زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

زهرا فرهناك؛ كارشناس ارشد تغذیه

به‌طور متوسط، تنها 2درصد از کودکان به آلرژی‌های غذایی مبتلا هستند که معمولا در کودکان کوچک‌تر شایع‌تر است. در بسیاری از موارد، با افزایش سن و رشد سیستم ایمنی بدن، بدون اینکه حتی درمانی صورت بگیرد این مشکل رفع می‌شود.

عدم تحمل غذا
آلرژی‌ غذایی‌ در واقع واكنش‌ سیستم ایمنی بدن‌ به‌ برخی‌ غذاها است. (آلرژی غذایی با عدم تحمل غذایی فرق می‌کند. در عدم تحمل غذایی درگیری سیستم ایمنی را نداریم. عدم تحمل غذایی مانند عدم تحمل لاکتوز (قند موجود در شیر) به دلیل فقدان آنزیم لاکتاز در بدن یا عدم مصرف شیر ایجاد می‌شود که با مصرف دوباره و تدریجی این مشکل رفع می‌شود).

سیستم ایمنی پس از آنکه کودک غذای مشخصی می‌خورد، شروع به تولید پادتن می‌کند این پادتن که ایمونوگلوبین E نام دارد، به ماده غذایی و سلول‌های آلرژیک می‌چسبد و سپس بدن مواد شیمیایی تولید می‌کندکه باعث ایجاد واکنش‌ها و علایم آلرژیک می‌شود. بروز علایم ممکن است خیلی سریع ظرف چند دقیقه یا ساعت بعد از خوردن غذایی که کودک به آن آلرژی دارد بروز بکند همچنین علائم ممکن است از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد.

شایع ترین علائم
سوزش دهان، ورم لب‌ها، صورت، زبان و گلو یا بخش‌های دیگر بدن
کهیر، خارش 
خس خس سینه و گرفتگی بینی یا تنفس سخت
کاهش فشار خون، سرگیجه، گیجی و یا غش
درد شکمی، اسهال، حالت تهوع یا استفراغ

رابطه شیر مادر و آلرژی غذایی

طبق مطالعات و بررسی‌های انجام شده کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند احتمال ابتلایشان به آلرژی‌های غذایی بسیار کمتر است. در واقع  سیستم ایمنی شان  نسبت به عوامل حساسیت‌زا مقاوم‌تر می‌باشد. در واقع شیر مادر اولین واکسنی است که نوزاد دریافت می‌کند. شیر مادر به واسطه فاكتور‌های ایمنی و ایمونوگلوبین‌هایی که دارد توان ایمنی بدن نوزاد را در مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها بالا می‌برد.

این فاكتور‌های ایمنی همچنین مانع از بروز آلرژی غذایی در نوزادان و کودکان می‌شوند. در روزهای اولیه بعد از تولد اکثر نوزدان پس از شیر خوردن مقداری از شیر را به صورت استفراغ از معده پس می‌زنند که در این شرایط بیماری محسوب نمی‌شود و با توصیه‌هایی که به مادر داده می‌شود می‌توان از آن تا حدودی پیشگیری کرد. البته آلرژی‌های غذایی می‌تواند باعث تشدید ریفلاکس (بازگشت اسید معده به مری) شود.

شایع‌ترین آلرژی به مواد غذایی در میان کودکان مربوط به شیر و محصولات گاوی است که این آلرژی خود می‌تواند تشدید کننده ریفلاکس در نوزادان باشد. آلرژی به شیر گاو در بچه‌ها علائمی نظیر نفخ، وجود رگه‌های خون در مدفوع یا رشد ناکافی را نیز ممکن است ایجاد کند.

به همین دلیل، دادن شیر گاو زیر یکسال به کودکان ممنوع است و شیر مادر بهترین تغذیه برای کودک تا 2 سالگی می‌باشد که طی 6 ماه نخست تولد بایستی تغذیه انحصاری با شیر مادر باشد که خود در مقابل آلرژی‌های غذایی مصونیت نیز ایجاد می‌کند.  همچنین توصیه بر این است که مادران در دوران شیردهی از خوردن برخی مواد غذایی (مانند بادام زمینی که معمولا واکنش آلرژیک شدید ایجاد می كند) اجتناب کنند.

به جز شیر گاو و محصولات گاوی، تخم‌مرغ‌، گندم‌، سویا، بادام‌ زمینی، ماهی، آجیل مثل‌ گردو و فندق، كنجد، تخمه آفتابگردان‌، شكلات و مرکبات مهم‌ترین مواردی هستند که در کودکان باعث آلرژی غذایی می‌شوند و توصیه بر این است که زیر 1 سالگی از دادن این مواد خوراکی به کودکان پرهیز شود و در ترکیبات غذای کودک نیز از این مواد استفاده نشود تا باعث تحریک واکنش‌های آلرژیک در کودک نشود. 

درمان

هیچ روش درمانی یا دارویی‌ برای‌ درمان‌ آلرژی‌ غذایی‌ وجود ندارد، اما از بعضی داروها می‌توان‌ برای‌ تخفیف‌ یا رفع‌ علائم‌ با تجویز پزشک استفاده‌ نمود. بهترین راهکار برای جلوگیری از ایجاد واکنش‌های آلرژیک، شناسایی مواد غذایی که باعث آلرژی شده و حذف این غذاها از رژیم غذایی کودک است. حال این سوال مطرح است آیا فرد برای همیشه باید از آن ماده غذایی خاص دوری کند؟

معمولاً به تدریج با گذشت سن و نزدیک شدن به سنین نوجوانی آلرژی غذایی خودبه‌خود از بین می‌رود. و در طی این مدت کودک بایستی از نظر غذایی زیر نظر متخصص تغذیه باشد تا دچار کمبود یا سوتغذیه نگردد. در عین حال بایستی تمام برچسب‌های غذایی به دقت خوانده شود و مطمئن شد تا از مواد غذایی که کودک به آن آلرژی دارد در مواد تشکیل‌دهنده آن وجود نداشته باشد.