با كودكان صحیح رفتار كنيم
رفتار با کودکان احتیاج به بینشی عمیق و صبر زیاد دارد. بسیاری از ما با اصول صحیح رفتار با کودکان آشنا نیستیم، اما آنچه تاسف برانگیزتر است، عدم آگاهی ما نسبت به این عدم شناخت است. هر یک از ما برای داشتن کودکانی سالم و شاد باید به وظیفه اصلی خود، یعنی تلاش برای تربیت آنها، عمل کنیم. اگر روش‌های تربیتی شما در مورد فرزندتان پاسخگو نیستند، مشکل از کودک نیست بلکه مشکل از شماست. رفتارهای کودک تنها عکس العملی در مقابل اعمال شماست. اکثر ما دوست داریم فرزندی داشته باشیم که نیازی به نظارت ما نداشته باشد. اگر حرفی را یکبار به او گفتیم تکرار آن لازم نباشد. او دقیقا به آنچه ما می‌گوییم عمل کند. او کنترل کامل بر رفتار خود داشته باشد و... از امروز همواره به یاد داشته باشید که کودکان نقش آینه بزرگسالان را عمل می‌کنند. اگر می‌خواهید رفتار فرزندتان تغییر کند، ابتدا از رفتار خودتان شروع کنید.
اعمال و رفتارهای شما مهم هستند
رفتار شما، اعم از رفتارهای مربوط به شخص خودتان یا رفتارتان با سایرین، برای کودکان حکم یک سرمشق را دارد. شما بزرگترین الگوی فرزندتان هستید و او همواره رفتارهای شما را صحیح می‌داند. کودکان پاسخ بسیاری از پرسش‌های خود را در رفتارهای والدینشان می‌یابند. این یکی از مهمترین اصول تربیتی است. آنچه شما انجام می‌دهید بر رفتار فرزندتان تاثیر گذار است. نه تنها تاثیر گذار است، بلکه گاه تعیین کننده رفتار اوست. پس از این به بعد، به رفتارهای خود دقت بیشتری داشته باشید. تنها به تناسب موقعیت و بدون فکر عمل نکنید. پیش از هر اقدامی از خودتان بپرسید آیا اگر فرزندم رفتار من را تکرار کند برای من خوشایند خواهد بود یا خیر؟
محبت خود را از کودک دریغ نکنید
محبت، هیچ کودکی را لوس نمی کند. آنچه ما تصور می‌کنیم موجب لوس شدن کودک می‌شود، محبت نیست، اتفاقا برعکس. لوس شدن کودک معمولا نتیجه دادن چیزهایی غیر از محبت به کودکان است. مثلا دادن آزادی بیش از حد، امکانات مادی بیش از حد، نرمی و انعطاف بیش از حد و ... عدم تعیین حدود و قواعد لازم برای رفتار نیز از جمله عوامل لوس شدن است که ارتباطی به دریافت محبت از جانب والدین ندارد.
انتظارات منطقی داشته باشید
انتظارات شما باید در حد منطقی باشد. اگر از فرزندتان انتظار رفتاری خاص را دارید، باید ابتدا سن و سپس مرحله ای از رشد را که کودک در آن قرار دارد مد نظر داشته باشید. معمولا وقتی کودک رفتاری مطابق توقع و انتظار ما انجام نمی دهد، ما رفتار او را بی ادبی تلقی می‌کنیم. در حالیکه از نظر کودکی در آن سن این رفتار غلط نیست. کودکان نمی توانند مفاهیم پیچیده را به خوبی درک کنند زیرا تمرکز کافی برای به خاطر سپردن برخی مسائل را ندارند. آنها برای یادگیری به کمک شما و تکرار احتیاج دارند. برای فرزندتان وقت بگذارید و از او متناسب با سنش توقع داشته باشید.
اگر کودک را توبیخ میکنید، علت را برایش توضیح دهید
هرگاه قصد اصلاح رفتار فرزندتان را دارید، بدانید که صرف توبیخ کافی نیست. کودک باید بداند چرا رفتار او نامناسب است. اگر کودک علت را بداند، احتمال اینکه رفتار خود را اصلاح کند بیشتر می‌شود. اما اگر چنین نکرد، با رشد بیشتر و گذشت زمان، او به مرور متوجه می‌شود اعمال آثار و نتایجی به دنبال دارند. آنان همچنین نگاه کردن به مسائل از زاویه دیگران را یاد می‌گیرند. در نتیجه برای اصلاح رفتار خود تلاش می‌کنند.
رفتارهای خوب او را تشویق کنید
معمولا رفتارهای بد کودکان بیشتر توجه ما را به خود جلب می‌کنند. در حالیکه همانقدر که کودکان برای رفتارهای بد خود نیاز به تذکر دارند، باید برای رفتارهای خوبشان نیز تشویق شوند. در واقع از این راه آنها می‌توانند نقاط قوت خود را تقویت کنند. از این به بعد، کمی به رفتارهای مثبت فرزندتان بیشتر توجه کنید و او را بیشتر تشویق کنید.
قواعد مشخص ایجاد کنید
اگر رفتار فرزند شما از کودکی محدوده مشخصی نداشته باشد، در دوران بزرگسالی نه تنها شما نمی‌توانید او را کنترل کنید، بلکه خود او نیز بر رفتارش تسلط و کنترل نخواهد داشت. در واقع کودکی فرصت بسیار مناسبی برای آموزش خود کنترلی به کودک است. البته این محدودیت‌ها به تناسب سن کودک متفاوت هستند. همچنین توجه داشته باشید که نباید کودک را بیش از حد محدود کرد. وضع قواعد متعدد و بسیار جزئی اولا موجب عدم اجرای آنها توسط کودک می‌شود، ثانیا او را از امر و نهی شدن خسته می‌کند. این امر نهایتا به بی اعتباری حرف شما می‌انجامد. پس سعی کنید در این مورد نیز جانب اعتدال را رعایت کنید.
از روش‌های تربیتی خشن و سخت گیرانه پرهیز کنید
والدین در هیچ شرایطی نباید فرزند خود را تنبیه بدنی کنند. تنبیه بدنی، حتی از نوع بسیار خفیف آن، موجب افزایش خشونت کودک در بزرگسالی می‌شود. تحقیقات ثابت کرده اند کودکانی که در خانه توسط والدین خود تنبیه بدنی می‌شوند در مدرسه و در کنار سایر هم سن و سالان خود بیشتر از خشونت و روش‌های خشن برای حل اختلافات استفاده می‌کنند. روش‌های تربیتی متعدد و جایگزین مناسبی وجود دارند که تاثیر آنها از تنبیه بدنی در اکثر موارد بیشتر است. محروم کردن کودک از برخی امتیازها یکی از این روش‌هاست.
حس استقلال کودک را تقویت کنید
سعی کنید به فرزند خود برای انجام کارهایش استقلال بدهید. بهترین و ساده ترین روش، ایجاد قواعدی کلی برای رفتار کودک است. بدین ترتیب، کودک با چارچوب کلی رفتار خود آشنا می‌شود اما در جزئیات از استقلال برخوردار خواهد بود. دادن فرصت به کودک برای تصمیم گیری نه تنها مهارت خود کنترلی را در او تقویت می‌کند، بلکه باعث می‌شود او حس کند رفتارهایش جهت و هدف دار هستند. برای موفقیت در زندگی، هر دو مورد مذکور بسیار ضروری هستند. این که کودکان ذاتا علاقه به تصمیم گیری مستقلانه داشته باشند بسیار طبیعی است. بسیاری از والدین این رفتار را نوعی لجبازی و بی ادبی کودک تلقی می‌کنند. نیاز به استقلال در نهاد همه انسان‌ها وجود دارد. این نیاز فرزندتان را نادیده نگیرید و با روش‌های مناسب، حس استقلال را در فرزندتان پرورش دهید.
استوار و ثابت قدم باشید
اگر قوانین شما هر روز تغییر کنند یا یک روز بر اجرای آنها پافشاری کنید و روز دیگر اصراری بر آنها نداشته باشید، سوء رفتار فرزندتان تقصیر او نیست بلکه تقصیر خودتان است. مهمترین ابزار تربیتی، استواری و ثابت قدمی است. قوانین اصلی و غیر قابل بحث را برای کودک مشخص کنید. کاری کنید که فرزندتان توانایی پیش بینی نتیجه عمل خود را داشته باشد. هر چه عمل شما با خرد بیشتری همراه باشد، فرزند شما عکس‌العمل بهتری به آن نشان خواهد داد.
با کودک رفتاری محترمانه داشته باشید
بهترین راه دریافت احترام از کودکان، داشتن رفتاری محترمانه با خود آنهاست. شما باید همانقدر که به دیگران احترام می‌گذارید به فرزند خود نیز احترام بگذارید. مودبانه با فرزندتان صحبت کنید. به نظر او اهمیت دهید. وقتی او با شما صحبت می‌کند به حرف او توجه کنید. سعی کنید از فرصت‌ها برای خوشحال کردن او استفاده کنید. رفتار شما با فرزندتان مبنای رفتار او با دیگران است. پس اگر می‌خواهید او به شما و دیگران، در کودکی یا بزرگسالی احترام بگذارد، پایه این رفتار را از همین حالا ایجاد کنید.
