دکتر محمود خدابنده درباره وضعیت ابتلا به آنفلوآنزا در کودکان و علائم آن، گفت: باید توجه کرد که یکسری از کودکان های‌ریسک تلقی شده و اگر مبتلا شوند، علائم در آنها شدیدتر بوده و نیاز به توجه خاصی دارند. زیرا آنفلوآنزا علاوه بر اینکه خودش می‌تواند دچار پنومونی شود، ممکن است به صورت همزمان عفونت‌های باکتریال هم بر روی آن سوار شوند و وضعیت بیمار را بدتر کنند. این افراد های‌ریسک شامل افراد زیر پنج سال و به ویژه سن زیر دو سال، افرادی که بیماری‌های قلبی زمینه‌ای دارند، کسانی که از قبل بیماری‌های زمینه‌ای قلبی، ریوی و.. داشته یا به هر دلیل به یک بیماری نورولوژیک زمینه‌ای مبتلا هستند و.. است. این افراد بیشتر مستعدند که اگر به عفونت‌های آنفلوآنزا مبتلا شوند، وضعیت‌شان بدتر شود. در عین حال در بزرگسالان نیز افراد بالای ۵۰ سال جزو افراد های‌ریسک قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه افراد های‌ریسک در صورت ابتلا به آنفلوآنزا، گاهی نیاز به درمان‌های اختصاصی آنفلوآنزا دارند، افزود: بر این اساس برای این افراد داروهای خاص ضدویروس را شروع می‌کنیم و باید مراقبت کنیم که اگر عفونت‌های باکتریال هم بر روی بیماری این افراد سوار شد، در صورت نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی برایشان این درمان را هم آغاز کنیم.
علائم آنفلوآنزا
خدابنده ادامه داد: به طور کلی علائمی که در آنفلوآنزا می‌بینیم، تب ناگهانی است. به طوری که کودک وضعیت مناسبی داشته، اما به طور ناگهانی به تب بالا دچار می‌شود. همزمان با تب بالا ممکن است علائم دیگری مانند سرفه خشک یا درد گلو داشته باشد. بعد از آن ممکن است علائم دیگری مانند کوفتگی بدن، درد عضلانی، شدید شدن سرفه‌ها و.. را هم شاهد باشیم.
علائم پنوموکوک
این فوق‌تخصص عفونی اطفال درباره علائم پنوموکوک نیز گفت: بحث پنوموکوک متفاوت است. حال ممکن است ابتلا به پنوموکوک با آنفلوآنزا همزمانی داشته باشند، نه اینکه لزوما بر روی آنفلوآنزا سوار شود. حتی ابتلا به عفونت‌های پنوموکوکی ممکن است به صورت جداگانه دیده شود. پنومونی‌هایی که عمدتا به دنبال ابتلا به پنوموکوک می‌بینیم، جزو دسته پنومونی‌های باکتریال هستند. در حالی که آنفلوآنزا ویروس است، اما پنوموکوک باکتریال است که ممکن است کودکان به آن مبتلا شوند و وضعیت‌شان مقداری متفاوت است.
خدابنده گفت: کودکان مبتلا به پنوموکوک با تب بالا مراجعه می‌کنند. معمولا در آنها سرفه‌های خلط‌دار دیده می‌شود. در حالی که در آنفلوآنزا معمولا سرفه خشک است. در عین حال وضعیت تنفسی این کودکان ممکن است بد شود و تند تند نفس بکشند و از عضلات فرعی تنفس استفاده کنند، به طوری که فرورفتگی زیر دنده دارند و در زمان تنفس، نسبت به نفس کشیدن عطش دارند و پره‌های بینی‌شان باز و بسته می‌شود که در این شرایط باید بستری شوند. در این صورت ممکن است از ریه عکس‌برداری کنیم و گاهی در عکس این کودکان ممکن است درگیری یک یا دو لوب ریه را ببینیم و حتی گاهی ممکن است منجر به آب آوردن ریه که آب چرکی است، شود که گاهی ممکن است شدید باشد و نیاز به اقدامات خاص درمانی پیدا کنیم. خانواده‌ها با مشاهده تب بالا، سرفه خلط دار به پزشک مراجعه کنند.
وی درباره علت بروز عفونت‌های پنومونی، گفت: این عفونت‌ها تنفسی است و از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شود. در شرایطی که کودکان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکرده و ماسک نزنند، ممکن است به دیگران هم منتقل کنند. البته صرفا هم اینطور نیست که پنوموکوک با علائم تنفسی ظاهر شود، بلکه ممکن است با عفونت‌های دیگری هم ظاهر شود که می‌تواند باعث عفونت گوش، سینوزیت و.. شود و حتی برخی از آنها ممکن است با علائمی مانند منتژیت مراجعه کنند.
ضرورت ورود واکسن‌های آنفلوآنزا و پنوموکوک به برنامه واکسیناسیون کشوری
خدابنده درباره نحوه پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا و عفونت‌های پنومونی، گفت: بهترین اقدام پیشگیرانه رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ارائه آموزش در این زمینه به کودکان است تا ماسک زده و فاصله‌گذاری را رعایت کنند. در عین حال تزریق واکسن هم مهم است. واکسن پنوموکوک و آنفلوآنزا به صورت روتین در برنامه واکسیناسیون کشوری نیست و حداقل برای افراد و کودکان های‌ریسک می‌توان واکسن آنفلوآنزا و پنوموکوک را تزریق کرد.
وی با بیان اینکه طی چند سال اخیر که درگیر کووید ۱۹ بودیم، خانواده‌ها از ماسک استفاده می‌کردند و مدارس هم تعطیل بود و به این شدت عفونت‌های پنومونی را نمی‌دیدیم، گفت: در حال حاضر همه احساس کردند که کووید نیست، مدارس هم باز شده و از طرفی پروتکل‌ها هم از سوی کودکان رعایت نمی‌شود. همین در تماس بودن با یکدیگر منجر شد که پنومونی‌ها را داشته باشیم. البته هر ساله این پنومونی‌ها را داریم و بعد از کرونا که تماس‌ها بیشتر شد، باعث شیوع مجددا آن شد. البته این بیماری فقط به ایران اختصاص ندارد، بلکه سایر کشورها هم عفونت‌های پنوموکوکی دیده می‌شود. معمولا این عفونت‌ها به فصول سرد اختصاص دارد و در فصل سرما عمدتا دیده می‌شود.
شرایط آنتی‌بیوتیک‌درمانی
این فوق تخصص عفونی اطفال درباره شرایط مصرف آنتی‌بیوتیک به صورت خودسرانه، گفت: استفاده از آنتی‌بیوتیک بدون معاینه و تجویز پزشک، می‌تواند منجر به مقاومت باکتریایی از جمله پنوموکوک شود. در دوره شیوع کرونا برخی خودسرانه آنتی‌بیوتیک مصرف کردند که منجر شد تا پنوموکوک‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند. در مواردی که لزومی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست، اگر به صورت خودسرانه مصرف شود، می‌تواند باعث مقاومت همه نوع باکتری شود.
خدابنده تاکید کرد: به طور کلی آنتی‌بیوتیک‌ها در عفونت‌های باکتریال مصرف می‌شوند. آنفلوآنزا یا کووید ۱۹ بیماری ویروسی بوده و آنتی‌بیوتیک‌ها روی آنها تاثیری ندارند. حال اگر روی عفونت ویروسی، یک عفونت باکتریال هم سوار شود، می‌توان از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد، اما صرفا برای درمان بیماری‌های ویروسی تجویز آنتی‌بیوتیک کار اشتباهی است و نباید استفاده شود.
