پروبيوتيك ها؛يك نياز ضروری برای كودكان
پوسیدگی دندان از جمله بیماریهای شایع در جهان است. کودکان بدلیل آسیبپذیر بودن بیشتر در معرض خطر از دست دادن دندانهای خود میباشند. دلایل متعددی از جمله وراثت، باکتریها و رژیم غذایی در بروز آن دخالت دارند. در حفره دهانی همچون مجرای روده، هم باکتریهای آسیب رسان و هم باکتریهای مفید ساکن هستند. افزایش جمعیت باکتریهای بیماریزا در نتیجه عدم رعایت بهداشت و رژیم غذایی نادرست، منجر به بهم خوردن این تعادل و بروز بیماریهای دهانی از جمله پوسیدگیهای دندانی می گردد.
پروبیوتیكها و پیشگیری از پوسیدگی دندان
استفاده از ترکیباتی که این تعادل را در جهت افزایش توده باکتریایی مفید هدایت کند موثر خواهد بود. از جمله این ترکیبات پروبیوتیکها میباشند. پروبیوتیکها باکتریهای زنده غیربیماریزایی هستند که در صورت مصرف در مقادیر کافی اثرات سلامت بخشی را بر روی میزبان دارند. اثرات سلامت بخش این باکتریها در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها اثبات شده است. این ترکیبات در صورت مصرف، از طریق تولید اسیدهای ارگانیک و مواد باکتریکش، رقابت با باکتریهای بیماریزای دهانی برای اتصال به جایگاهشان در حفره دهانی، دخالت در هضم مواد غذایی موجود در دهان و خارج کردن این مواد از دسترس باکتریهای بیماریزا، افزایش توده باکتریهای مفید، افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن و افزایش سلولهای ایمنیزا در ترشحات بزاقی باعث سلامتی حفره دهان و پیشگیری از پوسیدگیهای دهان خواهند شد. به كودكان از فرآوردههای پروبیوتیك بدهید. تحقیقات متعددی فواید پروبیوتیکها را در سلامتی حفره دهانی و پیشگیری از پوسیدگیهای دندانی با تعدیل جمعیت باکتریهای ساکن در حفره دهان نشان دادهاند. از اینرو ارائه راهکارهایی در جهت گنجاندن این ترکیبات در رژیم غذایی مثل استفاده از فراوردههای لبنی به همراه غذای کمکی کودکان و غنی کردن هر چه بیشتر این ترکیبات، یا اضافه شدن گونههای مفید پروبیوتیکی به خمیر دندانها در کنار فلوریده بودنشان، میتواند روش مفیدی در پیشگیری از پوسیدگیهای دندانی باشد.
اسهال كودكان
دوران کودکی، دوره مهم در رشد و تکامل انسان بوده و در پایه ریزی سایر مراحل زندگی نقش اساسی دارد. اسهال در میان بیماریهای عفونی، دومین علت مرگ در کودکان کمتر از 5 سال در دنیا و اصلیترین مشکل سلامتی درکودکان ایرانی است. مجرای گوارشی نوزاد تازه بدنیا آمده استریل است، اما چند ماه پس از تولد نوزاد، در نتیجه مصرف غذاهای کمکی، گونههای متعددی از میکروارگانیسمهای زنده در مجرای گوارشی تجمع مییابند. در روده افراد سالم بیش از 400 گونه مفید و مضر باکتریایی یافت میشود که این جمعیت میکروبی در تعادل با یکدیگر هستند. تحت شرایط مختلفی از جمله کاربرد آنتیبیوتیکهای متعدد در درمان بیماریهای نوزادان، تعادل باکتریها در مجرای گوارشی تغییر پیدا میکند که ممکن است منجر به کاهش باکتریهای مفید و غالب شدن باکتریهای مضر گردد که زمینه را برای بروز اسهال و بدتر شدن آن در کودکان ایجاد کند. اسهال در کودکان بخصوص در ماههای ابتدایی زندگی زمینه ساز سوءتغذیه، بیماریزایی و حتی مرگ كودكان در کشورهای در حال توسعه میباشد. از این رو اقدامات لازم جهت پیشگیری و درمان آن ضروری به نظر میرسد.كه یكی از این اقدامات ایجاد تفاوت در فلور طبیعی روده است كه با استفاده از تركیبات پروبیوتیك انجام میشود.
پروبیوتیكها تعداد دفعات و طول دوره اسهال را كاهش میدهند
از جمله عوامل محافظ که اخیرا توجه زیادی به آن شده است باکتریهای پروبیوتیکی هستند. پروبیوتیکها، باکتریهای زنده غیربیماریزای مشابه باکتریهای مفید ساکن در روده هستند که از طریق تجمع کردن در روده فلور رودهای را تعدیل میکنند. نشان داده شده که گونههای مفید خاصی از پروبیوتیکها از جمله بیفیدوباکتریومها و لاکتوباسیلوسها، طول دوره اسهال و تعداد دفعات آن را کاهش میدهند. این میکروارگانیسمها اثرات ضد اسهالی خود را از طریق مسدود کردن محلهای اتصال باکتریهای بیماریزا و خنثی کردن مواد سمی تولید شده توسط آنها، رقابت با باکتریهای بیماریزا برای مصرف مواد مغذی موجود در محیط روده، حفظ ثبات و یکپارچگی سلولهای رودهای، تولید ترکیبات ضدمیکروبی و باکتری کش، حفظ عملکرد موکوس رودهای، تقویت سیستم ایمنی و افزایش تولید سلولهای ایمنی زا در جهت مقابله کردن با باکتریهای مضر و کاهش تولید فاکتورهای التهابی اعمال میکنند.
منابع پروبیوتیك
فرآوردههای لبنی حاوی پروبیوتیك به ویژهماست، رایجترین مواد غذایی هستند كه به عنوان محصولات پروبیوتیك مصرف میشوند، البته موادغذایی غیر لبنی حاوی پروبیوتیك و مكملهای آن نیز وجود دارند، اما از میان انواع محصولات، ماست پروبیوتیك، رایجترین شكل مصرف این دسته از موادغذایی است.
در پایان!!!
با توجه به عوارض حاد بیماری اسهال و از طرفی آسیبپذیر بودن کودکان و نوزادان، پیشگیری و درمان آن با استفاده از ترکیبات طبیعی و بدون عوارض جانبی همچون باکتریهای پروبیوتیکی میتواند راهکار پیشنهادی مناسبی باشد. از این رو استفاده از فرآوردههای لبنی چون ماست بدلیل دارا بودن باکتریهای پروبیوتیکی در غذاهای کمکی نوزادان، استفاده از شیر مادر حاوی باکتریهای پروبیوتیکی بخصوص در دوره تغذیه انحصاری در 6 ماه نخست زندگی شیرخوار، غنی کردن فرمولاهای نوزادی و محلولهای هیدراتاسیون که برای احیای آب و املاح از دست رفته کودکان و نوزادان اسهالی استفاده میشود با پروبیوتیکها، راهکارهای پیشنهادی در جهت افزودن این باکتریهای مفید به رژیم غذایی كودكان است.