ركسانا خوشابی؛ كارشناس ارشد مشاوره
یکی از سوالاتی که ذهن والدین را به خود مشغول میکند این است که در فصل سرما که امکان بردن کودکان به پارکها محدود میشود برای سرگرم كردن آنها چه باید کرد؟
هر مادر و پدری باید توجه داشته باشد که لازم است کودکان هم مثل بزرگسالان با آب و هوا، با تابستان و زمستان و با سرما و گرما و تبعات آنها آشنا شوند. این وظیفه ماست که به آنها یاد بدهیم سرما و گرما و مراقبت از خود در فصول مختلف سال را بشناسند. کودکان باهوشند و به زودی این مفاهیم را یاد میگیرند.
هر کودکی باید یاد بگیرد که آب بازی مربوط به فصل گرما است همان طور که استفاده از کولر هم مربوط به فصل گرما است. برخلاف تصور والدین کودکان بسیار باهوشند و خیلی زودتر از بزرگسالان میتوانند خود را با شرایط مختلف هماهنگ کنند و برخی از بهانههایی که میآورند بیشتر به این دلیل است که توجه والدین را جلب کنند و اغلب بهانههای آنها واقعا مربوط به سرما و گرما نیست.
از طرفی محدودیتهای زمان ما برای بردن کودکان به پارکها هم صرفا به خاطر سرما نیست و گاهی آلودگی هوا و موارد مشابه نیز موانع فعالیت کودک در بیرون از منزل هستند. اما در این زمان چه باید کرد؟
با کودکان گفتگو کنید
لازم است که والدین با کودکان خود گفتگو کنند و شرایط را توضیح بدهند. این کار باید با حوصله انجام شود. هیچ کاری کودکان را خوشحال تر از این نمیکند که مادر و پدر آنها را خطاب قرار داده و با محبت و مهربانی با آنها حرف بزنند. در درجه اول شرایط موجود مانند سرما و گرما و آلودگی هوا و مشابه اینها را تبدیل به داستانهای پند آموز کنید و این شرایط را در قالب داستان برای کودکانتان تعریف کنید.
مثلا خرگوش کوچولو در سرما بیرون از لانه ماند و سرما خورد و همین طور الی آخر. یا جوجه کوچولو به حرف مادرش گوش نداد و آن قدر در تابستان زیر آفتاب ماند که آب بدنش تمام شد و مریض شد و... برای کودکان از بازیهای مختلفی سخن بگویند که مخصوص منزل یا مخصوص فصل سرما و گرما است.
برای مثال بازیهای فکری، بازیهایی که معلومات را میسنجند، بازیهایی مانند شطرنج، منچ و مشابه اینها بازیهای منزل هستند و والیبال و وسطی، دو و تنیس، شنا و گرگم به هوا، بازیهای بیرون از منزل و مخصوص فصول گرمتر هستند.
نرمش در منزل
در حال حاضر فیلمهای ورزشی و سیدیهای نرمشهای سبک در منزل وجود دارند که میتوانید آنها را بخرید و همگی با هم در منزل نرمش کنید. این کار هم برای همه شما مفید است و هم انرژی زیاد کودک را به مصرف میرساند.
سرود خواندن
میتوانید در زمستان با کودکانتان خواندن شعر یا سرود را تمرین کنید. این کار را با جدیت انجام بدهید و بگذارید کودکتان هم با جدیت آن را انجام بدهد و انرژی خود را در قالب شعر و سرود خوانی تخلیه کند و در عین حال سرود خوانی را هم یاد بگیرد.
خواندن داستان
فصل زمستان زمان خوبی برای خواندن داستان و قصهگویی است. اگر کودکتان هنوز به مدرسه نمیرود شما برایش داستان بخوانید و اگر خود او قادر به خواندن است برایش کتاب داستان بخرید و از او بخواهید که داستانها را بخواند و شب یا عصر برای شما و خواهر و برادرش تعریف کنید. با این کار مهارت او در داستان خوانی و نقل داستان را هم افزایش میدهید. وقتی داستان میخواند به او توجه نشان دهید و او را تشویق کنید.
بازیهای ساختنی!
در حال حاضر اسباب بازیهای زیادی هستند که محصول آنها ساختن وسایل است. مانند لگوهای خانهسازی، پازل سازی، ساختمانسازی یا ساختن اشکال و... اول خودتان بنشینید و چیزهایی بسازید و وقتی مشغول شدید میبینید که کودکانتان هم به این ساختنها توجه نشان میدهند و با شما همکاری میکنند. سپس از آنها بخواهید اشکال مختلف بسازند و آنها را تشویق کنید.
بازیهای فکری
اگر تاکنون بازیهای فکری را به کودکتان یاد نداده اید زمستان فصل خوبی است که بعد از فراغت کودک از مشق و درس، بازی فکری را به او بیاموزید. البته توجه کنید که برای یادگیری بازیهای فکری تناسب سنی کودک را با آن بازی فکری در نظر بگیرید و به کودکتان فشار نیاورید.
کارهای منزل را به صورت بازی انجام بدهید
اگر کودک شما کمیعقل رستر و بزرگتر شده میتوانید کارهایی مانند پاک کردن برنج یا بنشن را به او یاد بدهید و با هم بنشینید و این کارها را انجام بدهید و در ضمن انجام این کارها با هم حرف بزنید، داستان تعریف کنید و شوخی کنید.
مرتب کردن وسایل
وقتی کودکان نمیتوانند برای بازی به پارک یا حیاط بروند و سرما یا باران و برف جلوی آنها را میگیرند میتوانند به شما در مرتب کردن بعضی جاهای منزل کمک کنند. منتها لازم است این کمک کردن خسته کننده و ملال آور نباشد و به اندازه حوصله و توان کودک باشد. مانند مرتب کردن یک کشو یا طبقه ای از یک کمد یا کابینت.
تماشای تلویزیون یا گوش کردن به برنامههای رادیویی متناسب با سن
لازم به گفتن نیست که تماشای کارتون و فیلمهای کودکانه و نیز برنامههای رادیویی کودکان نیز روش موثری برای سرگرم کردن کودکان است اما هر مادر و پدری باید متوجه باشد که افراط در این کار کودک را تنبل و بیحوصله میکند و حتما باید متناسب و مطابق با ساعاتی که کودک مینشیند و تلویزیون نگاه میکند یا حتی بازی کامپیوتری میکند بازی جسمانی و فیزیکی یا فکری هم داشته باشد وگرنه جسم و روان او از تعادل خارج میشود، و به زودی گرفتار چاقی یا تنبلی خواهد شد.