نجمه مهدوی خانوكی؛ كارشناس ارشد روانشناسی
والدین عزیز، چگونه به سؤالات جنسی كودكانتان پاسخ میدهید؟
آیا تا به حال كودكتان از شما پرسیده كه چگونه به دنیا آمده است و شما چه جوابی به او دادهاید؟
معمولاً صحبت كردن با كودكان درباره جنسیت، برای والدین بسیار دشوار است و آنها نگران زیاد یا كم گفتن و یا گیج كردن بچههای خود هستند و بعضیها فكر میكنند كه اگر درباره جنسیت با كودكان خود صحبت كنند، افكار جنسی در ذهن آنها پرورش مییابد و آنها را به تجربه جنسی تشویق میكنند. پدر و مادر فكر میكنند كه اگر كودكشان در ظاهر بیعلاقه است، هنوز آمادگی لازم را ندارد یا اینكه نیازی به دانستن ندارد.
در حالیكه بچهها حتماً سؤالی دارند اما نمیدانند چگونه بپرسند یا شاید بیمیلی والدین خود را نسبت به پاسخ گفتن به چنین سؤالاتی احساس میكنند. بنابراین شما باید حرف بزنید و نگذارید كه نگرانی شما یا سكوت فرزندان مانع باز كردن صحبت شود. به آنها بگویید كه سخن گفتن دربارهی جنسیت، گاهی با شرم و حیا همراه است چون موضوعی خصوصی است و همین جمله، زمینه را برای گفتوگو باز میكند.
آموزش
بدانید كه آموزش مسائل جنسی نیز باید تدریجی و در طی زمان صورت گیرد و متناسب با مراحل رشد كودك باشد، یعنی همانطور كه كودك بزرگ میشود، جزئیات بیشتری به او گفته شود. بدانید كه محیط، دوستان، اسباببازی، فیلمها، همه به كودك شما درباره جنسیت آموزش میدهند و روی كودكان تأثیر میگذارند، پس چرا شما والدین عزیز، تأثیر نگذارید؟
بهترین زمان آموزش، در طول جریان زندگی روزمره است. شما میتوانید از هر موقعیتی برای این منظور استفاده كنید، مثلاً وقتی تلویزیون برنامهای درباره زایمان یك حیوان نشان میدهد یا وقتی كودك در هنگام تعویض پوشك بچه، نگاه میكند و یا اینكه فصلهایی از یك كتاب را انتخاب كنید و با كودك خود حرف بزنید. اگر فرزندتان، شما را با سؤال خود غافلگیر كرد، نگران نباشید، میتوانید پاسخ او را به تعویق بیندازید، اما حتما در اولین فرصت به پرسش او پاسخ دهید.
اطلاعات جنسی متناسب با سن
تا سن پنج سالگی، بیشتر بچهها باید نام صحیح اعضای بدن، از جمله اعضای تناسلی را بدانند.
باید مفهوم فضای شخصی و خصوصی در هنگام دستشویی رفتن و پوشیدن لباس را بدانند.
بتوانند به راحتی با والدین و فرد قابل اعتمادی درباره جنسیت صحبت كنند.
نسبت به هویت مذكر یا مؤنث خود عزتنفس داشته باشند.
بین شش تا نُه سالگی بیشتر بچهها باید بتوانند تولید مثل حیوانات و گیاهان به عنوان قسمتی از چرخهی حیات را بدانند.
باید چیزهایی راجع به اینكه نوزادان از كجا میآیند! چطور داخل شكم میروند و چگونه بیرون میآیند، شنیده باشند.
تفاوت بین دو جنس را بدانند.
مفاهیم مربوط به خانواده، پدر و مادر شدن، طلاق و ازدواج را بدانند
بین نُه تا سیزده سالگی بیشتر بچهها باید جنسیت را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی درك كند.
با تغییرات طبیعی دخترها و پسرها در دوران بلوغ آشنا شوند.
بتوانند با دیگران دوست شوند و دوستیهایشان را حفظ كنند.
روند تولید مثل، از جمله مفاهیم آمیزش جنسی، پدر و مادر شدن، سقط و جلوگیری را بدانند.
درباره انتقال ایدز و بیماریهایی كه از طریق جنسی منتقل میشود، اطلاعات بیشتری به دست آورند.
مفهوم خصوصی بودن برخی از اعضای بدن را حفظ كنند و بدانند كه سوءاستفادهی جنسی چیست و چگونه میتوان آن را تشخیص داد و چگونه میتوان خود را از آن محافظت نمود و در موقعیتهایی كه بالقوه خطرناك هستند، چگونه باید رفتار كرد.
كودك وقتی از مهد به خانه میآید. ناگهان از مادرش میپرسد، مامان نوزاد از كجا میآید؟ مادر میگوید؛ تو چی فكر میكنی، از كجا میآید؟
دختر: مطمئن نیستم، شاید از تو بیمارستان، مربی من دارد بچهدار میشود.
مادر: نوزاد در جای مخصوصی از بدن مادر رشد میكند تا بیرون بیاید.
دختر: شكم، درسته؟
مادر: نه در جای مخصوص نوزادان كه رَحِم گفته میشود.
البته گاهی اوقات بچهها راجع به این مسائل بسیار سؤال میكنند، بهطوری كه مادر خسته میشود و حتی تا چند روز به زبان خودشان آن را تكرار میكنند.
شما میتوانید به فرزندان خود بگویید كه در بدن زن، سلول خصوصی برای درست كردن بچه وجود دارد كه این سلول تخمك است. پدرها هم سلول مخصوصی دارند كه برای درست كردن بچه است كه اسپرم نام دارد. كه این دو وقتی به هم میرسند، بچه شروع به رشد میكند، بعضی مادران نگران هستند كه فرزندان آنها از آنها بپرسند چطور این دو به هم میرسند؟...
برای خواندن بخش دوم -پاسخ به سوالات جنسی كودكان- اینجا کلیک کنید.