مترجم: اعظم اسلامی مجد
زیر نظر: دکتر شادی نعیمی متخصص نوزادان و کودکان
تصادفها و به ویژه تصادف با اتومبیل مهمترین دلیل مرگ و میر در میان کودکان هستند. حدود 40 درصد از افراد کشته شده در تصادفها، افراد زیر 15 سال هستند. کودکان داخل ماشین اغلب کمربند ایمنی خود را نمیبندند یا آنهایی که روی صندلی کودک هستند، به خوبی در جای مناسبشان قرار نگرفتهاند. به خاطر سنگینتر بودن سر نسبت به بدن، به سمت جلو پرتاب میشوند و دچار آسیبدیدگی میشوند. کودکان در هر سن و سالی باید داخل اتومبیل، کمربند ایمنی را ببندند.
فرزند شما با رعایت کردن و در نظر گرفتن این موارد، داخل ماشین شما در امنیت خواهد بود؛ اگر:
در صندلی کودک که مخصوص کودکان خردسال و یا نوزادان ساخته شده باشد، بنشیند. این صندلی پشت به شما و رو به صندلی بغلیاش قرار میگیرد.
کودک خردسال و یا نوزاد را نباید روی صندلی کودک و روبهروی کیسه هوای سمت شاگرد قرار دهید، مگر آنکه دکمه کیسه هوا خاموش باشد و اگر روشن باشد، صندلی او را پشت صندلی خودتان قرار دهید.
تمام نکات ایمنی مربوط به بستن کمربند صندلی را رعایت کنید.
کودکان خردسال و نوزادان نباید روزانه بیش از 30 دقیقه در صندلی کودک قرار بگیرند، زیرا عضلات کمر آنها هنوز به خوبی شکل نگرفته است.
چرا ایربگ (کیسه هوا) برای کودکان خردسال خطرناک است؟
زیرا برای وزن بالای 70 کیلوگرم، طراحی شده است، با شتاب و قدرت زیادی باز میشود و همین امر میتواند به کودکان آسیب برساند. کودکان زیر 12 سال هرگز نباید روی صندلی جلوی ماشین بنشینند، مخصوصا با ایربگ فعال.
کودکان خردسال 0 تا 3 ساله: روی صندلی مخصوص کودک بنشینند.
کودکان 3 تا 12 ساله: روی صندلی جلوی ماشین ننشینند و کمربند ایمنی را ببندند.
کودکان 12 ساله به بالا: میتوانند روی صندلی جلوی ماشین بنشینند، ولی حتما کمربند را ببندند.
رعایت نکات ایمنی مثل بستن کمربند ایمنی، استفاده از صندلی کودک، هوشیاری راننده، ممانعت از سفرهای طولانی، رعایت نکات فنی خودرو و ... برای جلوگیری از حوادث و اتفاقات تلخ برای کودکان میباشند، اما در صورت بروز حادثه چه باید کرد؟
بدترین کابوس برای پدر و مادرها، تصادف کردن فرزندشان است. چیزی که در تمام تصادفها و حوادث رانندگی در مورد کودکان مشترک است، این است که باید بلافاصله مورد مراقبتهای پزشکی قرار بگیرند. عکسبرداری، آزمایش خون، اسکن و ام.آر.آی به ترتیب بسته به نوع آسیبدیدگی توسط تیم پزشکی توصیه میشوند.
آسیبدیدگیهای نواحی سر و گردن
آسیبدیدگی ناحیه سر، در میان حوادث رانندگی در کودکان، بیشترین عامل مرگ و میر است؛ آسیبدیدگی مغز، شکستگی جمجمه و ضربه مغزی که میتوانند به مشکلات حرکتی، مشکلات رفتاری و تکلمی و برخی موارد دیگر منجر شوند.
آسیبدیدگی سر و گردن در اثر ایربگ و باز شدن آن
کودکان زیر 12 سال که اصرار دارند در صندلی جلوی خودرو بنشینند، بیشتر در معرض این خطر هستند. باز شدن کیسه هوا سمت شاگرد راننده در اثر ضربه شدید، باعث شکستگی بینی، گردن و برخی مشکلات دیگر میشود.
آسیبدیدگی سر و گردن کودک در اثر استفاده از صندلی کودک نامناسب و یا کمربند ایمنی نامناسب
برخی مشکلات در کمربند ایمنی و صندلی کودک خود باعث ایجاد آسیبدیدگی در مواقع تصادف میشوند.
آسیبدیدگی ناشی از شکستن شیشه
شیشههای خودرو در تصادف شکسته میشوند و ممکن است روی صورت کودک پاشیده شوند که خود خطرات احتمالی بسیاری را در پی دارد. زخمهای شدید صورت و حتی پارگیهای دهان و دندان از جمله آنها میباشند.
آسیبدیدگی قفسهسینه
بستن کمربند این احتمال را بسیار کاهش میدهد. شکستگی دنده، آسیبدیدگی ریه و خونریزیهای داخلی از عوارض نبستن کمربند ایمنی و رعایت نکردن استانداردهای مربوط به صندلی کودک میباشد.
شکستگیها
انواع شکستگیها مثل مچ دست، دست، پا و لگن از رایجترین شکستگیهای مربوط به کودکان میباشند. آسیبدیدگی نخاع که باعث فلج (کامل یا ناقص) و آسیبدیدگی عصبها میشود. معمولا آسیبدیدگی نخاع در تصادفهای شدید رانندگی که باعث واژگونی خودرو و به قول عامه مردم، چپ کردن ماشین میشود، رخ میدهد. موارد فوق مربوط به آسیبدیدگیهای کودک در زمانی که او داخل خودرو است، میباشند، ولی آسیبدیدگیها گاه میتوانند در اثر تصادفهای بیرون از خودرو نیز رخ دهند. کودکان به لحاظ اینکه مهارتهای جسمی و شناختی لازم را ندارند و نمیتوانند به درستی تصمیمگیری کنند، معمولا تا 10 سالگی، به هنگام رفت و آمد از خیابان نباید، آنها را تنها رها کرد. به دلیل اینکه جثه کوچکتری دارند، معمولا رانندهها آنها را سخت میبینند. گاهی اوقات به دنبال برداشتن وسیله بازیشان به سمت خیابان میروند و گاه حتی با نزدیک شدن اتومبیل به سمتشان، متوجه نمیشوند و در همان حالت میمانند. تمام این موارد میتوانند منجر به حادثهای تلخ شوند و به کودک آسیب جدی وارد کنند.
در زمان آسیبدیدگی کودک در حوادث رانندگی چه باید کرد؟
تصادفها، جزء حوادث پیشبینی نشده و غیرمنتظره هستند که اغلب آسیبدیدگیهایی نیز به دنبال دارند. این آسیبدیدگیها میتوانند فیزیکی و روحی - روانی باشند. بستری شدن در بیمارستان، عمل جراحی، بخیه خوردن و ... از مراحل درمانی آسیبدیدگیهای فیزیکی هستند.
در چه مواقعی باید به اورژانس زنگ بزنید؟
کودک نمیتواند نفس بکشد یا خیلی تند تند نفس میکشد.
هوشیاری ندارد و نمیداند در اطرافش چه میگذرد.
دچار زخم و خونریزی شده است.
به خواب رفته و بیدار نمیشود.
تب شدید دارد و دچار تاربینی شده است (علیرغم مصرف پروفن).
دلدرد شدیدی دارد.
دچار شکستگی در دست یا پا، لگن و دنده شده است.
در ناحیه سر دچار آسیبدیدگی شده است.
آسیبدیدگی میتواند آنچنان بارز باشد که باید هر چه سریعتر کودک به بیمارستان منتقل شود، ولی گاهی آسیبدیدگی پنهان است و یا حتی کودک خودش پنهان میکند تا والدینش دچار نگرانی نشوند. اگر کمی هم مشکوک شدهاید که کودکتان در حال پنهان کردن است، او را از اتومبیل خارج نکنید، چرا که میتواند به او آسیب بیشتری وارد کند. حرکت دادن کودک در این شرایط، نادرستترین کار ممکن است. اگر کودک در نواحی انگشتان دست و پایش حسی ندارد، دچار آسیبدیدگی نخاع شده است و باید سریعتر به نزدیکترین مرکز و درمانگاه یا بیمارستان منتقل شود.
تشخیص آسیبدیدگی ممکن است برای یک فرد معمولی (پدر و مادر کودک)، سخت باشد.
معمولا آسیبدیدگیهای جدی در ناحیه سر، با سردرد همراه است. بعد از تصادف برخی علائم تا چند روز ادامه دارند، مثل سردرد، خوابرفتگی دست و پاها، تاربینی و ضعف اندامها. اگر چنانچه روز بعد از حادثه، کودک به این موارد دچار بود، ممکن است که به مهرههای کمر و گردن او آسیب رسیده باشد. شکم درد در چنین شرایطی، نشانه خونریزی داخلی است که میتواند حتی تا چند روز هم ادامه داشته باشد. با توجه به نکاتی که گفته شد، تا چند روز بعد از تصادف باز هم به این موارد دقت داشته باشید تا اگر موردی را متوجه شدید، زودتر به مرکز درمانی مراجعه کنید.
بعد از حادثه و تصادف، که میتواند منجر به آسیبدیدگی جسمی کودک شود، شاهد برخی تغییرات رفتاری و اخلاقی در وی نیز خواهید بود. در چنین مواقعی با او بیشتر حرف بزنید. برای کاهش عوارض روحی – روانی تصادف، شما بهترین گزینه برای او هستید.
به جای اینکه اصلا راجع به تصادف حرفی نزنید، سعی کنید با او حرف بزنید.
در حفظ آرامش و تسلط بر خویشتن، الگوی رفتاری باشید.
با صداقت به سوالات او پاسخ دهید و سعی کنید حقایق را به او بگویید.
اگر از او جسارت و جرات زیادی دیدید، حتما تشویقش کنید.
در صورت داشتن ترس، اضطراب، کمخوابی، وحشت و ... کنارش باشید و به او کمک دهید.