اعظم اسلامی مجد
كودكی كه تا 18 ماهگی هنوز نتوانسته است راه رفتن را شروع كند، جای نگرانی دارد ولی زودتر از این زمان نه.
چه عواملی باعث می‌شود برخی از كودكان دیر به راه رفتن بیفتند؟
اگر تا به امروز رشد نوزاد شما طبیعی بوده است ممكن است علت تأخیر در به راه افتادن او، این باشد كه او را تشویق به این كار نكرده‌اید و یا اینكه فرصت اینكار را برای او فراهم نكرده‌اید.
عوامل محیطی و خانوادگی تأثیر زیادی در این زمینه دارند. اگر نگران این هستید كه چرا كودك خردسال‌تان چرا هنوز به راه رفتن نیفتاده است بهتر است كه ابتدا، آزمایشات پزشكی لازم در این زمینه را به انجام برسانید. آزمایشات عصبی نشان می‌دهند كه كودك شما به اندازه كافی به مهارت‌های حركتی دست یافته است یا نه.
ممكن است كودكی دیر به راه رفتن افتاده باشد، كودكی باشد كه دیرتر نشستن و چهار دست و پا حركت كردن را شروع كرده است تأخیر در یكی از مهارت‌های حركتی با تأخیر در موارد دیگر نیز همراه است. پزشك متخصص كودكتان ممكن است او را به یك متخصص مغز و اعصاب كودكان معرفی كند تا رشد مغزی‌اش مورد ارزیابی قرار گیرد.
تآخیر در مهارت‌های حركتی
این نوع از تأخیر معمولا ریشه خانوادگی و ژنتیكی دارد. سایر مهارت‌های كودك رشد كافی دارند، ولی مهارت‌های حركتی‌اش با تأخیر در رشد همراه است. به این وضعیت هیپوتونی خفیف گفته می‌شود.
گاهی اوقات تمام توانایی‌های یادگیری كودك با تأخیر رشد می‌كنند و بهبود می‌یابند حتی مهارت‌های زبانی و ارتباطی‌اش كه به آن هیپوتونی شدید اطلاق می‌شود.
وجود اختلال و ناتوانی در ماهیچه‌ها
از هر 400 كودك خردسال در دینا 1 نفر به فلج مغزی دچار است تأخیر طولانی مدت در راه افتادن كودك یكی از علائم نخستین این وضعیت است.
تحلیل عضلات
تحلیل عضلانی وضعیتی است كه بیشتر جنبه ژنتیكی دارد و یك بیماری پیشرونده است. معمولا نوزادان پسر را درگیر می‌كند و علائم آن بین 6-4 سالگی كاملا بروز می‌كنند.
سندرم دان، سندرم ویلیام، سندرم پرادر و... از مشكلاتی هستند كه باعث تأخیر در حركت و به راه افتادن كودك می‌شوند.
عوامل محیطی
ضربه به سر، انواع عفونت‌ها، سوء‌تغذیه، مسمومیت، بیماری ریكت و.... باعث كاهش رشد مغز می‌شوند و این روند روی رشد حركتی كودك نیز اثر می‌گذارد.
دلایل ژنتیكی
آیا در دوران بارداری با مشكل و مسئله خاصی مواجه شدید؟ آیا كودكتان زودتر از زمان معین برای زایمان، متولد شده؟ آیا نوزادتان به زردی دچار شده بود؟
تمام این موارد و موارد مشابه می‌توانند باعث تأخیر در رشد كودك شوند.
خود شما و همسرتان كی به راه رفتن افتادید؟ آیا تا به حال این سوال را از والدین خود پرسیده‌اید؟ آیا شما هم با مشكل دیر راه افتادن مواجه بودید؟
آیا در خانواده‌تان مسئله یا مشكل خاصی وجود دارد كه آن را از طریق ژنتیك به فرزندتان انتقال داده باشید؟
مطالعه و تحقیق در این زمینه باید به شكل گسترده‌تری صورت بگیرد تا بتوان به نتایج شفاف‌تری دست یافت.
آیا كف پای صاف نیز می‌تواند باعث تأخیر در به راه افتادن كودك شود؟
تقریبا همه نوزادان به هنگام تولد كف پای صاف دارند و در طول زمان با رشد نوزاد، كف پای او شكل و حالت عادی‌تر می‌گیرد. به ندرت پیش می‌آید كه كف پای صاف ایجاد مشكل در زمینه راه رفتن كند و معمولا تا 3-2 سالگی كودك از بین می‌رود. كف پای خیلی شدید روی زانوهای كودك اثر می‌گذارد. معمولا نیاز به درمان نیست مگر در موارد حاد و شدید.
مراحل راه افتادن کودک
معمولا یك كودك نوپا در 10-6 ماهگی می‌تواند خودش را بكشد و ایستاده شدن را تجربه كند.
13-7 ماهگی شروع به راه رفتن از میان وسایل و مبلمان می‌كند. در واقع كودك در این مرحله از وسایل اطرافش كمك می‌گیرد تا با استفاده از آنها بایستد و چند قدم راه برود.
بعد از این مرحله با كمك والدین خود كم‌كم شروع به راه رفتن می‌كنند.
راه رفتن اولیه در كودكان نوپا نباید به صورت اجباری و تحمیلی باشد بلكه باید خود كودك به صورت اجباری و تحمیلی باشد بلكه باید خود كودك به صورت دلخواه و با علاقه آن را شروع كند.
در14-11 ماهگی، كودك راه رفتن به تنهایی را تجربه می‌كند و تا 14 ماهگی اغلب كودكان قادر به راه رفتن خواهند بود.
اما چه زمان باید به پزشك مراجعه كرد؟
مسلما در مراجعاتی كه به پزشك متخصص اطفال دارید، وضعیت جسمی كودكتان مورد بررسی قرار می‌گیرد، پاها، كف پاها، مهارت‌های حركتی و... اما معمولا پزشكان متخصص نگران فرزند شما نیستند و بسیاری از موارد را خیلی با دقت مورد بررسی قرار نمی‌دهند.
بنابراین اگر نوزادتان تا 18 ماهگی هنوز شروع به راه رفتن نكرده است، یا اینكه اگر كودك روی انگشتان پاهایش حركت می‌كند و یا اینكه مشكل و مسئله نگران كننده‌ای در مورد پاهایش دارد، بهتر است دست روی دست نگذارید و تمام موارد موجود را با پزشك او در میان بگذارید مخصوصاً اگر اوضاع روز به روز بدتر می‌شود و رو به بهبودی نمی‌رود.
چگونه می‌توانیم به كودك خود كمك كنیم تا زودتر به راه بیفتد؟
به خودتان و كودكتان فشار زیادی وارد نكنید. كودك شما هر وقت كه آماده باشد راه می‌افتد، فقط نیاز به كمی تشویق و حمایت از جانب شما دارد.
وقتی كه می‌خواهد شروع به ایستادن كند، از پشت مراقب او باشید و به او كمك كنید تا خودش را در موقعیت ایستاده نگاه دارد.
وقتی كه شروع به قدم برداشتن می‌كند او را كمك و تشویق كنید مثلا عروسك مورد علاقه‌اش را در مسیرش قرار دهید تا هر وقت خودش را به آن نزدیك‌تر كرد، شما عروسك را دورتر كنید.
به كودكتان یك جعبه خالی یا یك صندلی سبك بدهید تا از آن به عنوان تكیه‌گاه استفاده كند و با آن تعادلش را حفظ كند.
از كودك نوپای خود انتظار زیادی نداشته باشید این كه هر روز به دفعات تمرین ایستادن و راه رفتن كند، برای او زیاد و آزار دهنده است.
از واكِر مخصوص كودكان استفاده نكنید.
راه رفتن را تبدیل به تجربه‌ای سرگرم كننده و مفرح كنید. برایش دست بزنید او را بسیار تشویق كنید.
برای كودك خود كفش‌های مناسب تهیه كنید.
كفش او باید نرم و راحت باشد به راحتی خم شود و انگشت‌ها را اذیت نكند و از موادی تهیه شده باشد كه پاها به راحتی داخل آنها نفس بكشند.
برخی از كودكان راه رفتن را بدون تجربه چهار دست و پا حركت كردن شروع می‌كنند (حدود 7 درصد) برخی از كودكان عقب عقب می‌روند.
تمام این موارد مشكلی در حركت كودك ایجاد نخواهند كرد.
معمولا كودكان در 18-15 ماهگی حركت كردن را شروع می‌كنند و بالاتر از 18 ماهگی بهتر است تحت نظر پزشك متخصص باشند.
