رشد اجتماعی كودك 6تا 12ماهه
وقتیكه فرزندتان وارد نیمه دوم از اولین سال زندگیاش شد، شاهد رفتارهای اجتماعیتر او خواهید بود. او به همه اطرافیانش لبخند هدیه میدهد، با چهرهها آشنایی بیشتری دارد و به هنگام حضور در كنار دیگران احساس راحتی بیشتری میكند.
نگرانی از حضور غریبهها
كودك اجتماعی و در حال رشد شما تقریباً از هفت ماهگی به شما وابستهتر میشود و از كسانیكه نمیشناسد، احساس ترس میكند. او دوست دارد در كنار افرادی باشد كه برایش آشنا هستند. برخی افراد بیشتر از دیگران روی او اثر میگذارند. تمام كودكان در این مرحله از رشد خود از غریبهها نگرانی دارند و از جدا شدن از پدر و مادر میترسند. این یك مرحله بسیار مهم و حساس است و نشان میدهد كه كودك شما در حال رشد است. او برای نخستین بار تفاوت بین آشناها و غیرآشناها را حس میكند. در ضمن، كمكم میفهمد كه شما و خودش هر كدام یك شخص مجزا هستید.
چگونه به او كمك كنید
وقتی كه شما و كودكتان محكم یكدیگر را در آغوش میگیرید و به هم میچسبید، هر دو در هم ذوب میشوید. اما وقتی كه او را زمین میگذارید و برای انجام كاری از كنار او دور میشوید، قلب كودكتان میشكند. گاهی اوقات وابستگی شدید او ممكن است شما را دچار عذاب و دردسر كند؛ ولی به خاطر داشته باشید كه این مرحله میگذرد. او كمكم میفهمد كه شما بعد از هر بار رفتن بر میگردید. شما میتوانید این را به كودكتان بگویید و از این راه بیشتر به او كمك كنید. اگر قرار است به اتاق دیگری بروید، به او بگویید كه قصد رفتن به آنجا را دارید و به زودی بر میگردید. اگر گریه كرد، او را صدا بزنید تا بداند شما برمیگردید. به او اجازه دهید چهار دست و پا حركت كند و خودش را به شما برساند تا با اطمینان بیشتری اطرافش را بشناسد. هیچگاه كودك خود را مجبور به برخورد دوستانه با غریبهها نكنید. اجازه دهید خودش با چشمهایش ببیند.
او حتی اگر افراد خانواده را برای چند روز نبیند، نمیتواند به راحتی ارتباط برقرار كرده و در كنارشان احساس آرامش كند. میل كودك برای نزدیكی به شما یك علامت مثبت است و نشان میدهد كه او شما را بهعنوان پدر یا مادرش بیشتر و بهتر پذیرفته است، احساس امنیت میكند و در كنار شما آرامش دارد. وقتی كه باید خانه را ترك كنید، كمی قبل از خروج از منزل به او بگویید كه قصد رفتن به جایی را دارید. اگر این خبر را 15-10 دقیقه قبل از خروجتان به او بگویید، فراموش خواهد كرد. اگر قرار است كسی در زمان غیبت شما از او محافظت كند، از قبل فرصتی ایجاد كنید تا با آن فرد آشنا شود. در حالی كه خودتان نیز در آن اتاق حضور دارید، آن فرد را به او معرفی و سعی كنید پیوندی عاطفی بین آنها ایجاد نمایید. موقع خروج از منزل، كودك خود را آغوش بگیرید و بر او بوسه خداحافظی بزنید. اینكار را بدون سروصدا و آشوب انجام دهید. اگر آرام و خوشحال به نظر برسید، او نیز احساس اطمینان بیشتری خواهد كرد. اگر گریه كرد، به او بگویید كه میدانید دلش برای شما تنگ میشود و شما نیز برایش دلتنگ خواهید شد؛ اما خیلی زود برمیگردید. بنابراین خود را نگران نكنید و دچار عذاب وجدان نیز نشوید؛ چرا كه اگر صورتش از اشك خیس شود، بعد از چند لحظه آرام میگردد و فراموش میكند و با افرادی كه او را به آنها سپردهاید، سرگرم میشود. حتی میتوانید یك زنگ به خانه بزنید تا مطمئن شوید همه چیز خوب است.
مراقبت از كودك و تأمین نیازهای او
وقتی كه مجبور هستید كودك خود را به یك پرستار و یا او را برای ساعاتی به مهد كودك بسپارید، با رعایت تمام نكات مربوط به این كار، باید مطمئن شوید بین پرستار و كودكتان رابطه گرم و خوبی وجود دارد. صبور باشید. وقتی كه كودك در خانه و در كنار شماست، به او توجه و محبت خاص كنید تا احساس اطمینان بیشتری كرده و عشق میان خودش و شما را بهتر درك كند. حس اعتماد به او كمك میكند تا مدت زمان دوری از شما را بهتر تحمل كند.
رشد شخصیت
كودك شما یك شخصیت منحصر به فرد دارد و درست مثل اثر انگشت متمایز، از ویژگیهای شخصیتی خاص خود برخوردار است. شخصیت او طی ماهها و سالهای آینده رشد بیشتری میكند. این اتفاق چگونه میافتد؟ برخی از ویژگیهای او ارثی هستند، ولی بسیاری از آنها در اثر تجربیات روزانه كه با شما و دیگران دارد، به وجود میآیند.
تشخیص ویژگیهای شخصیتی
اگر وارد یك كلینیك پزشكی كودكان شوید، میبینید كه كودكان چه شخصیتها و ویژگیهای متمایزی دارند. برخی سازگار و خوشرو هستند، عدهای ترسان، گروهی اخمو و ناراحت و عدهای دیگر عصبانی و ناسازگار. برخی از كودكان دوست دارند مورد نوازش و محبت قرار بگیرند و برخی دیگر از نوازش دیگران گریزانند. برخی هم اجتماعی و شجاع هستند و برخی محتاط و برخی نیز مخلوطی از این ویژگیها دارند.
درك نیازهای كودك
ویژگیهای شخصیتی كودك شما با رشد بیشتر او واضحتر میشود. به دقت به او نگاه كنید تا با جنبههای شخصیتیاش بیشتر آشنا شوید. شناخت این ویژگیها به شما كمك میكند تا سایر رفتارهای او را نیز متعادل كنید؛ مثلاً:
یك كودك خجالتی، نیاز به زمان بیشتری دارد تا موقعیتهای جدید را درك و خود را با افراد دیگر سازگار كند. شما باید حامی او باشید و به او كمك كنید تا تجربیات جدیدی بهدست آورد؛ حتی اگر اینكار در بسیاری مواقع برایتان ایجاد درد سر كند. در این ماهها، كودكان رفتارهای طلبكارانه بیشتری از خود بروز میدهند و نیاز به صبر و آرامش بیشتری دارند. آنها توجه مداوم شما را میخواهند. شخصیت كودك شما در حال شكلگیری است و شما باید سعی كنید روی بهترینها برای او تمركز كنید.
والدینی كه فرزند دختر دارند
با ملایمت، لبخند و گرمی بیشتر با كودكشان برخورد میكنند. با آنها كمتر تفریحات فیزیكی دارند؛ مثلاً آنها را به هوا پرتاب نمیكنند. زمان حمام را كوتاهتر میكنند. اسباببازیهای نرمتری برای كودك خود میخرند. به هنگام گریه كردن، سعی بیشتری در همدردی و آرام كردن آنها میكنند.
به شكل گیری شخصیت او كمك كنید
اگرچه ممكن است كودك شما ویژگیهای شخصیتی بارزی از خود نشان دهد، اما بخشی از شخصیتش هنوز پنهان و پوشیده است. ویژگیهای شخصیتی او روی رفتارها و برخوردهای شما با او و رفتارها و برخوردهای شما روی ویژگیهای شخصیتی او اثر میگذارد. از شش ماهگی كه آگاهی كودك در مورد یك فرد مستقل بودنش بیشتر میشود، باید به او كمك بیشتری كنید تا احساس اطمینان نسبت به خودش داشته باشد. این كار را میتوانید از راههای مختلف انجام دهید:
به او علاقه بیشتری نشان دهید
به او زیادتر لبخند بزنید، در آغوشش بگیرید، ببوسیدش. اینكارها به او احساس با ارزشی میدهد و برای شخصیت جداگانه خودش ارزش بیشتری قائل میشود.
موفقیتها و تلاشهای او را بسیار تشویق كنید
تشویقهای شما او را دارای اعتماد به نفس میكند. هیچگاه بین خودتان و كودكتان دیوار نكشید و با تشویقهایتان اعتماد به نفس او را رشد دهید.
به نیازهای كودكتان توجه كنید
دانستن اینكه چه زمانی كودكتان ترسیده، چه زمانی هیجان زده است، كی خسته است و ... باعث میشود به درستی به او پاسخ دهید و به او كمك میكند تا مهم بودن و عشق شما را بهتر بفهمد.
به او فرصت دهید خودش كشف كند
حتی اگر بهدست آوردن یك عروسك برایش كار دشواری باشد، بگذارید تلاش خود را بكند، به این ترتیب حس استقلال در او بیشتر رشد كرده و روی حركاتش كنترل بیشتری پیدا میكند. در چند ماه آینده شاهد رشد حس «خودم» در اعمال كودكتان خواهید شد. بگذارید دوست داشتنها و دوست نداشتنهایش را داشته باشد. بگذارید خودش با قاشق غذا بخورد. غذاهای مورد علاقهاش را انتخاب كند، بازیهایی را كه دوست دارد، انجام دهد تا به این ترتیب شخصیت منحصر به فرد او شكل بگیرد. مهمترین كاری كه شما انجام میدهید، ایجاد شرایطی است كه او احساس امنیت كند و خطری تهدیدش نكند.
والدینی كه فرزندان پسر دارند
با صدای بلندتر و قاطعتر با او حرف میزنند. محركهای فیزیكی بیشتری به او میدهند. اجازه میدهند در حمام بیشتر بازی كند و آب را به این طرف و آن طرف بپاشد. قدرت فیزیكی آنها را تحسین میكنند. اجازه میدهند با اسباببازیهای خشنتر بازی كند. دخترها و پسرها از بسیاری جهات تفاوتهای زیادی با هم دارند؛ مثلاً دخترها اجتماعیتر از پسرها هستند. در هر صورت تشویق كودكان، تحریك به رشد استقلال فردی، توجه و محبت كافی و رفتار ملایم با آنها باعث میشود رشد معقولتری داشته باشند و به شخصیت بهتری دست یابند.