نو کردن افکار و رفتار کهنه
بخشی از رشد روانی کودک در ایام نوروز بستگی به والدین و مربیان دارد. در این ایام که مکرر صحبت از نوروز و نو شدن است، میتوان کودک و نوجوان را در جهت نو کردن رفتار خود در سال جدید تشویق کرد، بدین معنی که نوجوان رفتار سال قبل خود را بررسی نموده، اگر شایسته نیست آن را اصلاح کند.
مثلا اگر او اغلب از کلماتی استفاده میکرده که مورد پسند اعضای خانواده نیست، دیگر از آن کلمات استفاده نکند و اگر رفتار ناشایستی داشته کمک کنیم که آن را ترک کند بدون آن که گذشته را به روی او بیاوریم. به فرزندان خود آگاهی دهید که فقط ظاهر را نباید نو ساخت بلکه لازم است رفتارها و عادتهای مخرب و کهنه را نیز دور ریخت و از فرصت آمدن سال نو بهره برده و خود را هم نوسازی کرد.
موازی سازی هفت سین
بخش دیگر از مراسم نوروز سفره هفت سین است. همه ما میدانیم که هفتسین سفرهای است که ایرانیان هنگام نوروز میآرایند. این سفره ممکن است روی زمین یا روی میز گذاشته شود. اعضای خانواده معمولاً لحظه تحویل سال را در کنار سفره هفتسین میگذرانند.
بعضی سفره را در مدت سیزده روز نوروز نگه میدارند و در پایان این دوره، در روز سیزده نوروز، سبزه را به آب میسپارند. اما این همه، برای کودکان کم سن و سال جدید و هیجان انگیز است. ما میدانیم که هر نماد و سنتی مفهوم و پیام خاص خود را دارد، جا دارد فرزندان خود را در ضمن آشنا کردن با مراسم نوروز با مفاهیم نمادها نیز آشنا کنیم (معانی آنها را به نوجوانان بگوییم).
این کار را میتوان با انواع بازی یا موازی سازی یا شبیه سازی انجام داد مثلا به کودک یا نوجوان بگوییم اسامی هفتسین سر سفره را نام برده و موازی آن یا شبیه آن نام دیگری را پیدا کرده و بگویند (سلامتی، سلام، سرور، سکوت یا...) و یا آنان را در مورد فکرکردن و پرسیدن سئوال درباره معانی هفتسین تشویق کنیم.
همیشه انتظار عیدی نداشته باشید!
یکی دیگر از کارهایی که در نوروز بسیار رواج دارد عیدی دادن و عیدی گرفتن است عیدی دادن یکی از رسومی است که از گذشته در فرهنگ ایرانیان بوده است، بزرگترها به کوچکترها عیدی میدادند و کوچکترها برای دستبوسی نزد بزرگترها میرفتند مهم دریافت هدیهای از بزرگترها بود.
به این ترتیب عیدی گرفتن از طرف کوچکترها بخصوص کودکان در زمان دید و بازدید تقریبا بشکل نوعی توقع در آمد. البته عیدی دادن و عیدی گرفتن سنتی دیرینه و زیباست اما اگر این سنت ذهن کودک را درگیر کند و چنانچه عیدی در کار نبود او را آزرده کند، نتیجه خوبی به بار نمیآورد به این ترتیب لازم است والدین کودک را در این مورد آموزش داده و عدم انتظار را متذکر شوند.
به کودکان هدیه دادن را یاد بدهید
موضوع دیگر که لازم است کودکان با آن آشنا شوند این است که فقط گیرنده نباشند و در این ایام برای اعضای خانواده خود هدیه تهیه کنند هر چند کوچک و کم بها باشد، مثلا یک نقاشی یا تخممرغ رنگ کرده، کاردستی یا... این کار کودک را با وجه بخشش و دهندگی وجود خود آشنا میکند، و از این به بعد اگر به فکر عیدی گرفتن است به فکر عیدی دادن هم هست و میتواند با فرد عیدی دهنده همذاتپنداری کند.
همچنین برنامهریزی مختص خود را نیز یاد میگیرد. چون متوجه میشودکه او نیز میتواند کاری برای دیگران انجام دهد.
آموزش خاطره نویسی در سفر به بچهها
اغلب بچهها به اتفاق خانواده در روزهای عید راه سفر در پیش میگیرند. کار سختی نیست که از آنها بخواهیم سفرنامه بنویسند، خاطره بنویسند، عکس بگیرند و...
میتوانیم به آنها یاد بدهیم که چند خطی درباره جایی که رفتهاند و تجربههای جدیدشان بنویسند و آنرا در کنار عکسها و فیلمهای سفر نگه دارند تا بعدها از مرور آن و زنده شدن خاطرات کودکی لذت ببرند.
برای خواندن بخش اول -کودک و سنت های نوروزی- اینجا کلیک کنید.