قانونگريزی كـودكان از دستـورات والدين
عدم فرمانبرداری كودكان از قوانین والدین یكی از مسائل با اهمیت است كه بسیاری از والدین را دچار حالت درماندگی میكند. كودكان بنا بر سن كمشان قادر نیستند ضوابط اجتماعی را همانطور كه بزرگسالان درك میكنند بپذیرند و برای تبدیل شدن به یك فرد اجتماعی و مستقل باید به مرور زمان بیاموزند رفتارشان را تغییر داده و برای رعایت نظم از قوانینی پیروی و حد و حدود ها را رعایت كنند. چنانچه كودكی بدون آمادگی وارد جامعه شود مسلماً با مسائل و قوانینی مواجهه میشود كه باآنها آشنا نبوده و توان سازگاری با آنها را ندارد و در پی این درماندگی یا از قوانین و حدوحدودها كنارهگیری كرده و به مسائلی همچون داروهای آرام بخش و یا اعتیاد روی میآورد و یا جهت عدم مواجهه با واقعیتهای جامعه شروع به سركشی و جامعه ستیزی میكند. برای پیشگیری از بروز این مشكلات بهتر است والدین از دوران كودكی آموزشهای لازم جهت رعایت قوانین و مقررات را داده و كودكان را با محدودیتها آشنا سازند و به آنها بیاموزند برای داشتن آرامش و امنیت نیاز به نظم و تبعیت از قوانین دارد.
جهت رسیدن بهاین منظور مد نظر قرار دادن موارد ذیل قابل تعأمل است:
از قضاوت كردن و دستور دادن بپرهیزید: درست است كودكان باید از والدینشان فرمانبری داشته باشند ولی این به معنای دستور دادن نیست. برای پذیرش و حرفشنوی بیشتر بهتر است خواستههایتان را از كودك به صورت یك پیشنهاد مطرح نكنید به عنوان مثال از او نپرسید این لباس را میپوشی یا نه؟ به او حق انتخاب دهید با این روش «دو گزینه داری میتوانی از بین این دو لباس یكی را انتخاب كنی» و در این خصوص قاطعیت داشته باشید. با این روش هم به او حق انتخاب دادهاید و هم قاطعیت خود را به وی نشان دادهاید.
از كلمات شرطی استفاده نكنید: از كلمات شرطی همانند «اگر» استفاده نكنید. «اگر اسباببازیها رو جمع كنی میتونی كارتون نگاه كنی» بلكه با قاطعیت بگویید: «وقتی اسباببازیهاتو جمع كردی اجازه داری كارتون نگاه كنی» به یاد داشته باشید قاطعیت به معنای خشونت نیست. متاسفانه برخی والدین اشتباه برداشت كرده و با خشونت با كودكان رفتار میكنند و متعجب خواهند شد كه چرا با توجه به اصول رعایت كرده پاسخ مورد انتظار از كودك نمیگیرند. خشونت نه تنها راهكار مناسبی نیست بلكه سبب لجبازی و آموزش خشونت در كودك میشود.
به كودكتان برای عمل به قوانین رشوه ندهید: «این شكلات را بگیر و در مهمانی شیطنت نكن» رشوه با پاداش را اشتباه نگیرید برای پاداش باید ابتدا كودك عمل مورد نظر را انجام دهد و پس از آن تقویت شود بدینگونه «پسر خوبی باش در مهمانی با اسباب بازیهایت بازی كن و پس از مهمانی یك شكلات از من بگیر» فراموش نكنید باید جملهتان جزئی و دقیق باشد. از كلی گویی پرهیز كنید كودكان قادر به هضم منظور شما از میان بسیاری از كلمات كلی و پیچیده نیستند. با آنان واضح و شفاف صحبت كنید.
كمتر نه بگویید: بكن و نكن یكی از مواردی است كه نه تنها برای كودكان آزار دهنده است بلكه بزرگسالان نیز از اینكه مدام به آنها نه بگویند و دستور دهند چه كاری باید انجام دهند و یا نه آزرده خاطر میشوند. به یاد داشته باشید تذكرات زیاد و نه گفتن مداوم سبب لجبازی كودك میشود . قانون «10 نه» را یاد بگیرید. مدام برای خود یادآوری كنید كه پدر و مادر با یكدیگر در كل روز فقط میتوانند 10 بار به كودك نه بگویند. آن هم در مواقعی بكار ببرید كه خطری كودك شما را تهدید میكند. برای رسیدن به این هدف تا حد امكان محیط امنی را در خانه برای كودكتان فراهم كنید تا كمتر مجبور به نه گفتن شوید. با كمی توجه در خواهید یافت كه در طول روز چگونه به كرات به وی تذكر میدهید و امر و نهی میكنید.
در دستور دادن صرفه جویی كنید: همین طور از پشت سر هم تذكر دادن به عنوان مثال «مواظب باش غذا را روی لباست نریزی» «آرام روی صندلی بشین و شیطنت نكن میافتی»، «مواظب باش از پله ها نیفتی» از كلماتی همانند «عجله كن»، «مواظب باش» استفاده نكنید به جای آن پیامی كه میخواهید به كودكتان انتقال دهید را جزئی كنید بدین طریق «برات پیشبند میبندم كه لباست تمیز بمونه» «دستتو به نردههای بگیر و با هم از پلهها پایین بریم وقتی رسیدیم میتونی بدوی» وقتی دستورات پشت سر هم باشد كودك توانایی تجزیه و تحلیل چند جمله دستوری را پیدا نخواهد كرد و هیچكدام از دستورات را اجرا نمیكند.
مراقبت بازی چرا در كودكان باشید: كودكانی كه زیاد از والدین بكن و نكن شنیدهاند هنگامی كه شروع به سخن گفتن میكنند آنان نیز از كلمه «نه» به كرات استفاده میكنند. البته نباید فراموش كرد نه گفتنشان یك نه طوطیوار است و معنای واقعی نه را ندارد. این كودكان از بازی چرا به كرات استفاده میكنند و هر درخواست و پیشنهادی به آنها داده شود در جواب میپرسند «چرا؟» «چرا باید مواظب باشم» «چرا به وسایل دست نزنم» و غیره، در این صورت قاطع بودن تنها راه حل است نباید این چراها با چراهای كنجكاوی اشتباه گرفته شود.
هماهنگی پدر و مادر لازمه تربیت كودك است: چنانچه والدین انتظار دارند كودكشان از آنها تبعیت كند باید به یاد داشته باشند ابتدا در مورد روش تربیتی كه انتخاب میكنند با یكدیگر به توافق برسند. كودكان بسیار باهوش هستند و هر نوع هماهنگی در رفتار والدین را به خوبی متوجه میشوند. چنانچه كودك احساس كند والدین در نظراتشان ناهماهنگی دارند از این مسئله در جهت تحقق بخشیدن خواستههایش استفاده میكند.