بلوغ جسمانی به مجموعه تغییراتی در بدن گفته می‌شود که به واسطه آنها، فرد از لحاظ ظاهری و اندام‌ها بالغ می‌شود. آگاهی از این تغییرات به دختران نوجوان کمک می‌کند تا آمادگی بیشتری برای ورود به این دوره و انطباق با آن به دست آورند. از طرفی رفتار صحیح والدین در سن بلوغ به دختران این امکان را می‌دهد تا انتخاب‌های بهتری در این دوره حساس داشته باشند. قبل‌تر درباره بلوغ پسران صحبت کردیم. امروز تصمیم گرفتیم درباره بلوغ دختران و چگونگی رفتار با آنها در این دوران بپردازیم. با ما همراه باشید.
تغییرات بدنی بلوغ
۱. رشد سینه
این اولین نشانه قابل توجه بلوغ در دختران است. ساختار‌های درونی پستان تحت تاثیر هورمون‌های استروژن و پروژسترون قرار می‌گیرند. سپس هورمون‌های رشد و گلوکوکورتیکوئید‌ها رشد شبکه را در پستان کامل می‌کنند، در حالی که بافت چربی و فیبری، پستان را بزرگ‌تر می‌کنند. توسعه پستان معمولاً در تمام سنین باروری انجام می‌شود. با این حال، تغییرات جزئی در هر سیکل قاعدگی رخ می‌دهد و سینه‌ها در دوران بارداری به طور چشمگیری تغییر می‌کنند.
۲. رشد موی زائد
مو‌های زائد شروع به رشد می‌کنند. غدد عرق و چربی هم به ویژه در منطقه گواتر شکل می‌گیرند. آندروژن‌ها که دسته‌ای از هورمون‌های تستوسترون هستند، توسط تخمدان‌ها ترشح می‌شوند و موجب این تغییرات می‌شوند.
۳. قاعدگی
اولین دوره قاعدگی، پایان بلوغ را نشان می‌دهد. میانگین سن قاعدگی در طی دهه گذشته در کشور‌های غربی کاهش یافته است و در حال حاضر حدود ۱۲ سال است. تصور می‌شود که این به خاطر بهبود تغذیه است.
کسب اولین قاعدگی به این معنی نیست که یک دختر بارور می‌شود، چون اولین سیکل قاعدگی احتمالاً منجر به رهاسازی یک تخمک نمی‌شود (تخمک گذاری). تخمک گذاری به طور معمول در حدود یک سال پس از شروع قاعدگی رخ می‌دهد.
تغییرات هورمونی
پروژسترون و استروژن هورمون‌های مهمی در توسعه عملکرد تولیدمثلی بزرگسالان هستند. سطوح هر دو هورمون در زمان بلوغ به طور معنی داری افزایش می‌یابد و منجر به تغییرات زیادی در بدن می‌شود.
پروژسترون عمدتاً بر رحم تاثیر می‌گذارد تا آن را در نیمه دوم سیکل قاعدگی آماده کند. رحم را سفت می‌کند تا آماده شود و تخمک گذاری کند. اگر باروری رخ ندهد، این پوشش را می‌شکند و به صورت خونریزی قاعدگی بیرون می‌رود.
استروژن بیشتر تغییرات مربوط به بلوغ را تحریک می‌کند. یکی از اثرات استروژن تغییر اندام‌های جنسی زنان از کودکی به بزرگ سالی است. رشد تخمدان ها، لوله‌های رحمی، رحم و واژن را تحریک می‌کند. دستگاه تناسلی خارجی شامل لب‌های فرج نیز افزایش می‌یابد.
استروژن همچنین مسئول رشد سینه‌ها است. یک سیستم گسترده توسعه یافته و چربی اضافی در این ناحیه رسوب می‌کند. توانایی تولید شیر نیز در نتیجه تاثیر استروژن رخ می‌دهد. جذب دوباره استخوان توسط استروژن مهار می‌شود. این منجر به رشد استخوان شده است به طوری که رشد قد دختر‌ها به مدت چند سال سریع‌تر است.
استروژن رسوب بافت چربی را افزایش می‌دهد، چربی به ویژه در مفصل ران، باسن، کفل و سینه‌ها ته نشین می‌شود. این حالت ساعت شنی هیکل زنانه را تولید می‌کند. همچنین پوست دختر‌ها ضخیم‌تر می‌شود.
گفتگو با دختران دربارۀ بلوغ
صحبت کردن با دختر دربارۀ بلوغ، مهمترین نقش والدین است. شما باید قبل از اینکه علائم بلوغ و تغییرات شروع شود، با او صحبت کنید. متأسفانه بیشتر والدین هنگام این‌گونه صحبت‌ها احساس خوبی ندارند و حتی ممکن است خودشان هم معذب شوند.
اما نباید اجازه دهید که این احساسات، شما را از این گفت‌وگوی بسیار مهم بازدارد. به یاد داشته باشید که صحبت کردن با دخترتان دربارۀ تغییرات پیشِ‌رویش، نه‌تن‌ها از نگرانی و استرس او کم می‌کند بلکه می‌تواند فرصتی برای تحکیم پیوند میان شما باشد. وقتی او قبل از رسیدن به بلوغ بداند چه تغییراتی در بدن او رخ خواهد داد، با مشاهدۀ نخستین قاعدگی دچار شوک و وحشت نمی‌شود.
به‌محض اینکه دخترتان ۸ساله شد، باید بداند هنگام بلوغ چه تغییراتی در بدن او به وجود می‌آید. بسیاری از والدین این زمان را خیلی زود می‌دانند، اما یادتان باشد که ممکن است برخی از دوستان او تا آن موقع حتی بستن سوتین را هم یاد گرفته باشند. علاوه بر آن، مجبور نیستید که بحث دربارۀ بلوغ را کش بدهید؛ فقط مطمئن شوید که او می‌داند به‌زودی بدنش دستخوش تغییراتی می‌شود.
دخترانی که نمی‌دانند بدن‌شان دستخوش تغییر می‌شود، ممکن است با دیدن خون به‌شدت بترسند. البته بیشتر دختر‌ها تا ۱۲ یا ۱۳سالگی، دچار قاعدگی نمی‌شوند، اما در برخی از آنها چرخه‌های قاعدگی خیلی زود و از ۹سالگی شروع می‌شود. در ضمن، بیشتر دختر‌ها از ۱۶سالگی به بعد، پریود می‌شوند. باید آنها را پیش از رسیدن به این زمان کاملا آماده کنید.
رابطه پدر با دختر در دوران بلوغ
مواجهه صحیح والدین و نوجوانان و جوانان با این نیاز نیرومند در فاصله زمانی بین بلوغ و ازدواج نقش بسزایی در نهادینه كردن بهداشت روانی– اخلاقی در افراد، خانواده‌ها و نهایتاً جامعه دارد و به عكس بی‌توجهی، سوء تدابیر تربیتی و گاهی نیز موضع‌گیری‌های به اصطلاح روشنفكرانه گروهی از والدین موجب می‌شود كه عده‌ای از دختران و پسران در تأمین چنین نیازی به بیراهه رفته، تسلیم هیجانات عاطفی خود شوند.
این گروه دختران با ایجاد ارتباط پنهان و آشكار با یكدیگر می‌روند كه گاهی حتی سرتاسر فضای زندگی آینده آنها را تحت تأثیرات شوم خود قرار می‌دهد. لغزش دختران از معیارهای اخلاقی معمول عوامل بی‌شماری است كه یكی از مهمترین این عوامل ناآگاهی بعضی از پدران از لطایف و وظایف مربوط به شناخت و تأمین نیازهای عاطفی – عقلانی دختران می‌باشد.
نتایج برخی از تحقیقات در این زمینه حاكی از آن است كه بسیاری از دختران معصومی كه در دام روابط غیراخلاقی گرفتار آمده‌اند، همواره روابط سرد و معیوبی با پدران خود داشته و نه تنها توجه محبتی از جانب آنان دریافت نكرده‌اند كه به اشكال مختلف مورد تحقیر و سرزنش، تنبیه و سخت‌گیری‌های افراطی یا تبعیض و بی‌تفاوتی آنها واقع شده‌اند. برای درمان یا پیشگیری از بروز پیامدهای ناگوار در زندگی دختران و خانواده‌ها توصیه‌هایی هر چند اجمالی در ذیل ارائه می‌شود كه امید است والدین به خصوص پدران زحمتكش با توجه و عمل به آنها گام‌های مۆثری در تربیت صحیح دختران كه مادران و آینده‌سازان جامعه‌اند، بردارند.
۱. دخترتان بیش از هر چیزی، نیاز به محبت پدرانه دارد.
۲. شما در انتخاب شریک زندگی آینده‌ی او تأثیر می‌گذارید.
۳. سلایق دخترتان اولویت بیشتری در مقایسه با شما دارد.
۴. دختر شما نظاره‌گر رفتارتان با مادرش است.
۵. اجازه ندهید بزرگ‌شدن دخترتان از صمیمیت میان شما بکاهد.
۶. خاطره بسازید.
۷. به او فروتن بودن را بیاموزید.
۸. در برنامه‌های او حضور داشته باشید.
۹. حضور فیزیکی کافی نیست، باید به او توجه کنید.
۱۰. موهایش را مرتب کنید و ناخن‌هایش را لاک بزنید.
۱۱. با او بیرون بروید.
۱۲. به دخترتان بگویید که زیبایی باطنی مهم‌تر از زیبایی ظاهری است.
۱۳. از پدر بودن خود لذت ببرید.
۱۴. هر زمان قصوری از شما سر زد، عذرخواهی کنید.
پدرها! نقش شما ارزشمند است، پس عاشق دختران‌تان باشید.
شما هم تجربه خودتان را از دوران بلوغ و دردسرهایش برای ما بگویید.
