نادیا زکالوند
هنوز دو هفته از وقتی که نوزادتان متولد شده، نمی‌گذرد و از داشتن فرزندتان هیجان زده هستید.
در این مدت همه چیز به روال عادی گذشته و دایما مشغول غذادادن، خواباندن، آروغ زدن و عشق ورزیدن به کوچولوی نازنین‌تان بوده‌اید.
اما امشب، تغییراتی به وجود آمده و خبری از آن روزهای آرام و بدون دغدغه نیست.
کودکتان ناآرام است و مدام پاهای کوچولویش را به سمت قفسه سینه‌اش بالا می‌کشد و طوری فریاد می‌کشد که انگار دنیا دارد تمام می‌شود.
شما هر قدر هم تلاش میکنید، نمی‌توانید او را ساکت کنید.
وضعیت او را چند بار بررسی میکنید، اما او همچنان به جیغ زدن ادامه می‌دهد و بعد خیلی ناگهانی، همان‌طور که گریه‌اش شروع شده بود، تمام می‌شود؛ گویی که اصلاً اتفاقی نیفتاده است.
این سناریو در طول روز بارها و بارها در میلیون‌ها خانه در سراسر دنیا، رخ می‌دهد و والدین را حسابی سرگردان می‌کند و آنها تصور می‌کنند، کار اشتباهی انجام داده‌اند.
حقیقت این است که شما هیچ گناهی ندارید و فرزندتان دچار قولنج (یا کولیک) شده است. این مشکل بسیار رایج است.
قولنج چیست؟
قولنج به گریه‌های بی‌وقفه کودکان دو هفته تا چهار ماهه‌ای که بیش از سه ساعت در روز و چندبار درهفته رخ می‌دهد و حداقل دو تا سه هفته دوام دارد، گفته می‌شود.
این مشکل معمولاً از دو یا سه هفتگی شروع می‌شود و در شش هفتگی به اوج خود می‌رسد و از شدت آن در سه تا چهار ماهگی کاسته می‌شود.
کودکانی که گرفتار قولنج می‌شوند، در گروه کودکان بسیار حساس و ناآرام قرار می‌گیرند.
جالب اینجا است که معمولاً کودکانی که هیچ مشکل جسمی ندارند و حتی به خوبی تغذیه شده‌اند، دچار قولنج می‌شوند.
در بررسی بیش از 12000 کودک مشخص شده است که در واقع کودکان مبتلا به قولنج، هنگام تولد بیش از کودکانی که این مشکل را نداشتند، دارای وزن بیشتر و در ضمن از رشد سریع‌تری برخوردار بودند.
قولنج زمانی که کودک هیچ مشکل دیگری ندارد، تشخیص داده می‌شود.
بیماری‌هایی مانند عفونت مجرای ادراری، عفونت گوش میانی، زخم قرنیه و یا حتی برفک دهانی ممکن است علایمی شبیه قولنج داشته باشد اما قولنج نیست.
با این حال برای تشخیص صحیح باید کودک را نزد پزشک اطفال برد.
علایم قولنج
اولین چیزی که والدین کودکان مبتلا به قولنج متوجه می‌شوند، نوع گریه آنهاست که با گریه‌های معمولی‌شان بسیار فرق دارد.
او با صدای بسیار بلند شبیه جیغ زدن، گریه می‌کند.
به غیر از گریه، علایم فیزیکی دیگری وجود دارد که باید به آنها توجه کرد:
* چهره برافروخته
* جمع کردن پاها به سمت شکم و قفسه سینه
* مشت کردن دست‌ها
* به نظر پردرد آمدن صورت کودک
* کش و قوس به کمر و کشیدن گردن
* سفت شدن بدن
* تعریق بسیار
* پاهای سرد
علت قولنج
علت این مشکل هنوز کاملاً شناخته شده نیست. در گذشته تصور می‌شده است که قولنج ناشی از عوامل گوارشی مانند درد ناشی از نفخ باشد، اما اکنون این تصور رد شده است.
در حقیقت کودک مبتلا معمولاً سالم است و این مشکل اثر بد فیزیکی طولانی مدتی روی کودک ندارد. از طرفی برخی معتقدند پیچیدگی‌های زمان زایمان می‌تواند تأثیر مستقیمی روی کودک و میزان گریه‌های او داشته باشد.
در بررسی‌ها مشخص شد که زایمان‌های پراسترس‌تر با گریه‌های بیشتر در ارتباط بوده‌اند.
اثرات قولنج روی کودک و خانواده
کودک مبتلا به قولنج، ممکن است بر ثبات خانواده اثر گذاشته و موجب اضطراب یا افسردگی کوتاه مدت در مادر شود.
همچنین ممکن است مادر یا والدین را به خستگی و یا اضطراب مبتلا کند. در واقع ممکن است گریه مداوم کودک رابطه مستقیمی با اضطراب شدید در مادر، افسردگی پس از زایمان، توقف پیش از موعد شیردهی، مراجعه‌های مکرر به دکتر داشته باشد.
بنابه گفته محققان، ممکن است اثر بدی که گریه‌های طولانی مدت کودک مبتلا بر خانواده می‌گذارد، حتی تا سال‌ها پس از توقف گریه‌ها، نیز ادامه یابد.
سه ماهه اول، مهم‌ترین زمان پیوند میان مادر و کودک است و اگر این زمان به گریه‌های دایمی بگذرد، مادر به جای شناختن کودک خود گرفتار خستگی و ناامیدی می‌شود و به تدریج برقراری ارتباط صحیح میان آنها دچار اختلال می‌شود.
رشد سیستم عصبی کودک نیز مستقیماً با تعامل او با دنیای اطرافش امکان‌پذیر است.
وقتی او دایما دچار اضطراب و بی‌قراری باشد، از سرعت این رشد کاسته می‌شود.
تحقیقات جدید نشان داده است قرار گرفتن کودک در هفته‌های اول زندگی‌اش در معرض اضطراب‌های شدید باعث می‌شود بعدها نتواند به راحتی از پس اضطراب و درد برآید.
چه باید کرد؟
اقدامات زیر در خصوص درمان قولنج بسیار مؤثر است:
کنترل نفخ
نفخ موجب حساسیت بیش از حد کودک می‌شود و به او اجازه خواب راحت و عمیق نمی‌دهد.
هنگام شیر دادن به او، حداقل یکبار شیر دادن را متوقف کرده و او را وادار به آروغ زدن کنید.
این کار را نیز در پایان شیر خوردن مجدداً انجام دهید. در این کار عجله نکنید. صبر و حوصله به خرج دهید تا بهترین روش انجام این کار را بیاموزید.
سپس کودک خود را به پشت بخوابانید و به مدت
5 تا 10 ثانیه، پاهای او را به صورت دوچرخه، تکان دهید. این کار باعث می‌شود تا گاز موجود در معده او خارج شود.
دارو
داروهایی برای درمان قولنج در داروخانه‌ها وجود دارد که می‌توانید با تجویز پزشک اطفال از آنها استفاده کنید.
رژیم غذایی
تحقیقات نشان داده است که فقط 15 درصد از کودکانی که از شیرمادر تغذیه می‌کنند، نسبت به غذای مادر خود واکنش نشان می‌دهند.
اگر کودک شما از این دسته است، بنابراین به رژیم غذایی خود توجه بسیاری نشان دهید.
بهتر است از خوراکی‌های مشکل‌ساز، مانند لبنیات، شکلات، مرکبات، کافئین، بادام زمینی و سبزیجات برگدار مصرف نکنید.
درمان دستی
درمان‌های دستی مانند کایروپراکتیک (نوعی درمان مشکلات سیستم اسکلتی بدن انسان) و کرانیوساکرال (این درمان، تکنیکی دستی و شکلی آرام‌تر و کم‌خطرتر از درمان‌های با دستکاری استخوان‌های جمجمه و مهره‌ها است) می‌توانند تا حدی از فشار روی مفاصل نخاعی و ماهیچه‌ها بکاهند و بدین ترتیب جریان عصبی از نخاع به قسمت‌های دیگر بدن، تنظیم می‌شود و کودک می‌تواند عملکردهای بدن - در این شرایط مجرای گوارشی- خود را به طور موثرتری تنظیم کند.
چه زمانی قولنج نیست؟
یکسری علایم وجود دارد که مربوط به قولنج نیست اما باید به آنها توجه نشان داد:
تب: تب ربطی به قولنج ندارد و وقتی دمای بدن کودک بالا رفته و به 38 تا 40 درجه می‌رسد، باید به سرعت او را به مراکز درمانی برد.
اسهال: اگرچه شکم کودک را دچار درد و ناراحتی می‌کند، اما ربطی به قولنج ندارد.
استفراغ مکرر/ از دست دادن وزن: این دو علایم بسیار جدی هستند و باید بلافاصله مورد توجه قرار بگیرند.
