اعظم اسلامی مجد
اگر كودك شما به خوابگردی دچار است، این را بدانید كه كودكان بسیاری به این وضعیت دچارند. خوابگردی اغلب در كودكان دیده میشود و بیشتر كودكانی كه به آن دچارند، تا دوران نوجوانی، خود به خود بهبود مییابند ولی شما در مقام والدین و نزدیكان كودك میتوانید كمك كنید تا شرایط امن و مطمئنتری را برای فرزندتان به وجود آورید. برخلاف آنچه كه از نامش پیداست، خوابگردی فقط به راه رفتن در خواب محدود نمیشود. گاه كودك فقط از حالت دراز كشیده به حالت نشسته در میآید و گیج و منگ به اطرافش نگاه میكند و گاه كودك حتی از خانه نیز خارج میشود.
وقتی كه به خواب میرویم، مغز ما پنج مرحله را سپری میكند. در واقع این 5 مرحله در كنار هم چرخة خواب را تشكیل میدهند. یك چرخه خواب كامل حدود 100-90 دقیقه طول میكشد و بعد شخص وارد مرحله دوم یا چرخه بعدی میشود.
خواب یا بیدار؟!
خوابگردی معمولا در عمیقترین چرخه خواب و در مراحل 4 و 3 رخ میدهد. در این مراحل از خواب است كه كودك را به زور میتوان از خواب بیداركرد و وقتی هم كه از خوابی بیدارش میكنید حداقل تا چند دقیقه گیج و منگ است و واكنشی ندارد. خیره نگاه كردن به سویی نیز میتواند از سایر علائم آن باشد. چشمهای كودك در حین خوابگردی باز است و آنگونه كه در بیداری به نظر میرسند، نیستند. آنها فكر میكنند در اتاق و یا خانة دیگری هستند و اطرافیان غریبهای دورشان جمع شدهاند. گاهی اوقات كودك علاوه بر خوابگردی دچار قطع نفس برای مدت كوتاه (مكث در حین نفس كشیدن)، شب ادراری و كابوسهای شبانه نیز میشود. خوابگردی به خودی خود اصلا خطرناك نیست اما در برخی موارد از آنجائیكه كودك از خواب بیدار میشود و ظاهراً محیط اطرافش را نمیشناسد، ممكن است برخی اتفاقات را به بار آورد. خوابگردی معمولا نشاندهنده وجود یك بحران عاطفی و روحی روانی در كودك نیست و البته از نظر روحی – روانی نیز نمیتواند به كودك آسیب برساند. خوابگردها حتی به یاد ندارند كه شبی دچار آن شده باشند.
چگونه شرایط را برای كودك خوابگرد خود امن كنید؟
خوابگردی به خودی خود خطرناك نیست اما هرگز نباید به نكات ایمنی و حفظ سلامت بچه بیتوجه بود. ممكن است كودك خوابگرد، از پلهها پرت شود، در را باز كند و از خانه خارج شود و در بزرگسالان بعد از خروج از خانه شروع به رانندگی كند. كودكان حدود 2-1 ساعت بعد از آنكه به خواب میروند، ممكن است دچار مشكل خوابگردی شوند و مدت زمان خوابگردیها نیز از چند دقیقه تا 30 دقیقه طول میكشد.
علل اصلی خوابگردی در كودكان
همانطور كه گفته شد، خوابگردی بیش از بزرگسالان در كودكان دیده میشود و تقریبا همگی تا دوران نوجوانی برطرف میشوند. اگر شما یا همسرتان در كودكی به خوابگردی دچار میشوید، احتمال آنكه كودكتان نیز به خوابگردی دچار شود، بیشتر است. به غیر از عامل ژنتیكی و وراثت عوامل دیگری كه باعث بروز آن میشوند، عبارتند از:
احساس خستگی مفرط و كمخوابی
بیماری یا تب شدید
مصرف برخی داروهای خاص
استرس زیاد
در حین خوابگردی چه رفتارهایی از كودك بروز میكند؟
از مهمترین نشانههای خوابگردی، برخاستن، راه رفتن و یا نشستن و حرفهای بیمفهوم و گنگ زدن است از سایر علائم میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
حرف زدن در خواب
سخت بیدار شدن از خواب
گیج و منگ به نظر رسیدن
پاسخ ندادن به سوال اطرافیان
توصیهها
سعی نكنید كودك خوابگرد خود را به زور بیدار كنید و در عوض او را به آرامی و مهربانی به سمت تختخوابش هدایت كنید.
درها و پنجرهها را قفل كنید و كلید آنها را دور از دسترس كودكتان نگاه دارید تا در حین خوابآلودگی به سراغ كلید نرود.
سعی كنید كودك در تختخوابهای مطمئن و كوتاه بخوابد تا در حین خوابگردی از تختخواب به زمین سقوط نكند.
همه وسائل تیز و خطرناك را از اطرافش بردارید.
برای جلوگیری از زمین خوردن كودكتان، مانعها را از جلوی راهش بردارید تا جائیكه ممكن است ایمنی خانه را بالا ببرید.
خوابگردی گاهی اوقات باعث میشود كه كودك در طول روز خوابآلود و كسل باشد و یا حتی برخی رفتارها از او سر بزند. معمولا خوابگردی نیاز به درمان ندارد اما اگر باعث بروز چنین مشكلات و تغییراتی شود، نیاز به درمان دارد، البته زمانی كه كودك دچار مشكل تنفسی شود نیز مراجعه به پزشك لازم است.
در چنین مواقعی معمولا پزشك به كودك داروهایی میدهد كه چرخة خواب او تغییر كند و از خوابگردیاش جلوگیری شود.
سایر روشها
قبل از خواب برای كودكتان یك موسیقی آرامبخش بگذارید تا احساس راحتی بیشتری كند.
سعی كنید برنامه خواب كودكتان را تغییر ندهید و همیشه یك برنامه منظم داشته باشد.
كودك را تا پاسی از شب رفته بیدار نگاه ندارید. بهترین زمان خواب از ساعت 10 شب شروع میشود پس سعی كنید كودكتان تا ساعت 5/9 به تختخوابش برود.
شبها مانع از پرخوری كودك شوید. یك دوش آرامبخش قبل از خواب نیز بسیار موثر است.
اجازه ندهید كودكتان با مثانه پُر بخوابد.
از مصرف كافئین قبل از خواب جلوگیری كنید.
اتاق خواب كودكتان محلی دنج، امن و راحت باشد و در آن سروصدای زیاد نباشد.