دکتر پریسا مهر اشتیاق؛ دندانپزشک کودک و نوجوان
دندانپزشكی در دوره كودكی نقش مهمی در دید فرد در بزرگسالی خواهد داشت.
اگر كودكی وحشت و استرس و درد دندان و درمان دردناك را در كودكی تجربه كند، این تجربه تلخ همیشه پیش‌ذهنیت او خواهد بود و در بزرگسالی ترس زیاد و بی‌موردی از تمامی درمان‌های دندانپزشكی خواهد داشت.
چه بسیارند بزرگسالانی كه فوبیا و ترس نابجای‌شان از دندانپزشكی مانع انجام درمان‌های به موقع می‌گردد، وقتی علت را پیگیری می‌كنیم ریشه این ترس در دوران كودكی‌شان نهفته است.
بسیار مهم است كه در دوران كودكی خاطره خوشایندی از درمان در ذهن كودك نقش ببندد. این مقاله به بررسی راهكردهای مؤثر در برقراری ارتباط صحیح و سالم بین كودك ودندانپزشك می‌پردازد.
به امید اینكه شاهد كودكانی علاقه‌مند به بهداشت و درمان و متعاقب آن بزرگسالانی با دهان و دندان‌هایی سالم و روحیه‌ای شاد و نرمال در این زمینه باشیم، توصیه این است كه مادر باردار حتماً مشاوره با دندانپزشك داشته باشد تا هم از نظر وضعیت دهان و دندان و لثه‌ای خود بررسی شده و هم اطلاعات اولیه در زمینه بهداشت دهانی نوزاد توسط دندانپزشك به او داده شود.
وجود مشكلات دندانی و لثه‌ای در مادر می‌تواند باعث زایمان‌های زودرس و سایر مشكلات گردد. پس بهداشت دهانی در دوره بارداری از اهمیت خاصی برخوردار است.
اولین ویزیت کودک توسط دندانپزشك به محض اولین رویش دندان شیری صورت می‌گیرد و این ملاقات نباید دیرتر از یك‌سالگی باشد.
در این ویزیت اولیه آموزش‌های بهداشتی كه باید توسط والدین رعایت شود گوشزد می‌گردد.
سرفصل آموزش‌های این ملاقات
اثرات مخرب شیر شبانه بر دندان‌ها: به دلیل كم شدن ترشح بزاق حین شب، شیر دورتادور دندان‌ها را فراگرفته و باعث ایجاد پوسیدگی‌های وسیع غیرقابل كنترل در سنین كم می‌شود.
چه بسیارند كودكانی كه دچار پوسیدگی‌های شدید در سنین كم شده و نیاز به انجام درمان‌های دندانپزشكی تحت بیهوشی پیدا می‌كنند.
از سن یك‌سالگی به بعد با مشورت پزشك كودك، می‌توان آب را جایگزین شیر شبانه كرد تا از اثرات مخرب پیشگیری شود.
امكان انتقال باكتری مولد پوسیدگی: از دهان اطرافیان به خصوص مادر به كودك و جایگزین شدن باكتری در دهان كودك و ایجاد پوسیدگی وجود دارد. این امكان حتی از طریق فوت كردن غذای كودك توسط مادر امكان‌پذیر است.
لزوم مسواك زدن توسط والدین به محض رویش اولین دندان شیری: خمیردندان‌های كودكانه حاوی فلوراید در صورت قورت داده شدن عوارض جدی خواهند داشت، پس در صورت عدم دسترسی به خمیردندان‌های فاقد فلوراید با آب خالی مسواك زده شود، تا زمانی كه اطمینان حاصل شود كه كودك قادر به تف‌کردن كامل خمیردندان است.
هر سه ماه یكبار رشد دندان‌ها و فك بررسی می‌گردد و تقریباً از دو سالگی فلورایدتراپی حرفه‌ای در مطب آغاز می‌گردد.
این ملاقات‌های پی در پی باعث انس تدریجی كودك با دندانپزشك می‌شود.
كودك با پزشك آشنا شده و ارتباط مؤثری با او برقرار می‌كند و با خاطره شیرین جایزه، درمانی سبك انجام می‌شود و پیش‌ذهنیت خوب و شیرینی از دندانپزشكی باقی می‌ماند.
درمان‌های پیشگیرانه
درمان‌های پیشگیرانه در دندانپزشكی كودكان از اهمیت بالایی برخوردار است. این درمان‌ها بسیار ساده و مؤثرند.
بدون انجام بی‌حسی و یا تراش با روش‌های فیشورسیلانت و فلورایدتراپی می‌توان از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری كرد.
ملاقات‌های هر سه ماه یكبار پیاپی با دندانپزشك باعث می‌شود كه ارتباط مؤثری بین كودك و دندانپزشك برقرار شده و درمان‌های پیشگیرانه به موقع انجام شوند و در صورت وقوع مشكل یا پوسیدگی در مراحل ابتدایی با درمان ساده درمان شوند و كودك تجربه درمان سنگین یا درد درمانی را نخواهد داشت.
خیلی مهم است كه كودك را برای اولین بار به حالت اورژانسی (درد، تورم، آبسه و عفونت) به دندانپزشك نیاوریم چون در این حال پزشك ناچار است جهت برطرف شدن اورژانس، اقدامات درمانی نماید كه معمولاً منجر به درمان‌های ناخوشایند و دردناك می‌گردد. برخورد اول بسیار در نگرش كودك مؤثر است.
كودكی كه در جلسه اول به حالت اورژانسی مراجعه كند، معمولاً تبدیل به مریضی ترسو وگریزان از دندانپزشكی می‌گردد كه در بزرگسالی نیز این ترس در درون آن لانه كرده و نمی‌تواند ارتباط درستی با دندانپزشك برقرار كند و دچار ترس و استرس زیادی است.
نکته مهم
مسأله دیگر این است كه هیچگاه در مورد كاری كه قرار است دندانپزشك انجام دهد با كودك صحبت نكنید.
به پزشك این فرصت را بدهید كه با زبان كودكانه و به روش خاص خود به تدریج محیط و وسایل كار خود را به كودك معرفی كند و از درمان‌های سبك شروع به كار كرده و درمان‌ها را پله پله سنگین‌تر كند تا كودك به تدریج با كار دندانپزشكی آشنا شود.
هیچگاه خاطرات ناخوشایند و درمان‌های خود یا دیگران را پیش كودك تعریف نكنید و نگذارید او از نزدیك درمان دندان‌های دیگران را ببیند.
در نهایت هر دندانپزشكی روش خاصی برای درمان دارد. به توصیه‌های او در زمینه داخل یا خارج اتاق بودن، حین درمان توجه كنید تا درمان با بهترین كیفیت انجام شود و شاهد كودكانی شاد و علاقه‌مند به دندانپزشكی باشیم.
