زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

د‌كتر پروانه صفایی مقد‌م - روانشناسی بالینی

dr.s.moqadam@gmail.com

تحریریه زندگی آنلاین : در کنار تمام خدماتی که این تکنولوژی جدید برای ما انجام می‌دهد، مضرات و اثرات منفی زیادی را هم به دنبال داشته است. گوشی‌های موبایل جامعه امروزی را با مسائل مختلفی مواجه کرده‌اند.

استفاده از گوشی‌های موبایل در سال‌های اخیر به شدت افزایش پیدا کرده است. یکی از اثرات منفی استفاده از گوشی‌های همراه، آسیب رسیدن به گردن است. به طور متوسط هر فرد در طول شبانه‌روز 3 تا 6 ساعت با یکی از تکنولوژی‌های الکترونیکی مثل گوشی همراه، تبلت، لپ‌تاپ و تلویزیون کار می‌کند که هر کدام مشکلات و مسائل خاص خود را به دنبال داشته‌اند. به خصوص گوشی همراه که استفاده از آن در جامعه به طور روز افزون در حال افزایش است.

در حال حاضر وضعیت طوری است که تقریبا هر جا که بروید می‌بینید بیشتر افراد در حال کار با گوشی‌های خود هستند. متاسفانه اپیدمی‌اعتیاد به گوشی‌های همراه ظاهرا محدودیت سنی هم ندارد. افراد مختلف در تمام سنین، از کودک گرفته تا افراد مسن، هر روز ساعات زیادی را به کار با گوشی‌های همراه خود صرف می‌کنند. تلفن‌های همراه در زمان حاضر به پدیده‌ای گسترده و همه‌گیر تبدیل شده‌اند که این فناوری نه تنها بر روی بزرگسالان، بلکه بر روی کودکان نیز تأثیر می‌گذارد. تاثیراتی که تلفن همراه بر کودکان دارد به مراتب بیشتر از بزرگسالان است. قابلیت‌های این ابزارهای جیبی و کوچک کمتر از یک کامپیوتر نیست. امروزه اغلب تلفن‌های همراه می‌توانند هر کاری (از یک تماس تلفنی یا گشت و گذار در اینترنت) انجام دهند، ولی اما آیا می‌دانید تلفن‌های همراه چه مضراتی بر روی کودکان دارند؟

 بیشتر بخوانید:

کودکان ؛ گوشی های هوشمند و دغدغه والدین

مضرات تلفن همراه بر روی کودکان

کودکان امروزه در یک محیط امواج رادیویی در حال رشد هستند که قبلا در تاریخ بشر سابقه نداشته است. تابش ساطع شده از تلفن‌های همراه و دکل‌های تلفن همراه می‌تواند اثرات سوئی بر کودکان بگذارد.

برخی از این موارد عبارتند از:

تلفن همراه و تومورهای خوش‌خیم

این مطالعه نشان داده است کودکانی که از تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند، ممکن است به تومور خوش‌خیم در مغز و گوش مبتلا شوند.

تلفن همراه و سرطان

سازمان جهانی بهداشت (WHO) تشعشعات صادره از تلفن همراه را جزو موارد «احتمالا سرطان‌زا برای انسان» طبقه‌بندی کرده است. طبق مطالعات پزشکی، نسبت جذب تشعشعاتی که وارد مغز می‌گردد در کودکان 60 درصد نسبت به بزرگسالان بیشتر است. نوع پوست، بافت و استخوان‌های نازک مغز کودکان اجازه می‌دهد تشعشعات دو برابر بزرگ‌ترها جذب مغز شود. سیستم عصبی در حال رشد کودکان نسبت به این مواد سرطان‌زا آسیب‌پذیرتر است.

تلفن همراه و تأثیرات روی مغز

دانشمندان کشف کرده‌اند که فقط 2 دقیقه مکالمه تلفنی می‌تواند فعالیت‌های انتخابی مغز کودکان را تا یک ساعت تغییر دهد. امواج رادیویی ساطع شده از تلفن همراه نه فقط در اطراف گوش، بلکه به عمق مغز کودکان نفوذ می‌کند. فعالیت‌های آشفته مغز می‌تواند توانایی یادگیری کودکان را مختل کند و باعث ایجاد مشکلات رفتاری در آنها شود. این نکته خیلی مهم است که حتی اگر کودکان در زمان استراحت از تلفن استفاده کرده باشند، این موضوع می‌تواند بر روحیه و توانایی یادگیری آنها در کلاس درس تأثیر‌گذار باشد.

 بیشتربخوانید:

کودک و تلفن همراه

تلفن همراه و افت تحصیلی کودکان

کودکان دقیقا مانند نوجوانان به تلفن‌های همراه اعتیاد پیدا می‌کنند. آنها تمام وقت با تلفن همراه خود بازی می‌کنند، گپ می‌زنند و با دوستان‌شان چت می‌کنند. بسیاری از دانش‌آموزان همراه با سایر وسایل مربوط به مدرسه، با تلفن‌های همراه خود به مدرسه می‌روند. آنها در وقت آزاد با تلفن همراه صحبت می‌کنند و در طول زمان کلاس پیام می‌فرستند و چت می‌کنند، بنابراین کودکان درسی را که آن زمان باید در کلاس درس بیاموزند، از دست می‌دهند و از دانش‌آموزان دیگر عقب می‌مانند.

تلفن همراه و رفتارهای غیر اخلاقی

استفاده از تلفن‌های همراه می‌تواند کودکان را به سمت رفتارهای نامناسب و غیر اخلاقی سوق دهد. ارسال پیام کوتاه و تصاویر نامناسب و زشت یک مشکل فزاینده برای نوجوانان است. تصاویری که گاها به اشتباه ارسال می‌شود، امکان دسترسی دیگران را به عکس‌های خصوصی افراد فراهم کرده است.

کودکان همچنین می‌توانند از طریق تلفن همراه و سایر ابزارهای چند‌رسانه‌ای (تبلت، کامپیوتر و ...) به سایت‌های پورنوگرافی (مستهجن) دسترسی داشته باشند.

تلفن همراه و تخلف در امتحانات

بعضی از دانش‌آموزان چه در امتحانات طول ترم و چه در امتحانات نهایی از طریق تلفن همراه تخلف و تقلب می‌کنند. استفاده از ماشین حساب‌های تخصصی یا ساده و یا ذخیره متن در گوشی تلفن همراه از مصادیق تخلف در امتحانات است. برخی از دانش‌آموزان نیز از گوشی تلفن همراه برای ارسال پاسخ به سایر همکلاسی‌های حاضر در سالن امتحانات استفاده می‌کنند. قبولی و گرفتن نمره بدون پشتوانه علمی در بهترین حالت و گرفتاری و مشخص شدن تقلب و حتی اخراج از مدرسه در بدترین حالت می‌تواند آینده تحصیلی کودکان را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

تلفن همراه و روحیه کودکان

ذات، روحیه و فطرت کودکان همراه با جنب و جوش و فعالیت است، اما سبک زندگی امروزی باعث شده است برخی والدین با توجیه کمبود زمان و نبود حوصله و فضای کافی، کودکان را به استفاده از موبایل و سایر رسانه‌ها مانند تلویزیون و غیره تشویق کنند. استفاده از تلفن همراه به عنوان اسباب‌بازی یا سرگرمی کودکان، اثرات مخرب زیادی از جمله گوشه‌گیری، خجالتی بودن کودک، منزوی شدن و عدم تحرک لازم و در نتیجه چاق شدن کودکان را به همراه خواهد داشت. اثر بسیاری از این مشکلات در آینده خود را نمایان خواهد کرد و متاسفانه در آن زمان برای بهبود جسم و روح کودک بسیار دیر شده است.

بازی کردن با گوشی تکلیفش چیست؟

امروزه کار کردن با گوشی در بسیاری از مواقع صرفا برای سرگرمی و گذراندن وقت است. به خصوص اینکه درصد زیادی از کودکان و نوجوانان از گوشی‌های همراه‌شان برای بازی کردن استفاده می‌کنند. با جذابیتی که بازی‌های امروزی دارند چندان هم عجیب نیست که ببینیم کودکان بیشتر از بزرگ‌تر‌ها وقت‌شان را پای گوشی‌های موبایل می‌گذرانند. انواع و اقسام بازی‌هایی که نیاز به وقت زیاد دارند تا سکه، پول، طلا، الماس و... به دست بیاورید و مراحل جدید را بازی کنید. بازی‌هایی که لازم است مرتبا به آن سر بزنید و حواس‌تان به روند پیشرفت‌تان باشد. این نوع بازی‌ها باعث می‌شوند کسی که در حال بازی است کاملا از دنیای اطرافش جدا شود و شاید مدت‌ها حواسش کاملا متوجه گوشی باشد.

البته اعتیاد به گوشی فقط مخصوص کودکان هم نیست!

افراد بزرگسال زیادی را هم می‌توانیم ببینیم که مثلا حتی در حال رانندگی هم سعی می‌کنند هر طوری که هست کارشان را در گوشی انجام دهند و متاسفانه گاهی می‌بینیم باعث حوادث مختلف هم می‌شود!

بنابراین خیلی راحت باید گفت که بازی کردن با گوشی هم تفاوت زیادی با کار‌های دیگر ندارد و شاید بشود گفت که بدتر هم هست. برای اینکه کودکان و نوجوانان (و گاهی بزرگ‌ترها) از آسیب‌های بازی کردن با گوشی در امان باشند، باید همان مواردی که بقیه رعایت می‌کنند را انجام دهند. قطعا رعایت کردن حالت صحیح بدن توسط کودک، نیاز به آموزش و استمرار و تمرین دارد. نگه داشتن گوشی در ارتفاع مناسب، استراحت دادن به بدن و گردن و وقفه گذاشتن بین بازی (که مطمئنا اوایل بسیار سخت خواهد بود) و ... مسائلی هستند که کودکان هم باید رعایت کنند.

نباید این فکر را بکنید که آن‌ها صرفا به خاطر سن کمترشان از آسیب‌های کار کردن با موبایل و ... در امان هستند.

در واقع از این جهت که آن‌ها از کودکی و نوجوانی در حال کار با این دستگاه‌ها هستند (در حالی که شما کودکی سالم‌تری داشتید)، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات ناشی از کار کردن با گوشی همراه در آینده هم هستند.

 يك نكته جالب

این وضعیت گردن و مشکلات ناشی از آن، آنقدر شایع است که پزشکان یک نام جداگانه به آن اختصاص داده‌اند و به آن مشکل «گردن پیامکی» می‌گویند. این بیماری به درد و ناراحتی ناشی از نگاه کردن به سمت پایین برای کار کردن با تکنولوژی‌های ارتباطی و سرگرمی (وسایل الکترونیکی) برای مدت طولانی گفته می‌شود. بیماری گردن پیامکی باعث ایجاد یک مشکل شایع دیگر می‌شود که به آن «جلو آمدگی سر» می‌گویند. جلو آمدگی سر به حالتی گفته می‌شود که موقعیت قرارگیری سر نسبت به شانه‌ها جلوتر از حالت طبیعی خود باشد و این حالت می‌تواند برای فرد باقی بماند و فرم طبیعی بدن را تغییر بدهد. اولین نشانه سندرم گردن پیامکی که بیمار تجربه می‌کند، احساس درد و خستگی در گردن، کمر و شانه‌ها است. نشانه‌های دیگر این سندرم شامل درد بخش فوقانی کمر، سفتی و درد در شانه‌ها، اسپاسم عضلات، سردرد‌های مزمن و در حالت شدیدتر انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات و احساس سنگینی سر بر روی گردن می‌باشد.

سد خونی مغز از سلول‌های اندوتلیال تشکیل شده که مکانیزم مهمی برای حفاظت از مغز دارد. امواج موبایل می‌توانند بر روی این سلول‌ها تاثیر بگذارند و موجب شوند که قدرت دفاعی مغز در برابر عواملی مهاجم مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها کاهش یابد که این امر یکی از عوارض امواج موبایل بر روی مغز انسان می‌باشد.

۵۰ دقیقه قرار گرفتن در معرض اشعه تلفن همراه در مردان بالغ به طور مستقیم در تولید گلوکز که سوخت اصلی مغز است، تاثیر می‌گذارد.

مغز یک کودک ۵ ساله در جمجمه نازک‌تری قرار دارد و مایعات آن بیشتر است، به همین دلیل مغز کودکان بیش از بزرگسالان امواج الکترومغناطیسی تابش شده از امواج موبایل را جذب می‌کند.

مغز نوزادان و کودکان نوپا نیز بیشتر و سریع‌تر می‌تواند امواج را جذب کند.

پرتوها و امواج موبایل بر روی مغز می‌تواند سلول‌های دیواره رگ‌ها را کوچک کند و به مواد مضر اجازه ورود به مغز را بدهد. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که قرار گرفتن در معرض مکرر امواج الکترومغناطیس از موبایل می‌تواند در سد خونی نفوذ کند و منجر به افزایش آسیب مغزی شود. همچنین تابش و قرار گرفتن در معرض امواج موبایل می‌تواند موجب ایجاد سرطان در مغز می‌شود، اما بر اساس این تحقیقات انجام گرفته می‌توان نتیجه گرفت که  امواج الکترومغناطیسی تابش شده از موبایل می‌توانند روی مغز تاثیر منفی داشته باشند و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

به نقل از کلینیک روان‌شناسی و روان‌پزشکی بیمارستان تریتا امروزه به‌کارگیری ابزارهای نوین ارتباطی و سرگرمی مانند موبایل و تبلت نیاز به آموزش مستقیم ندارد و کودکان به صورت خودجوش در حال آموزش هستند. در میهمانی‌ها کودک چند ماهه را می‌بینیم که موبایل در دست دارد و بی‌هدف در حال بازی‌کردن با اپلیکیشن‌های مختلف است.

 یادگیری ابزارهای نوین از سال‌های اولیه کودکی آغاز می‌شود که البته این یادگیری به صورت آموزش مستقیم نیست؛

 بلکه والدین و اطرافیان، ناخودآگاه محیط را برای یادگیری فراهم می‌کنند.

 کودکان هم از طریق فرآیند الگوگیری و دیدن جذابیت‌های این وسائل مشتاق به یادگیری آن می‌شوند.

 در اغلب موارد، والدین گوشی و تبلت را برای ساکت نگه‌داشتن کودک در موقعیت‌های خاص مورد استفاده قرار می‌دهند.

 بر اساس نظر انجمن متخصصان اطفال آمریکا، موبایل و تبلت برای کودکان زیر دو سال ممنوع است.

نتایج به‌دست‌آمده از تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از موبایل و تبلت باعث تأخیر در رشد کلامی، بی‌میل‌شدن به بازی‌های گروهی، مشکلات رفتاری، پرخاشگری، خشونت، آسیب به حافظه کوتاه‌مدت، مشکلات خواب و مشکلات در توجه و تمرکز کودکان می‌شود.

  از خریدن موبایل و تبلت به صورت شخصی برای کودکان زیر شش سال خودداری کنید.

 اینترنت را در زمان استفاده کودکان خاموش کنید. زمان استفاده کودکان از موبایل یا تبلت تحت نظارت خودتان باشد.

  تلفن همراه را بالای سر خود نگه ندارید.

 از یک هدفون یا بلندگو برای مکالمه استفاده کنید.

 زنان باردار باید تلفن‌های همراه خود را از شکم خود دور نگه دارند.

 آقایانی که می‌خواهند پدر شوند، نباید تلفن همراه را در جیب خود بگذارند.

 اجازه ندهید که کودکان با تلفن همراه بازی کنند.

 روتر بی‌سیم خود را در شب خاموش کنید تا میزان تابش اشعه به حداقل برسد.

دنیای پیشرفته پر از محصولات مفید و مضر است که گوشی تلفن همراه یکی از آنها می‌باشد  که اگر مدت زمان استفاده از آن از حد مناسب بگذرد منجربه ایجاد تومور مغزی می‌شود. بسیاری از دانشمندان و پزشکان علائم بیماری‌های جدی را با تلفن همراه مرتبط می‌دانند: رابرت، مدیر خدمات بیماری در بنیاد ملی تومور مغزی می‌گوید: چیزی که می‌دانیم این است که ابتلا به تومور مغزی در حال افزایش است و برخی از تحقیقات در مورد تلفن‌های همراه و تومور مغزی باعث نگرانی ما شده است.