دکتر پریسا مهراشتیاق؛ دندانپزشک کودک و نوجوان
پوسیدگی دندان
عامل پوسیدگی در دندان باکتری خاصی به نام استرپتوکوک موتانس است.
دهان نوزادی که تازه به دنیا آمده است، عاری از هر نوع باکتری می‌باشد و این باکتری از طریق اطرافیان به خصوص مادر به کودک منتقل می‌شود.
تماس‌های نزدیک مثل بوسیدن کودک و یا فوت کردن غذا و شیر کودک جهت سرد کردن باعث این انتقال می‌شود.
خیلی خوب است کسانی که کودک در تماس نزدیک با آنها قرار دارد، از بهداشت دهانی مناسبی برخوردار باشند و دندان‌های پوسیده و عفونی و مشکلات لثه‌ای در دهان‌شان نباشد تا امکان این انتقال کمتر شود و نیز اطرافیان باید از سرد کردن غذای کودک توسط فوت کردن و بوسیدن بچه خودداری کنند.
مهم‌ترین عامل پوسیدگی‌های وسیع در کودکان
این باکتری در حضور مواد غذایی و شیر تولید اسید کرده و به ساختار دندان آسیب می‌رساند.
مهم‌ترین عامل پوسیدگی‌های وسیع در کودکان کم سن و سال عادت غلط تغذیه‌ای شیر شبانه است که باعث ایجاد سندرم شیشه شیر می‌گردد.
چه شیر خشک و چه شیر مادر هر دو شدیدا پوسیدگی‌زا هستند.
شب تا صبح ترشح بزاق بسیار کم بوده وقتی شیر دور تا دور دندان‌ها را فرا می‌گیرد باعث ایجاد پوسیدگی‌های وسیع و سریع پیش‌رونده در تمام سطوح دندانی و اغلب دندان‌ها در سنین کم می‌شود.
این مدل پوسیدگی‌ها اغلب سریع پیشرفت کرده از مینا و عاج عبور کرده و عصب دندان را درگیر می‌کنند و باعث ایجاد درد دندان می‌شوند و در صورت عدم درمان به موقع احتمال ایجاد عفونت دندانی و آبسه و درد‌های شدید وجود دارد.
پیشگیری از پوسیدگی
در این حالت با یک اورژانس دندانپزشکی مواجه هستیم که با توجه به سن کم کودک و عدم امکان درمان دندان روی یونیت و در مطب لزوم کار با بیهوشی کامل و برطرف کردن مشکلات دندانی تحت بیهوشی وجود دارد.
برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی لازم است که با رویش اولین دندان شیری به مسواک زدن و تمیز کردن آنها اقدام کنیم.
مسواک مخصوص سن کودک تهیه کرده و روزی 2 بار با حوصله دندان‌های تازه رویش یافته را تمیز می‌کنیم.
استفاده از مسواک‌های انگشتی یا گاز استریل خیلی کارایی ندارند. در مواردی که مسواک در دسترس نیست، بهتر است روی شیر مصرف شده آب بدهیم تا به شست و شوی شیر کمک کند.
در کودکان بزرگ‌تر استفاده از سیب، هویج و آدامس‌های بدون قند و سایر مواد غذایی که نیاز به جویدن زیادی دارند از روی مواد غذایی پوسیدگی‌زا موثر است.
این مواد ترشح بزاق را زیاد کرده و به شست و شوی خودکار دندان‌ها توسط بزاق و زبان کمک می‌کنند.
کودکان بالای یک سال که از نظر جسمی سالم هستند و مشکل رشدی ندارند نیازی به خوردن شیر شبانه ندارند.
بهتر است کودک را قبل از خواب سیر کرده و دندان‌های او را مسواک بزنیم و در طول شب و حین خواب از آب به جای شیر استفاده کنیم تا آسیبی به دندان‌ها نرسد.
تقاضای شیر شبانه توسط کودکان معمولا از سر عادت است و یک نیاز جسمی نیست و بهتر است بالای یک سال این عادت غلط تغذیه‌ای را در کودک تغییر بدهیم، چون هر چه سن بالاتر می‌رود تغییر عادت سخت‌تر می‌شود و امکان آسیب دندانی نیز بیشتر می‌گردد.
در مورد کودکان نارس و دارای مشکلات رشدی و تغذیه‌ای که نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارند مشاوره با متخصص تغذیه کودک لازم است.
بیشتر کودکانی که مجبور به دریافت خدمات درمانی دندانپزشکی تحت بیهوشی می‌گردند، دارای این عادت تغذیه‌ای غلط بوده‌اند.
بهداشت دهانی مادر
همان‌طور که قبلا اشاره شد، بهداشت دهانی مادر و رسیدگی به موقع دندان‌ها و لثه مادر ارتباط نزدیکی با وجود دندان‌های خوب و سالم در کودک دارد.
از مادران عزیز می‌خواهم قبل از بارداری شروع به رسیدگی کامل به مشکلات دهانی خود بکنند.
اثبات شده است که احتمال زایمان زودرس در مادرانی که مشکلات لثه‌ای دارند، بالا است.
پس از تولد کودک نیز باکتری عامل پوسیدگی از دهان مادران به فرزندان می‌تواند منتقل شود.
پس برای اینکه کودکی با دهان و دندان‌های سالم داشته باشیم باید مادرانی با بهداشت دهانی مناسب و دندان‌ها و لثه‌هایی سالم داشته باشیم.
