زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه ماهنامه کودک سالم

رفتارهای طبیعی كودكان بستگی به سن، شخصیت و میزان رشد فیزیكی و عاطفی آنها دارد. گاهی اوقات رفتارهای‌شان مشكل ساز می‌شود؛ چرا كه با انتظارات خانواده سازگاری ندارد. رفتار خوب و طبیعی، رفتاری است كه از نظر اجتماعی، فرهنگی و روانی مناسب است. دانستن اینكه در هر سنی چه انتظاری باید از كودك خود داشته باشید، به شما كمك می‌كند تا رفتارهای طبیعی و غیرطبیعی او را بشناسید.

برای تغییر رفتار كودك چه می‌توان كرد؟
كودكان وقتی به تكرار یك رفتار و ادامه آن تمایل نشان می‌دهند كه به خاطر آن پاداش گرفته و مورد توجه قرار بگیرند. همچنین زمانی یك رفتار را ترك می‌كنند كه آن رفتار رد می‌شود. تداوم و ثبات واكنش‌های شما در برابر یك رفتار بسیار مهم است، زیرا باعث می‌شود كودك بداند چه زمان مورد نكوهش قرار می‌گیرد و كی تشویق می‌شود و به این ترتیب گیج نمی‌شود. وقتی كه فكر می‌كنید رفتار كودك‌تان ممكن است مشكل ساز شود، سه انتخاب بیشتر نخواهید داشت:
 اینكه بدانید آن رفتار یك مشكل نیست و اقتضای آن مقطع سنی و آن مرحله از رشد است.
  تلاش كنید تا كودك‌تان آن رفتار را ترك كند؛ چه با بی‌توجهی و چه با تنبیه كردن.
  یك رفتار جدید را كه خودتان ترجیح می‌دهید به او معرفی و آن را با جایزه دادن به كودك و تشویق كردن در او تقویت كنید.

بهترین راه برای ترك رفتار ناخوشایند كودك 
بهترین راه برای ترك یك رفتار ناخوشایند، نادیده گرفتن آن است. این شیوه برخوردی معمولا بهتر از سایر روش‌ها نتیجه می‌دهد. می‌توانید از روش محروم كردن موقتی نیز استفاده كنید. مثلا كودك‌تان را در جایی كه برایش راحت نیست، برای چند لحظه بگذارید. البته آن موقعیت نباید در او ایجاد رعب و وحشت كند؛ مثلا او را روی صندلی كه دوست ندارد بنشانید و یا بفرستیدش گوشه اتاق بایستد. اگر رفتار غیر قابل قبول دوباره از او سر زد، به او بگویید كه رفتارش قابل قبول نیست و با هشدار دادن او را متوجه رفتارش كنید؛ اما همچنان آرامش خود را حفظ كرده و نگاه غضبناك و خشمگین خود را نثار او نكنید. 

 تشویق كودك برای رفتار خوب و خوشایند 

یكی از بهترین راه‌ها برای تشویق كودك به رفتارهای خوب، استفاده از سیستم جایزه دادن است. این روش در كودكان دو سال به بالا بیشتر نتیجه می‌دهد. همواره صبور باشید و سعی كنید در واكنش‌هایی كه نشان می‌دهید، عملكرد یكسانی داشته باشید. یكی دو رفتار ناخوشیاند كودك‌تان را انتخاب كرده و با در نظر گرفتن یك جایزه كه مورد علاقه‌اش باشد، راجع به رفتار خوب و خوشایند و برعكس رفتار ناخوشایند برایش توضیح دهید و در مورد جایزه‌اش به او بگویید. مثلا: اگر قبل از خواب دستشویی بروی و دندان‌هایت را مسواك بزنی، می‌توانی نیم ساعت بیشتر از شب‌های دیگر بیدار بمانی. اگر كودك‌تان كاری را كه خواسته بودید، انجام داد، جایزه‌اش را به او بدهید. می‌توانید كمی هم به او كمك كنید، اما خودتان را زیاد درگیر مسئله نكنید؛ زیرا توجه زیاد شما به او، حتی توجه منفی، برای كودك‌تان مثل جایزه است. آنها ترجیح می‌دهند به جای دریافت هر جایزه‌ای، توجه مخصوص شما را به دست آورند. این روش به شما كمك می‌كند تا از قدرت بیشتر خود برای جنگیدن و نزاع با كودك‌تان استفاده نكنید.

بهترین روش‌ برای جایزه دادن به كودك 
از كودك خود بخواهید تا كاری را در زمانی كه مشخص شده انجام دهد و بعد به او جایزه بدهید. برای دانستن اینكه چقدر زمان برای انجام آن كار كافی است، می‌توانید به میانگین زمانی كودكان در سن، موقعیت و شخصیت كودك شما، 5 دقیقه اضافه كنید. تا دقت و انگیزه بیشتری برای رسیدن به موفقیت داشته باشد.
 

برای آنكه كودكان رفتارهای خوبی داشته باشند، چه كارهای دیگری می‌توان انجام داد؟
یک فهرست کوتاه از قوانین مهم تهیه کنید و آنها را به کودک خود بگویید . از اعمال خشونت و زور بپرهیزید . شخصیت پایه ای کودک خود را بپذیرید . مثلا او خجالتی پر حرف و یا بسیار فعال است . شخصیت پایه می تواند کمی تغییر کند . اما نباید انتظار تغییرات زیاد را داشته باشید . سعی کنید در شرایعتی که او را بد خو می کند . قرار نگیرید وقتی که ازاو رفتار بدی سر می زند سعی کنید آن رفتار را برایش توضیع دهید نه اینکه به او برچسب بد بودن بزنید (کودک ) اگر کودک تان لیاقت و اسحقاق مورد تحسین قرار گرفتن را دارد . این کار را انجام دهید . گاهی اوقات او را نوازش کنید کودکان نیازمند توجهات والدین خود هستند . 

 چرا نباید از تنبیه فیزیكی استفاده كرد؟
گاهی اوقات والدین از تنبیهات فیزیكی استفاده می‌كنند تا مانع از تكرار رفتارهای نامناسب كودك‌شان شوند. بزرگ‌ترین اشكال این كار این است كه به كودك‌تان یاد نمی‌دهید آن رفتار را تغییر داده و رفتار مناسب را در پیش گیرد؛ فقط برای مدتی آن رفتار نامناسب را كنار می‌گذارد. رفتار خوب یا بد را به او بیاموزید. اگر رفتار خوب را نمی‌شناسد، احتمالاً به سراغ رفتار بد می‌رود و شما باید به او آگاهی كافی در مورد رفتارهای خوب و بد را بدهید. تنبیهات فیزیكی باعث می‌شوند كه كودك پرخاشگر شود و رفتارهای تهاجمی از خود بروز دهد.

 چند نكته برای والدین 
 من كودكم را عاشقانه دوست دارم، اما گاهی اوقات تحمل برخی شرایط برایم بسیار دشوار می‌شود! تجربه به دنیا آوردن كودك و تربیت او، تجربه بسیار لذت‌بخش و دلچسبی است؛ اما گاه بسیار سخت و دشوار نیز می‌شود. هیچ پدر و مادری كامل نیستند و اشتباه از هر كسی سر می‌زند. حتی عاقل‌ترین افراد نیز گاه دچار خطاهایی می‌شوند؛ مثلا سر كودك‌شان داد می‌زنند. اما اگر فكر می‌كنید در كنترل خودتان مشكل دارید، از مشاور خانواده كمك بگیرید؛ پیش از آنكه شروع به بدرفتاری با كودك‌تان كنید. 
  

وقتی كه دچار حس ناامیدی می‌شویم، باید چه كار كنیم؟
به خودتان یك زنگ تفریح بدهید. از همسرتان بخواهید برای مدتی مسئولیت نگهداری از فرزندتان را به عهده بگرید تا شما در این فاصله هر كاری را كه دوست دارید كه انجام دهید؛ مثلا روزهای تعطیل را بیشتر بخوابید، به ملاقات دوستان‌تان بروید و یا اینكه كمی ورزش كنید.
  

 چگونه می‌توانم یك پدر یا مادر خوب باشم؟
هیچ‌ قانون كلی برای پدر و مادر خوب بودن یا كودك خوب بودن وجود ندارد؛ اما برای آنكه یك كودك سالم و شاد را تربیت كنید:  عشق و علاقه خود را به او نشان دهید.  به حرف‌های كودك‌تان گوش دهید.  به او احساس امنیت بدهید.   او را تشویق كنید.  رفتارهای نامناسب او را مورد انتقاد قرار دهید، نه خود او را.  صبور و شكیبا باشید.  برای كودك‌تان وقت كافی بگذارید.