری این ویژگی را ندارند، به همین دلیل کودکان در مصرف آنها زیاده‌روی می‌کنند. نهایتا این نوشیدنی‌ها منجر به اضافه وزن بیش از حد آنها می‌شود. اما وظیفه شما چیست؟ شما باید تا می‌توانید نوشیدنی‌های مضر و شیرین برای خانه خریداری نکنید و در عوض سعی کنید از آب، شیر کم‌چرب یا بدون چربی و آبمیوه‌های صد در صد طبیعی استفاده کنید. همچنین فراموش نکنید که شما بزرگ‌ترین الگوی فرزندانتان هستید. اگر خواهان سلامت فرزندتان هستید، خودتان نیز باید مراقب خورد و خوراک خود باشید.
اشتباه هفتم: تهیه همان غذاهایی که قبل از تولد فرزند تهیه می‌شده است
شاید از نظر شما مرغ پخته، گوشت کباب شده، ماهی، سبزیجات پخته شده و سالاد غذاهای خوشمزه و سالمی باشند، اما شاید این غذاها از نظر یک کودک نه تنها خوشمزه نباشند، بلکه ناخوشایند هم باشند. اگر شما می‌خواهید فرزندتان خوب غذا بخورد و برنامه غذایی‌اش از تنوع کافی برخوردار باشد، باید در آشپزخانه کمی خلاقیت به خرج دهید. سعی کنید از مواد غذایی زیبا و رنگی استفاده کنید تا فرزندتان به خوردن غذا ترغیب شود. می‌توانید از ایده‌های زیر استفاده کنید:
سبزیجات را در کنار یک سس سالم، مانند سس ماست، به فرزندتان بدهید. اگر فرزندتان به یک یا دو نوع سبزیجات علاقه دارد، تکرار آنها اشکالی ندارد. همچنین می‌توانید در کنار میوه‌ها کمی ماست میوه‌ای نیز بریزید تا فرزند شما به خوردن آن ترغیب شود.
روی مواد غذایی همچون مرغ، گوشت و یا سبزیجات کمی پنیر موزارلا یا پارمزان بریزید تا خوشمزه‌تر شوند.
به کمک چاقوها و قالب‌های مخصوص، به میوه‌ها و سبزیجات شکلی زیبا و اشتها برانگیز دهید. این کار در مورد سبزیجاتی مانند فلفل دلمه ای قرمز یا زرد، خیار، سیب، گلابی و طالبی خیلی خوب جواب می‌دهد.
کمی خلاقیت به خرج دهید و از سبزیجات مدل‌های گوناگون بسازید. مثلا می‌توانید از کرفس یک قایق درست کنید و درون آن را از پنیر خامه ای کمی چرب پر کنید و روی آن کمی فلفل دلمه ای قرمز بریزید. یا با سایر سبزیجات صورت یک آدمک را درست کنید.
در غذاهایی مانند سوپ، سعی کنید سبزیجات گوناگون را رنده کنید تا فرزند شما کمتر متوجه وجود آنها در غذا شود. کدو و هویج برای اینکار گزینه‌های مناسبی هستند. بحث و جدل کردن با کودکان در رابطه با غذا ممکن است اذیت و ناامید کننده باشد، اما فراموش نکنید که شما مسئول رشد و پرورش آنها هستید. سعی کنید در این رابطه خوشبین باشید و حتی پیروزی‌های هر چند کوچک را نادیده نگیرید. همچنین سعی کنید در خوردن غذاهای سالم الگوی مناسبی برای فرزندانتان باشید. هر چه فرزندان شما بزرگ‌تر شوند، کار شما نیز راحت‌تر می‌شود، زیرا خوردن غذاهای سالم به شکل عادتی فراموش نشدنی برای آنها در می‌آید.
