تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
با توجه به شرایط کشور ما مکملهای دارویی برای کودکان شامل ویتامین A و D و آهن است. ثابت شده که دادن مولتیویتامین لزومی ندارد و حتی اگر بقیه ویتامینها زیر 6 ماه به شیرخوار داده شود، احتمال بروز آلرژیهای گوارشی در سن بلوغ را افزایش میدهد.
استفاده از مكمل روی هم اگر نتایج بررسیهایی که در حال اجراست مثبت باشد، از 6 ماهگی شاید تجویز روی برای تعدادی از کودکان لازم باشد. معمولا پس از 14روزگی به نوزادان ویتامین A+D داده میشود و در صورت لزوم بعد از 6 ماهگی مولتیویتامین به کودک داده میشود.
مکملی که انتخاب میشود باید از نوعی باشد که 1500 واحد ویتامین A و 400 واحد ویتامین D داشته باشد. متاسفانه در برخی ترکیبهای تجاری برای خوشمزهکردن مکمل، این نسبت رعایت نمیشود و میزان ویتامین A از ویتامین D بیشتر است. این کار باعث تامیننشدن نیاز کودکان میشود. از 14 روزگی تا 2 سالگی بهطور ثابت باید روزانه یک میلیلیتر یا یک قطره ویتامین به کودک بدهیم.
بسیاری از مادران تمایل دارند از ترکیبهایی استفاده كنند که حاوی ویتامین A+D و آهن است اما باید گفت متاسفانه با توجه به اینکه نیاز کودک به ویتامین ثابت است اما مقدار آهن با وزن تغییر میکند، مصرف این نوع مکملها مشکلآفرین میشود. بهتر است ویتامین و آهن را جداگانه به کودک بدهیم. بهترین ویتامین D، ویتامینی است که بدن خود میسازد. 5-6 دقیقه ماندن در آفتاب در روز برای ساخت ویتامین D در بدن کافی است.
ماندن بیش از این اندازه در آفتاب نهتنها موثر نیست بلکه به دلیل سوراخبودن لایه ازن میتواند مضر هم باشد مگر آنکه فرد از محافظهای خاص استفاده کند.
بهتر است مادر 5-6 دقیقه کودک را در آفتاب قرار دهد و باقی ویتامین D از طریق مکملها تامین شود. در مورد سایر مکملها نیز با توجه به شرایط کشور ما بهتر است فقط به مواد غذایی تکیه نکنیم و حتما در 2 سال اول مصرف ویتامین توصیه میشود.
مصرف مكمل آهن
مکمل آهن را باید از 6 ماهگی آغاز کرد. میزان نیاز کودک با توجه به وزن روزانه 1 - 2 میلیگرم است. از آنجا كه نوع قطرههای آهن موجود در بازار متفاوت است بهتر است نوع فروسولفات آن را انتخاب كنید.
بقیه موارد که بهخصوص در مورد بیاثربودن آنها بر دندان تبلیغ میشود جذب خوبی در روده ندارند و آهن خون را به اندازه کافی بالا نمیبرند. فروسسولفات با وجود مزه بد، جذب بهتری دارد. بسیار مهم است که مادرها دادن مکمل آهن را به موقع و به اندازه و نوع درست را انتخاب کنند.
نباید به دلیل ترس از سیاهشدن دندان یا کاهلی و تنبلی از این کار خودداری کرد زیرا عوارض کمبود آهن بسیار بیشتر از عوارض سیاهشدن دندان شیری است. حتی برای پیشگیری از سیاهشدن دندان میتوان بلافاصله بعد از دادن مکمل آهن، به کودک آب داد و دندانهای او را شست. ولی شیردادن به او کار صحیحی نیست زیرا جذب آهن را مختل میکند. با توجه به اینكه ویتامین C جذب آهن را افزایش میدهد میتوان بعد از دادن قطره آهن مقداری ماده غذایی حاوی ویتامین C به کودک بدهیم.
معمولا برخی والدین بعد از 2 سالگی هم مصرف مکملها را ادامه میدهند، درحالی كه به هیچوجه این مساله ضرورتی ندارد. مصرف خودسرانه مکمل بعد از این سن ممکن است با عوارض همراه باشد. اگر بعد از 2 سالگی پزشک برای کودک مکمل تجویز میکند، حتما باید براساس نتایج آزمایش خون او باشد و میزان ویتامین A، D و آهن خون کودک مشخص شود.