زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمود راوری؛ متخصص اطفال عضو كمیته كشوری ترویج تغذیه با شیر مادر

شیر دادن به سه قلوها

در موارد سه‌قلویی که هدف تغذیه انحصاری با شیر مادر باشد توصیه می‌شود كه در ابتدا دوشیرخوار به‌طور همزمان از هر پستان و سپس شیرخوار سوم از هر دو پستان تغذیه شود ولیکن باید به خاطر داشت که با توجه به متفاوت بودن  ترکیب شیر پیشین و پسین شیرخوارانی که در ابتدا تغذیه می‌شوند شیر با حجم بیشتر ولیکن چربی و کالری کمتری دریافت كرده و شیرخواری که در آخر تغذیه می‌شود شیر با حجم کمتر ولی کالری بیشتری دریافت می‌کند.

باید مادر مطمئن شود که هر شیرخوار با ترکیبی از شیر ابتدایی و انتهایی تغذیه شود و به مقدار کافی چربی وکالری برای رشد خوب دریافت نماید. به این منظور، شیرخوار سوم در هر نوبت تغذیه با دو شیرخوار دیگر جابه جا می‌شود.

شیر دادن چهارقلوها

توصیه شده است که در این موارد مادر باید به دو شیرخوار در یک زمان شیر بدهد و در صورتی كه  هدف تغذیه انحصاری با شیر مادر باشد روزانه جهت دریافت ترکیبی از شیر ابتدایی و انتهایی، لازم است به‌طور متناوب بین شیرخوارانی که در ابتدا و یا در انتهای هر نوبت شیر می‌خورند جابه‌جایی انجام شود.

رئوس تغذیه با شیر مادر برای چند قلوها

زمان شروع تغذیه: هر چه زودتر (در طی ساعت اول بعد از تولد) تغذیه با شیر مادر شروع شود و یا با استفاده از پمپ (طی شش ساعت اول بعد از تولد) اقدام به دوشیدن شیر شود چون تولید شیر و تحریک پستان‌ها با مکیدن مکرر و یا دوشیدن شیر تنظیم می‌شود.

هماهنگی در شیر دادن: اکثر مادران پی می‌برند که شیر دادن همزمان دوقلو با هم روشی ساده‌تر و عملی و ضمنا در تولید شیرکافی بسیار کننده است. در صورت لزوم برای اطمینان از رشد خوب، انجام کنترل وزن هفتگی و یا بیشتر اهمیت دارد. استفاده از چندبالش جهت نگه داشتن شیرخواران برای آزاد گذاشتن دست‌های مادر برای کمک به گرفتن صحیح پستان، توصیه می‌شود و جابه‌جایی شیرخواران از طرفی به طرف دیگر در تغذیه فکر خوبی است.

شیر دادن شبانه: شیر دادن در شب و توصیه به صورت روش خوابیده به پهلو سبب ذخیره انرژی برای مادر، ترشح پرولاکتین بیشتر و چربی بیشتر در شیر می‌شود. 

مادری کردن به مادر: شامل مراقبت و تامین کالری مورد نیاز و توصیه به استراحت مادر در مواقع خوابیدن شیرخواران و کمک به مادر در مراقبت از فرزندان دیگر و کارهای منزل و در تهیه غذا و.....است. 

تحت نظر داشتن شیرخوار: درصورت بروز بی‌حالی، کاهش مقدار ادرار و دفع مدفوع كمتر از حد طبیعی و مشکلات تغذیه‌ای پیگیری و بررسی لازم انجام شود. 

ممکن است شیرخواران در یک زمان باهم گرسنه نشوند، در این موارد انتخاب تغذیه‌ای شامل موارد زیر است:

الف)‌ شیردان در ابتدا به شیرخواری که گرسنه است و اشتیاق بیشتری به شیرخوردن دارد و تحریک به تغذیه و نگهداشتن شیرخوار دیگر در نزدیک مادر.

ب) شیردادن به هر دو در هنگامی که یک شیرخوار گرسنه است.

ج)‌ به تاخیر انداختن تغذیه شیرخوار گرسنه تا هنگامی که شیرخوار دیگر تمایل به تغذیه نشان دهد.

کمک دوستان و فامیل 

گاهی از اوقات در این موارد افراد فامیل و دوستان می‌خواهند به چنین مادرانی کمک کنند ولیکن نمی‌دانند که چگونه این کار را انجام دهند و در حقیقت گاهی  وضع را بدتر می‌کنند.

رئوس مطالب زیر که به صورت کوتاه ذکر شده است برای هر شخصی است که می‌خواهد به این مادران کمک کند.

1-هنگام ملاقات، برای مادر غذا ببرید. 2- کهنه شیرخوار را تعویض نمایید. 3- هنگامی كه مادر در حین شیردهی است پشت وی را بمالید و پاهای او را ماساژ دهید. 4-‌ برای او آب وآبمیوه ببرید.

5-‌ زمانی که مادر استراحت می‌کند مراقب شیرخواران وی باشید. 6-‌ برای شیردهی در شب پس از تعویض کهنه شیرخوار را در بستر به مادر بدهید و هنگامی که شیرخوار دیگر از خواب بیدار شد برای او نیز همین کار انجام دهید.

7-‌ به مدت 15 دقیقه برای قدم زدن و یا دوش گرفتن مادر، مراقب شیرخواران وی باشید. 8-اگر مادر می‌ترسد و یا خسته و پژمرده است به حرف‌های او گوش دهید و در صورت نیاز به گریستن او را در بغل بگیرید. 9-لباس‌های او را بشویید و مجددا در کمد بگذارید. 10-‌ نهار و یا شام برای مادر آماده و سرو کنید. 11-به او بگویید که دوستش دارید. 

12-برای او روزنامه‌های جدید، کاتالوگ و یا نوارهای ویدئویی ببرید. 13-به جست وجوی مادر دیگری برای گفت‌وگو کردن که دارای فرزند دوقلو است به او کمک کنید. 14-ظرف‌ها را شسته و آشپزخانه را تمیز کرده و اتاق‌ها را جارو کنید. 15-به مادر بگویید کاری که برای شیرخواران خود انجام می‌دهد شغل خوبی است.

شیر مصنوعی و استفاده از بطری در چند قلویی‌ها

در مواقع ادامه کمبود واضح شیرمادر و موثر نبودن اقدامات علمی لازم در افزایش تولید شیرمادر، استفاده از شیرآورها از قبیل domperidone،metoclopramide ،fenugreek ممکن است موثر باشد. استفاده از شیر مادر موجود در بانک شیر انتخاب بعدی است، ولیکن باید مصرف شیرمصنوعی فقط محدود به مواقعی شود که از نظر پزشکی ضرورت دارد. 

والدین نیاز دارند که از اثرات منفی تغذیه با شیر مصنوعی درارتباط تغذیه با شیرمادر آگاه شوند. در صورت نیاز به شیر مصنوعی توصیه شده است که به مدت کوتاه مصرف شود، زیرا سبب کاهش تولید شیر مادر خواهد شد و ممکن است شیرخواران در صورت استفاده از بطری در گرفتن پستان نیزدچار مشکل شوند و در واقع تغذیه با شیرمصنوعی حداقل سبب بروز خطر آلرژی و بیماری بیشتر در شیرخواران خواهد شد.