نیکی پاک‌بین؛ کارشناس ارشد بیولوژی
آیا دخترتان پانزده ساله است و هنوز اولین قاعدگی را تجربه نکرده است؟
دختران معمولا در سنین 12 - 13 سالگی اولین قاعدگی خود را تجربه می‌کنند.
این نشانه‌ای از ورود به مرحله بلوغ است و اینکه بدن آنها در حال آمادگی برای ورود به مرحله یک بانو شدن است تا در آینده بتوانند کودکی داشته باشند.
در سن 15 سالگی معمولا 98 درصد دخترها به اولین قاعدگی رسیده‌اند، اما اگر در مورد دختر شما چنین نیست، حتما با پزشکش مشورت کنید.
دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، بلکه گاهی ژنتیک، سابقه خانوادگی، سطح فعالیت روزانه و یا برخی موارد پزشکی ممکن است در این امر موثر باشند که پزشک آنها را تشخیص می‌دهد.
سابقه خانوادگی
اگر خود شما به‌عنوان مادر نیز قاعدگی زودتر از 15 سالگی نداشته‌اید، بنابراین بسیار محتمل است که دخترتان هم چنین شرایطی داشته باشد.
به‌خصوص اگر مادر، خواهر یا خواهرزاده‌هایتان هم دیرتر قاعده شده باشند.
دخترها به‌طور معمول 2 تا 3 سال بعد از اینکه سینه‌هایشان رشد کرد و 6 تا 12 ماه پس از اینکه ترشحات واژنی آنها به راه افتاد، علائم قاعده شدن را نشان می‌دهند.
همه این موارد در افراد مختلف با هم متفاوت است، بنابراین نگران وضعیت نوجوان خود نباشید.
وزن پایین
وزن پایین می‌تواند بر روی ترشح هورمون‌ها تاثیر بگذارد و مانع قاعده شدن به موقع شود.
اگر وزن دختر شما کمتر از 10 درصد وزن مناسب وی برای قدش باشد، این امر می‌تواند مانع فعالیت مناسب هورمون‌های او شود و قاعده شدنش را به تعویق بیندازد.
به همین دلیل دخترانی که اختلال غذا خوردن در بیماری‌هایی مانند بی‌اشتهایی عصبی دارند، می‌توانند دچار تاخیر در زمان اولین قاعدگی خود شوند.
اضافه وزن
اگر دختر شما دچار اضافه وزن است، ممکن است قاعدگی را در زمان طبیعی خود تجربه نکند.
بدن دختران نوجوان برای قاعده شدن نیاز به یک حد طبیعی و نرمال از چربی دارد. میزان چربی بالا یا پایین در بدن آنها می‌تواند باعث بروز تاخیر در قاعده شدن شود.
فعالیت بدنی زیاد
قرار دادن بدن در شرایط سخت فیزیکی نیز می‌تواند باعث تاخیر در اولین دوره‌های قاعدگی شود؛ مانند رقص‌های تند و ورزش‌های سخت مثل دو و ... .
حرکات تند و شدید بدنی می‌تواند کالری زیادی بسوزاند و چربی کمی در بدن باقی بگذارد.
اگر این وضعیت با شرایط رقابتی و مسابقه‌ای نیز مخلوط شود، می‌تواند در به تاخیر افتادن قاعدگی نقش داشته باشد.
استرس بیش از حد
فشارهای استرسی و تنش‌های روحی بالا می‌تواند باعث به تعویق انداختن اولین دوره قاعدگی شود، به بیان دیگر این بدان معنی است که فرد تحت استرس دائم باشد.
فرقی نمی‌کند استرس ناشی از چه باشد؛ تکالیف مدرسه، مشکلات خانوادگی، آموزش‌های سنگین ورزشی یا مسائل دیگر.
مصرف برخی داروها
استفاده از برخی داروها می‌تواند بر تعادل هورمونی بدن تاثیر گذاشته و اولین قاعدگی را به تعویق بیندازد؛ از جمله داروهای ضد سرطان، ضد آلرژی، داروهای تنظیم‌کننده فشار‌خون و افسردگی.
پزشک در کنار تجویز این داروها، عوارض جانبی آنها از جمله به تعویق انداختن اولین قاعدگی را نیز متذکر می‌شود.
مشکلات جسمی
به‌ندرت ممکن است به تعویق افتادن اولین قاعدگی به‌دلیل شکل یا موارد دیگری در اندام‌هایی مثل واژن، تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های رحم در بدن دختران رخ بدهد.
گاهی اوقات وجود یک بافت اضافی ممکن است موجب این حالت شود که در این گونه موارد، به‌راحتی و با تشخیص پزشک معالج، مشکل حل می‌شود.
سایر موارد
موارد دیگری که می‌توانند در این امر دخیل باشند، عبارتند از:
* مشکلات مربوط به هیپوتالاموس در مغز و غده هیپوفیز که در تنظیم هورمون‌ها و ترشح‌شان نقش دارند.
* سندروم تخمدان پلی‌کیستیک که تنظیم هورمون‌ها را از حالت تعادل خارج می‌سازد.
* شرایط خاص ژنتیکی مانند سندرم ترنر، سندرم ایکس شکننده و ... .
چگونه ذهن دخترم را برای اولین قاعدگی آماده کنم؟
خیلی از شما به یاد دارید چه زمانی، در چه شرایطی و چگونه اولین بار قاعده شدید.
حتما با خود می‌گویید کاش آمادگی بیشتری برای این مساله داشتم.
حال اگر دخترتان در حال رسیدن به سن اولین قاعدگی است، چه کارهایی می‌توانید بکنید تا در چنین شرایطی دچار حالت‌هایی مثل خجالت از خود، یا حتی از شما و اطرافیانش نشود؟
مقابله با نگرانی‌ها
دختر شما از برخی مسائل در مورد قاعدگی خود دچار نگرانی است.
اینکه در طول قاعدگی چه حس و حالی خواهد داشت، قاعدگی او چه مدت طول می‌کشد و در این دوران چطور باید از خود مراقبت کند، از جمله این موارد است.
با او صمیمانه صحبت کنید و از او بخواهید تا سوالاتش را در این مورد بپرسد.
برایش توضیح دهید که اولین قاعدگی او ممکن است سبک باشد و خونریزی شدیدی نداشته باشد.
در مورد رنگ آن برایش بگویید و اینکه باید از پد‌های بهداشتی استفاده کند و آن را هر چهار تا شش ساعت تعویض نماید.
یک بسته برای استفاده ضروری
خیلی از دخترها از اینکه ناگهان در جایی مثل مدرسه یا مهمانی یا جایی خارج از منزل قاعده شوند، احساس نگرانی می‌کنند.
برای رفع نگرانی دخترها در چنین شرایطی برای آنها یک بسته در‌پوش‌دار حاوی چند عدد پد بهداشتی همراه با یک لباس زیر آماده کنید و به آنها بگویید همیشه در کیف‌شان به همراه داشته باشند.
برای احتیاط، خودتان هم همیشه یکی از این بسته‌ها در کیف‌تان برای آنها داشته باشید.
به این ترتیب احساس بهتری خواهند داشت و دچار استرس نمی‌شوند.
سعی کنید نحوه استفاده از پد را هم به آنها نشان داده و رعایت بهداشت را در این رابطه آموزش دهید.
به او آرامش دهید
یکی از مهم‌ترین موارد برای یک دختر در اوایل قاعده شدن، آرامشی است که می‌تواند در کنار مادرش حس کند.
به او اطمینان دهید که همیشه به‌عنوان بهترین دوست، مشاور، مربی و همراه کنارش هستید و در هر زمان هر سوالی که برایش پیش آمد می‌تواند از شما بپرسد و راهنمایی بگیرد.
آموزش همراهی با دوستان
به او یاد دهید در این موارد با دوستان‌شان همراه شوند و اگر آثاری از قاعده شدن در دوستان خود دیدند حتما به آنها بگویند نه آنکه همدیگر را مورد تمسخر قرار دهند.
زیاد بر روی مسائل جانبی
تمرکز نکنید
برای دختر خود، از دیگر علائم قاعدگی مثل گرفتگی‌های عضلانی، گرفتگی‌های پشت، سردرد‌ها، دل‌درد‌ها و ... بگویید.
به آنها بگویید با استفاده از یک حوله گرم می‌توانند به این دردها کمک کنند و حتی در موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنند:
* درد یا خونریزی زیاد و طولانی
* دوره قاعدگی کمتر از 21 روز و یا بیشتر از 45
و اما نکته قابل توجه برای شما مادران عزیز
داشتن خونریزی به مدت زمان یک هفته در ماه به اندازه کافی برای دخترها در این سنین غریب است، بنابراین زیاد بر روی مسئله‌های جانبی آن مانند نفخ‌های شکمی، سندرم پی‌ام‌اس یا پیش از قاعدگی و بروز آکنه در صورت آنها در طول قاعدگی، تمرکز نکنید و آنها را دچار نگرانی بیشتر یا تشویش ننمایید، چرا که بروز برخی از این علائم ممکن است چند ماهی به طول انجامد و بعد از گذشت مدت‌ها از اولین قاعدگی ظاهر شوند.
در مورد پدرها
اگر شما پدر عزیز با دختر خود زندگی میکنید، بهتر است از یک دختر بزرگ‌تر که احساس خوبی با دخترتان دارد و این مساله را تجربه کرده است بخواهید تا با او صحبت کند و ذهنش را برای این موارد آماده سازد.
بهتر است خودتان در چنین موردی وارد توضیح به وی نشوید.
