تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
با آنكه تماشای فیلم سینمایی «تنها در خانه» بسیار سرگرم كننده است، اما به نوعی واقعیت تلخ تنهایی كودكان نسل امروز را به تصویر می‌كشد. تنهایی كودكان در خانه‌های در بسته تقریبا از سال 1800 آغاز شد. از همان روزها برخی از كودكان و نوجوانان باید تمام روز را به تنهایی در خانه سپری می‌كردند و برای آنكه هیچ اتفاقی آنها را تهدید نكند، پدر و مادر هنگام خروج از خانه در را قفل می‌كردند.
امروزه تعداد مادران شاغل بسیار بیشتر از قبل شده است و كودكان بسیاری اوقات خود را به تنهایی در خانه سپری می‌كنند. اینكه كودك چقدر آمادگی دارد با تنهایی كنار بیاید و از خودش مراقبت كند، به هیچ‌وجه قابل اندازه‌گیری نیست. بهترین راه، سوال كردن از خود كودك است؛ زیرا كودكان دروغ نمی‌گویند. اگر هنگام تنهایی در خانه دچار ترس و دلهره می‌شود، مطمئناً آمادگی لازم برای تنها ماندن را ندارد.
در این میان كودكانی هم هستند كه از مسوولیت پذیری لذت می‌برند و نسبت به آن احساس غرور می‌كنند. به هر حال این مسأله را باید حتما از قبل سنجید و تمام جوانب آن را ارزیابی كرد. آیا كودك شما به بلوغ فكری رسیده است؟ آیا می‌تواند آموزش‌های مربوط به ایمنی را درك كند؟ اگر در شرایط بحرانی قرار بگیرد، می‌تواند تصمیم‌گیری كند؟ چقدر به همسایه‌های خود اطمینان دارید؟
اگر نمی‌توانید به این پرسش‌ها پاسخ دهید، بهتر است زمان تصمیم‌گیری خود را به تعویق بیندازید. پدر و مادرها دوست دارند بهترین‌ها را برای كودكان خود فراهم كنند؛ ولی وقتی مجبورند هر دو در محیط خارج از خانه كار كنند، دچار محدودیت می‌شوند. بهترین حالت این است كه وقتی كودك در مدرسه است، پدر یا مادر نیز به كار خود مشغول باشد و بعد از تعطیلی از مدرسه هر دو در خانه در كنار هم باشند؛ اما اگر چنین شرایطی فراهم نیست؛ باید كودك را آماده تنهایی در خانه كرد.
بعد از بازگشت به خانه از او بخواهید كه نگرانی‌هایش را به شما بگوید. با این كار حس همكاری‌اش تحریك می‌شود و رابطه دوستانه‌تری با شما ایجاد خواهد كرد. اگر هراز چند گاهی به او جایزه بدهید، بیشتر تشویق و به این ترتیب مشتاق می‌شود كه توانایی‌های خود را برای مسوولیت‌پذیری نشان دهد.
اگر شما تصمیم دارید كودك خود را در خانه تنها بگذارید و به كارهای خود در خارج از خانه برسید، باید برخی مقدمات را از پیش فراهم كنید. اولاً از هر جهت ایمنی او را تامین نمایید تا هیچ خطری در خانه او را تهدید نكند؛ مثلا غذای او را از قبل تهیه كنید تا در صورت گرسنگی سراغ گاز و سایر وسایل خطرآفرین نرود. یك جعبه كوچك مخصوص كمك‌های اولیه را در اختیارش قرار داده و به او آموزش دهید تا در صورت لزوم از آن استفاده كند.
شماره تماس‌های ضروری را در دسترس او بگذارید. به او توصیه كنید كه هر روز به محض تعطیلی از مدرسه مستقیم به خانه برود و اگر روزی هنگام بازگشت از مدرسه به خانه متوجه شد كه در خانه باز است، اصلاً وارد خانه نشود و از همسایه‌ها درخواست كمك كند.
همچنین در زمان غیبت پدر و مادر در را حتی برای دوستان هم باز نكند. گاهی برخی از دوستان و آشنایان از این مسأله سوءاستفاده می‌كنند و با آگاهی از تنهایی كودك فكر آزار رساندن به او و یا دزدی از خانه به سرشان می‌زند.
برخی دیگر از نكات ایمنی عبارتند از:
قوانین مورد نظر خود را روی كاغذ بنویسید و آن را روی تلفن، تلویزیون، كامپیوتر و یخچال بچسبانید.
كارهایی را كه در مواقع اضطراری باید انجام شود، با كودك خود چند بار تمرین كنید تا در صورت لزوم عكس‌العمل مناسبی داشته باشد.
برخی كارهای نمایشی را انجام دهید تا كودك‌تان با تلفن زدن، پیغام گذاشتن و نحوه جواب دادن به تلفن آشنا شود.
در صورت تغییر برنامه‌های‌تان و تأخیر در بازگشت به خانه، به كودك خود زنگ زده و او را مطلع سازید؛ در غیر این صورت دچار نگرانی و دلهره می‌شود.
سعی كنید مسوولیت‌های زیادی بر عهده او نگذارید و وقتی كه به خانه برمی‌گردید، با دقت و توجه كامل به حرف‌های او گوش دهید.
به خاطر داشته باشید كه علی‌رغم تمام این مسائل باز هم نمی‌توانید از كودك خود انتظار داشته باشید كه مرتكب هیچ اشتباهی نشود و همیشه همه چیز بر وفق مرادتان باشد. از همكاری او قدردانی كنید. در جوامع پیچیده امروزی مفهوم امنیت چیزی فراتر از قفل كردن در خانه است.
معمولاً پدر و مادرهایی كه كودكان 6- 9 ساله دارند، در خانه را قفل می‌كنند؛ زیرا در این سنین كودكان قادر نیستند استقلال خود را ثابت كنند و ممكن است خطرات بیشتری آنها را تهدید كند.
