مهرنوش رجایی؛ کارشناس علوم تربیتی
همیشه بیشتر والدین دوست دارند تا فرزندشان در کنار آموزش رسمی، یکسری مهارتها و آموزشهای دیگری را هم فراگیرد.
اما اینکه چه آموزشی برای آنها در اولویت است و چگونه و بر چه اساسی این آموزشها برای بچهها در نظر گرفته میشود نکته مهمی است که باید به آن توجه شود.
البته با توجه به تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته بیشتر این آموزشها، اغلب مهارتها و چیزهایی است که خود والدین راغب هستند و دوست دارند تا فرزندشان یاد گیرد اما اغلب دیده شده که در بیشتر مواقع بدون در نظر گرفتن علاقه، هوش و استعداد کودکشان آن را وادار به یادگیری میکنند.
نظیر کلاسهایی مثل زبان، نقاشی، موسیقی و یا کلاسهای ورزشی مثل ژیمناستیک و شنا، که به طور صد در صد لازم است تا سن و توانایی کودکان حتما در نظر گرفته شود.
چرا که در غیر این صورت همه وقت و زمانی که میتواند در جهت درست صرف شود، بیهوده به هدر خواهد رفت.
چگونگی آموزش زبان دوم در کودکان
کودکان از بدو تولد حس شنوایی فوق العادهای دارند که باعث میشود آنها صداهای مختلف را از هم تشخیص دهند.
اگر از همان بدو تولد با کودک به دو زبان صحبت کنیم او توانایی درک هر دو زبان را پیدا میکند، اما با این تفاوت که نسبت به کودکان دیگر دیرتر زبان باز خواهد کرد، زیرا با دایره وسیعی از لغات مواجه میشود که باید آنها را پردازش کند و گاهی لغات دو زبان را با هم مخلوط میکند اما بعد از مدتی و در صورت مداومت این کار برایش عادی میشود که این حالت کاملا طبیعی است و در 3 الی 4 سالگی از بین میرود، اما این نکته را حتما به یاد داشته باشید که هرگز برای حرف زدن و یادگیری یک زبان به کودک فشار نیاورید.
همیشه با کوچکترین پیشرفتی او را تشویق کنید و در صورت ناکامیاش، از سرزنش بپرهیزید و نگرانی خود را به او نشان ندهید، زیرا ممکن است در حرف زدنش دچار مشکل شود.
اما با این وجود بهتر است آموزش زبان دوم را پس از تکمیل زبان اول و کامل شدن دایره لغات کودک، آغاز نمود، زیرا کودکان معمولا از 3 سالگی به این مهارت دست مییابند.
پس اگر شما والدین عزیز دوست دارید فرزندتان زبان دوم را یاد گیرد میتوانید همزمان با شروع مهد کودک آموزش زبان دوم را که معمولا زبان انگلیسی است، به طور غیر مستقیم آغاز نمایید و آموزش مستقیم را که از طریق کلاسها و موسسات زبان صورت میگیرد با شروع مدرسه ادامه دهید.
اولین آموزشها، آموزش مهارتهای زندگی
با تولد کودکان نخستین آموزشها در محیط امن خانواده شکل میگیرد. مانند آموزش خوب زندگی کردن، خوب حرف زدن، و چگونه بودن، که باید از همان دوران کودکی به بچهها آموزش داد تا در وجودشان نهادینه شود و با رشدشان به تکامل برسد.
اما یکسری از آموزشها باید به مرور و به صورت غیر مستقیم و در خلال بازی صورت گیرد که همین امر باعث انگیزه و علاقه در کودکان میشود.
سپس با بزرگتر شدنشان میتوان با توجه به علاقه و استعداد آنها و زیر نظر مربیان کار آزموده به یاد گیری بیشتر آنها کمک نمود.
آموزش نقاشی با هدف ایجاد خلاقیت
از دو سالگی میتوان آموزش رنگها را به کودکان آغاز کرد، زیرا کودک از لحاظ روانی و جسمی رشد میکند، ماهیچههایش قوی میشود و از نظر بینایی چشمش توانایی دنبال کردن و هدایت دست به هر سمتی را دارد.
کودکان معمولا سعی میکنند خطوطی را از چپ به راست رسم کنند. از انجا که نقاشی آغازی برای نوشتن است، لازم است کودک را به کشیدن نقاشی تشویق کرد.
بنابراین بهترین سن برای آموزش نقاشی با هدف ایجاد خلاقیت درکودک در پایان 4 سالگی است که حتی والدین خود میتوانند عهده دار این امر باشند.
البته تا قبل از 4 سالگی هم، کودکان برای نقاشی کردن تا حدی علاقهمندی خود را نشان میدهند که بهتر است از گواش، آبرنگ و مداد شمعی استفاده کنند ولی از 4 سالگی به بعد مداد رنگی هم میتواند یکی دیگر از لوازم نقاشی آنان باشد.
اما یک نکته مهم؛ از آنجا که کودکان به محض برداشتن مداد فورا به سمت دیوار میروند، شما والدین عزیز میتوانید پایین دیوار اتاق فرزندتان را سر تا سر مقوا بچسبانید و او را توجیه کنید که فقط بر روی آنها مجاز است نقاشی کند.
تشخیص الفبا گامی مهم در آموزش موسیقی
بر اساس پژوهشهای بسیار، درک موسیقی از دوران جنینی آغاز میشود، اما دریافت علایم صوتی و واکنشهای ناشی از آن زمانی است که کودک قادر به تحلیل و تفکیک صداها و آواها است.
بدین معنی که بهترین سن برای آموزش موسیقی زمانی است که کودک قادر به تشخیص الفبا باشد و سال اول ابتدایی را گذرانده باشد.
در این صورت قادر به تشخیص و تطبیق نتها و علایم موسیقی نیز خواهد بود، بنابراین در حالت معمولی سن بالای شش سال مناسب خواهد بود.
البته ناگفته نماند که در حال حاضر متداول ترین روش آموزش، روش «ارف» است که کلاسهای آن به کلاس ارف معروف میباشد و آموزشگاههایی که مطابق این روش کار میکنند، بچهها را از حدود 3 تا 4 سالگی برای آموزش میپذیرند.
هماهنگیهای حرکتی لازمه آموزشهای ورزشی
یکی از رشتههای ورزشی مناسب برای سنین زیر پیش دبستان ژیمناستیک است تا مهارتها و هماهنگیهای حرکتی کودک تقویت شود.
در بسیاری از مهدها و باشگاهها این کلاسها دایر است و والدین میتوانند از 4 سالگی فرزندشان را در این کلاسها ثبت نام کنند.
حال اگر کودک شما قادر است یک هماهنگی حرکتی مناسب داشته باشد و همزمان دست و پا بزند و از نظر هیجانی آمادگی کافی داشته و از همه مهمتر از آب نمیترسد و از بازی در وان آب لذت میبرد تقریبا همه نشانههای آمادگی یادگیری شنا را دارد که نقطه شروع آن میتواند در کودکان شش ماه تا دو سال باشد.
اما مشروط بر آنکه والدین به دنبال کلاسهایی باشند که مادر و یا پدر کودک در آن شرکت کنند و توسط مربی متخصص اداره شود، البته حضور شما صد در صد بهتراست که کودک خود را در کنار مربی تحت نظر داشته باشید.
به هر حال همان طور که پایان شش سالگی بچهها زمان ورود آنها به مدرسه است، برای شروع و یادگیری هر نوع آموزش دیگر هم باید سن واقعی بچهها را در نظر داشت.
چرا که در غیر این صورت از آنچه که قرار است یاد گیرند، درک درستی نخواهد داشت. اگر قرار است بچهها چیزی را یاد گیرند اجازه دهید بر اساس علاقه و استعدادشان باشد نه اجبار و زور.
فقط شما روش ترغیب و تشویق را بکار برید تا شاهد بهترین نتایج باشید.