زینب قائم پناه؛ كارشناس ارشد روانشناسی عمومی
بدیهی است بچه‌ها با عادات مطالعه مورد نیاز برای موفقیت در مدرسه به دنیا نمی‌آیند و اغلب آنها تحصیل را بدون كسب مهارت در این زمینه آغاز می‌کنند. در اینجا راهكارهایی برای افزایش عادت به مطالعه در کودکان، ارائه می‌شود.
سریع شروع کنید
هر چند توصیه می‌شود به کودکان قبل از آغاز مدرسه به صورت رسمی درس داده نشود، اما والدین می‌توانند الگوی خوبی برای بچه‌های‌شان قبل از رفتن به مدرسه باشند. این عمل، یادگیری را تقویت می‌کند. پدر و مادر‌ها باید هر روز برای بچه‌ها مطلبی را بخوانند؛ چرا که مهارت خواندن برای موفقیت در مدرسه بسیار مهم است. كتاب خواندن برای بچه‌ها باعث می‌شود آنها كم‌كم به مطالعه علاقه‌مند شوند. برای این منظور والدین باید کتاب‌های جالبی برای کودک تهیه کنند.
آنها می‌توانند با خواندن کتاب، برای کودک یک الگوی خوب باشند. پدر و مادر باید تلاش کنند تا کنجکاوی‌های طبیعی بچه‌ها را درباره محیط پیرامون ارضا کنند و این کار از طریق صحبت کردن، گوش دادن به صحبت‌های‌شان و پاسخ به سوالات آنها امکان‌پذیر است. همچنین والدین باید چیزهای موجود و مهیج را در صورت امکان در معرض دید آنها قرار دهند.
با بچه‌ها مشاركت كنید
پدر و مادر باید در فرایند تحصیل کودکان از طریق انجمن اولیا و مربیان مشارکت کنند. اگر آنها باور داشته باشند که تحصیل کودکان‌شان اهمیت بسیاری دارد، کودکان نیز به این باور می‌رسند. والدین بهتر است این موضوع را با کودکان و معلمان در میان بگذارند و کودکان را در این زمینه ترغیب کنند. همچنین با بچه‌ها درباره كارهایی كه باید در مدرسه انجام دهند، صحبت کنند. این کار به تقویت یادگیری آنها کمک می‌کند.
زمانی که تکالیف شروع می‌شود
وقتی که بچه‌ها به مرحله‌ای می‌رسند که امتحانات و تکالیف بخشی از برنامه درسی‌شان محسوب می‌شود، والدین برای ارتقا و تقویت عادات مطالعه خوب كارهای زیادی می‌توانند انجام دهند كه بعضی از آنها به قرار زیر است:
تهیه برنامه زمان‌بندی
والدین باید همراه بچه‌های‌شان تصمیم بگیرند که هر روز در چه زمانی به انجام تکالیف بپردازند. اگر بچه‌ها در سال‌های اول مدرسه هستند، تقریباً یک ساعت در روز مطالعه کافی است. به همان اندازه که مسؤ لیت‌ها و تکالیف زیاد می‌شود، زمان بیشتری مورد نیاز خواهد بود. بسیار مهم است که بچه‌ها در این تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشند. آنها باید درک کنند که می‌توانند برای برنامه مطالعه خود تصمیم بگیرند. زمانی که والدین و بچه‌ها برنامه زمان‌بندی را تعیین کردند، باید حتما آن را اجرا كنند. اگر روزی تکلیفی برای انجام دادن وجود نداشت، كودك می‌تواند از این زمان برای انجام کار دیگری استفاده كند (مثلا مطالعه کتاب داستان، مجله و...). بسیار مهم است که بچه‌ها هر روز به مطالعه عادت کنند و زمانی از روز را حتما به این امر اختصاص دهند.
یک مکان خاص را برای مطالعه کودک در نظر بگیرید
والدین باید یک جای آرام و راحت برای درس خواندن بچه‌ها فراهم کنند. همچنین باید مطمئن باشند که لوازم مورد نیاز کودک برای درس خواندن فراهم شده است (مثل مداد، دفتر، مدادتراش و...). گاهی اوقات اتاق خواب کودک بهترین جا برای درس خواندن نیست؛ چراکه عوامل حواس پرتی زیادی در آنجاست.
به سازماندهی کودک کمک کنید
والدین باید تقویمی در اختیار بچه‌ها قرار دهند تا در آن تکالیف درسی را بنویسند و وقتی آنها را انجام دادند، علامت بزنند. علاوه بر این می‌توانند به آنها نشان دهند که چطور کارهای‌شان را انجام دهند، وسایل‌شان را مرتب و تکالیف‌شان را اولویت‌بندی کنند.
تشویق‌ها را درنظر داشته باشید
والدین باید بچه‌ها را به انجام کارهای سخت و تکمیل تکالیف تشویق کنند. به یاد داشته باشید که مشق و تکلیف مدرسه هیچگاه برای دانش‌آموز لذتبخش نیست.
به کودک کمک کنید
پدر و مادر باید توانایی پاسخ به سوالات کودک را داشته باشند. آنها باید بدون اینکه تکالیف را برای فرزندشان انجام دهند، اطلاعاتی در اختیار او بگذارند.
مسؤلیت انجام تکالیف را به بچه‌ها واگذار کنید
والدین نمی‌توانند بچه‌ها را مجبور به درس خواندن کنند. سرزنش و ترساندن نیز اثربخش نیست. بچه‌ها باید بدانند که خود مسؤول انجام تکالیف و درس خواندن‌شان هستند. والدین نیز باید این مسؤولیت را به آنها واگذار کنند و حتی اجازه دهند عواقب شکست در امتحان را متحمل شوند. در این شرایط نقش آنها حمایت کردن است.
اگر برنامه زمان‌بندی مناسب نبود و کارایی نداشت، برنامه دیگری تدوین کنید
شاید زمان‌های مطالعه کوتاه در هر روز برای کودک شما مناسب تر از یک زمان طولانی در روز باشد و یا بعدازظهر مطالعه كردن بهتر از بلافاصله پس از بازگشت از مدرسه باشد. به خاطر داشته باشید که والدین و کودکان باید این برنامه را تا زمانی که کارایی دارد، اجرا کنند. بچه‌ها باید بدانند که خودشان مسؤل یادگیری درس‌ها هستند و والدین می‌توانند از طریق فراهم کردن شرایط برای آنها ایفای نقش کنند.
