دکتر میترا مولائی‌نژاد؛ بهداشت باروری
سو‌ءاستفاده جنسی به تدریج شروع می‌شود. با تماس‌های خوب آغاز می‌شود، بعد نوبت به تماس‌های مشکوک می‌رسد و سپس تماس‌های بد انجام می‌شود.
معمولاً سوء استفاده جنسی همراه با فریب، تهدید و یا حتی تماس‌های لذت‌بخش است.
معمولاً فردی آشنا در این قضیه درگیر است.
گرچه ممکن است غریبه‌ها هم گاهی به این کار اقدام کنند. معمولاً فرد متعرض و یا متجاوز از کودک می‌خواهد تا راز او را نگه دارد.
سوء استفاده جنسی می‌تواند هم پسرها و هم دخترها را تهدید کند و ربطی به خوشگل و زشت بودن ندارد.
راه‌های آموزش شناخت آزار جنسی به کودکان
* راه‌های فرار ازیک موقعیت و یا وضعیتی که ممکن است سو استفاده جنسی در آن رخ دهد را به کودکتان بیاموزید، می‌توانید برای این کار از داستان‌ها و یا سناریوهایی مانند مثال زیر استفاده کنید:
مامان سپیده و سارا آنها را برای خریدن نوشابه به سوپر محل فرستاده، آنها بارها برای خرید به این فروشگاه رفته‌اند. وقتی آنها وارد می‌شوند همسایه که پیرمرد است آنها را برای خوردن بستنی به خانه‌اش دعوت می‌کند.
وقتی آنها دارند بستنی می‌خورند، پیرمرد شروع به ماساژ دادن پای سارا می‌کند. از کودک 6 - 8 ساله‌تان بپرسید اگر او به جای بچه‌ها بود چه کار می‌کرد؟ به چه کسی خبر می‌داد؟
می‌توانید داستان را این طور ادامه بدهید که اگر پیرمرد به آنها بگوید: «اگر به کسی چیزی نگویید من هر بار که اینجا می‌آیید به شما بستنی می‌دهم!» آنها چه کار باید بکنند.
اگر آنها را تهدید کند که به صاحب خانه‌شان می‌گوید که آنها را از خانه بیرون بکند، بچه‌ها باید چه کار بکنند؟ خلاق باشید مثال‌هایی از این دست فراوانند. شما می‌توانید با تاکید بر آنچه خود بچه‌ها می‌دانند به آنها روش‌های مقابله را بیاموزید.
* لیستی از کسانی که ممکن است کودک در صورت احساس خطر به آنها پناه ببرد برای او مشخص کنید. (ترجیحاً از زنان و خانم‌های مورد اعتماد و در دسترس)
* حمام کردن کودک فرصت خوبی برای آموزش نقاط خصوصی بدن و راه‌های محافظت از آنها به کودک است.
به کودکتان نشان دهید که شستن و تمیز نگه داشتن این ناحیه، برای سلامتی او اهمیت دارد و در ضمن باید مراقب باشد کسی به این نقطه دست نزند.
نشان دهید که شما هم فقط برای سلامتی و پاکیزه نگه داشتن او به این نقطه دست می‌زنید.
برای شستن این ناحیه از او اجازه بگیرید و یا در سنین بالاتر، در صورتی که او را به حمام می‌برید به او فرصت دهید تا این ناحیه را خودش بشوید.
* می‌توانید راه‌های برخورد با تماس‌های ناخواسته را به او آموزش دهید. " نه گفتن " را به او بیاموزید و اینکه در صورتی که با تماس ناخواسته فردی سمج و پر زور روبرو شد چگونه از خود محافظت کند.
* به کودک بگویید که تمام تماس‌ها خوب نیستند و یک بچه باهوش باید فرق بین تماس‌های خوب و بد را بفهمد.
باید تماس‌های بد را به مادرو پدر، معلم و یا یک فرد مورد اعتماد گزارش بدهد. چون این تماس‌ها ممکن است کم کم پیشرفت کند و به سو استفاده جنسی ختم بشوند.
* به کودک اطمینان بدهید که اگر تماس‌های مشکوک را به یک آدم بزرگ مورد اعتماد گزارش بدهد، راحت‌تر می‌توان در مورد روش برخورد با آن تصمیم گرفت.
* به بچه‌ها بگویید که گزارش دادن موارد مشکوک باعث حفاظت بیشتر خودشان و بچه‌های دیگر می‌شود.
* به بچه یاد بدهید که نقاط جنسی و بدنش به خودش تعلق دارد و کسی حق ندارد بدون اجازه او به آن نقاط دست بزند. می‌توانید برای این آموزش از یک شعر و یا داستان استفاده کنید.
چند سال قبل، شعری ژاپنی را می‌خواندم که برای کودکان 2-3 ساله توضیح می‌داد که همانطور که مامان ساعتش را بالای کمد می‌گذارد و یا بابا وقتی موتور سواری می‌کند از کلاه ایمنی استفاده می‌کند.
او هم پوشک می‌پوشد. شما هم می‌توانید به بچه بگویید که همانطور که او از چیزهای گرانبهایش مراقبت می‌کند ازآن نقطه هم باید مراقبت کند، و اجازه ندهد کسی آن را لمس کند مگر مامان یا دکتر آن هم فقط وقتی که مامان اجازه می‌دهد.
* اگر در سن 2-3 سالگی این آموزش را به کودکتان بدهید بعد می‌توانید آموزش‌های بعدی را بر همین اساس ادامه داده و در طی سال‌های بعد از اینکه او می‌داند چگونه از خودش مراقبت کند خیالتان آسوده‌تر باشد.
این کودک بعداً بهتر خواهد پذیرفت که برای حفاظت از خودش در برابر بیماری‌های مقاربتی از تماس با افراد مشکوک خودداری کرده و از کاندوم استفاده نماید.
* ارزش‌های خانوادگی را به او بیاموزید مثلاً بگویید:" ما توی خانوده مون از این کارها نمی‌کنیم." یا مثلاً " ما این رفتارها رو نمی‌پسندیم".
این کار باید در زمینه‌ای از واقعیت انجام شود.
کودک باید ببیند که شما واقعاً برخی رفتارها را عیب می‌دانید. و به آنها نمی‌پردازید؛ حتی اگر در حال مشاهده یک رفتار مشکوک توسط یکی از بستگان نزدیک مانند پسر خاله و یا پسر عمویش است.
گرچه این کار گاهی بسیار مشکل است اما کودک باید بداند که ارزش‌های خانوده او و قوانینی که در خانه آنها وجود دارد حتی با قوانین خانواده عمو و خاله فرق دارد.
این کار نیز باید در محیطی آرام و بدون ترس و سختگیری انجام بگیرد. بیشتر روی ارزش‌های خانوادگی‌تان تاکید کنید.
* وقتی رفتار مشکوکی از یکی از افراد غریبه و آشنا دیدید. برای کودک بگویید که " این رفتار را من نمی‌پسندم و فکر می‌کنم خیلی از آدم‌های دیگه دنیا هم تاییدش نمی‌کنند".
پاسخ‌ها برای سنین 8-11 سال
بعضی از آدم بزرگ‌ها دوست دارند با کودکان؛ پسر یا دختر، کارهای بدی انجام بدهند. آنها آدم‌های بدی هستند و این کار نیز بسیار غلط است.
این آدم‌ها فکر می‌کنند چون بزرگتر و قوی‌تر از کسی هستند می‌توانند او را مجبور به انجام هر کاری بکنند، این اصلاً درست نیست.
این خلاف قانون است و پلیس بالاخره آنها را دستگیر و زندانی می‌کند.
اگر کسی سعی کند بدن تو را لمس کند یا از تو بخواهد بدن او را لمس کنی حتی اگر فردی از خانواده خودمان باشد، آنچه را به تو گفتم به او بگو.
تو هیچ وقت نباید حرف او را گوش کنی. حتی اگر هدیه‌ها و جایزه‌های بزرگی به تو پیشنهاد بکند.
اگر احساس می‌کنی که شخصی به تو علاقه خاصی دارد و ممکن است سعی کند تماس‌های مشکوکی با تو داشته باشد، فوراً به مامان بگو تا من ترتیبی بدهم که تو دیگر هیچوقت با او تنها نمانی.
بعضی بچه‌ها فکر می‌کنند که اگر اتفاق بدی برای آنها بیافتد تقصیر خودشان است، اما تو باید بدانی که اگر یک آدم بزرگ یا دختر یا پسر بزرگتر سعی کند کار بدی مانند این انجام بدهد، هرگز تقصیر از کودک نیست.
مثال‌هایی از پرسش‌های کودکان و پاسخ‌های شما
* آیا درسته کسی به وسط پاهای من دست بزنه؟
* آیا مجبورم توی بغل عمو بشینم؟
* آیا ممکنه رازداری کار اشتباهی باشه؟
پاسخ‌ها برای سنین 6-8 سال
تنها کسی که تو باید همیشه از او اطاعت کنی مامان است. تو باید در مدرسه همان طوری رفتار کنی که به تو می‌گویند، اما اگر در مدرسه کسی از تو خواست که کار عجیبی را در تنهایی با او انجام بدهی، لازم نیست حرف او را گوش کنی.
اگر کسی به تو بگوید کارهایی مثل دست زدن به بدن همدیگر و یا بوس کردن را انجام بدهی، مجبور نیستی حرفش را گوش کنی.
فقط بگو: «من نمی‌خواهم این کار را انجام بدهم» یا «نمی‌خواهم این بازی را بکنم» یا «می‌خواهم به خانه بروم» اگر کسی از تو خواست تا درباره چیزی راز داری کنی، معمولاً به خاطر اینست که او می‌داند مامان از فهمیدن آن عصبانی خواهد شد.
بنابراین کار غلطی است که از تو بخواهند چیزی را به مامان نگویی. من باید همه رازهای تو را بدانم، بخصوص آنهایی که ناراحتت می‌کند.
اگر شخصی به تو بگوید در صورت فاش کردن رازی به زندان یا جهنم می‌روی، بدجنس است و دروغ می‌گوید.
او فقط برای ترساندن تو این را می‌گوید. نگران نباش مامان می‌تواند همه چیز را درست کند. و تو اصلاً سرزنش نمی‌شوی.
هیچ کس هیچ وقت نخواهد فهمید که تو درباره او با من صحبت کرده‌ای. تو همیشه می‌توانی به من اعتماد کنی.
پاسخ‌ها برای سنین 2-6 سال
اگر دوست نداری، هیچ وقت مجبور نیستی کسی را ببوسی یا بغل کنی.
هیچ آدم بزرگی و یا هیچ فرد بزرگتر از تو حق نداره به وسط پاهای تو دست بزنه، پس باید همیشه به من بگویی، تو مجبور نیستی هیچ رازی را از مامان مخفی کنی.
حتی اگر کسی به تو بگوید که "اگر این کار را نکنی، اتفاق بدی می افتد". همه چیز را فوراً به من بگو و مطمئن باش کاری می‌کنم که اتفاق بدی برای تو نیافتد.
