دكتر محمدرضا مهاجری تهرانی؛ فوق تخصص غدد
علائم دیابت
علائم دیابت در میان بزرگسالان و كودكان یكسان و به قرار زیر است:
تشنگی كاهش وزن خستگی مفرط تكرر ادرار
علائمی كه بیشتر در كودكان دیده می‌شود:
دل درد سردرد مشكلات رفتاری
گاهی اوقات «اسیدوز دیابت» (فساد خون در اثر بیماری دیابت) باعث تشخیص بیماری می‌شود. در صورت تشخیص علائم باید فوراً به پزشك متخصص مراجعه كرد.
بیشتر كودكانی كه به دیابت دچار می‌شوند، نیاز به درمان انسولین دارند.
در اغلب موارد انسولین در طول روز عملكردی سریع دارد و شب‌ها عملكرد آن كند می‌شود.
بیشتر كودكان كم سن و سال به طور معمول به تزریق انسولین در طول شب نیازی ندارند، اما وقتی بزرگ‌تر می‌شوند، لازم است اینكار را یك‌بار در طول شب انجام دهند. به طور كلی هدف از درمان دیابت این است كه میزان قندخون در حالت ناشتا و قبل از غذا خوردن بالاتر از 130 و بعد از هر بار غذا خوردن بیشتر از 180 نشود. به طور كلی كنترل قندخون از سه طریق امكان‌پذیر است: تزریق انسولین، رژیم غذایی و ورزش. امروزه دیابت دیگر یك بیماری مرگبار نیست (مثل صدسال پیش)، بلكه می‌توان با كمی دقت و توجه آن را كنترل كرد. بیشتر پیچیدگی‌ها و مشكلات مربوط به دیابت با افزایش دوره بیماری شروع می‌شوند.
پدر و مادرها باید بدانند
رژیم‌های مناسب، میزان فعالیت‌ها و آموزش‌های لازم مواردی هستند كه خانواده‌ها باید از آنها مطلع باشند تا بتوانند سختی‌های ناشی از بیماری كودك خود را راحت‌تر تحمل كنند. وقتی كه كودكی در یك خانواده دچار دیابت می‌شود، سایر افراد نیز تحت فشار بیماری او قرار می‌گیرند. بنابراین حمایت آنها از این كودكان بسیار مؤثر و لازم است. پدر و مادرها و سایر كسانی كه با این كودكان زندگی می‌كنند، باید: با شیوه‌های تزریق انسولین آشنا بوده و این كار را انجام دهند. علائم كاهش گلوكز خون و اسیدوز گلوكز را بدانند.
همیشه گلوكز در اختیار داشته باشند. میزان گلوكز خون را اندازه‌گیری كنند و آن را به كودكان خود نیز بیاموزند. كودك را با تزریق انسولین آشنا كنند. به طور مرتب او را نزد پزشك متخصص ببرند. دوستان و مربیان كودك را از وضعیت او مطلع سازند تا در صورت نیاز به او كمك كنند.
رژیم غذایی
كودكان دیابتی هر روز باید سه‌وعده غذا و دو تا سه میان‌وعده بخورند و می‌توانند از غذای خانواده استفاده كنند. مصرف شیرینی‌ها تأثیری در بروز دیابت نوع 1 در كودكان ندارد. پدر و مادرها اغلب فكر می‌كنند كه اگر كار خاصی انجام دهند و جلوی شیرینی خوردن آنها را بگیرند، می‌توانند فرزندانشان را نجات دهند.
در واقع هیچ راهی برای پیشگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد. ولی دیابت نوع 2 فرق می‌كند. در این نوع دیابت، مصرف زیاد كیك‌ها و شیرینی‌ها كه باعث چاقی می‌شوند، احتمال بروز بیماری را افزایش می‌دهد. یك رژیم غذایی مناسب برای كودكان دیابتی، حاوی غذاهای پر فیبر و كربوهیدرات است. مقدار غذا بستگی به سن و وزن كودك دارد. در صورتی كه انسولین به اندازه كافی و بموقع تزریق شود، می‌توان از غذاهای شیرین نیز استفاده كرد.
خطر هیپوگلیسمیا
افت قندخون و ترس از آن در كودكان دیابتی گاه مانع رسیدن قندخون به حدطبیعی می‌شود، بی‌توجهی به هیپوگلیسمیا باعث بروز آن، خصوصاً شب‌ها شده و تكرار زیاد این وضعیت به كما و تشنج نیز منجر می‌گردد.
فعالیت فیزیكی
داشتن فعالیت فیزیكی در كودكان دیابتی بسیار ضروری است، زیرا میزان قند را كاهش می‌دهد. آنها هر روز باید ورزش كنند. اگر كودك شما انسولین دریافت می‌كند، احتمالاً باید دوز مصرفی او را كاهش دهید، زیرا تركیب انسولین زیاد و ورزش و تحرك باعث افت قندخون و بروز هیپوز می‌شود.
در حین ورزش كردن كودك باید قند مورد نیازش را دریافت كند. كودكی كه دیابت دارد، می‌تواند سال‌های سال زندگی كند؛ اما باید هر سال به طور مرتب چكاپ شود تا از سایر مشكلات ناشی از این بیماری (مثل آسیب‌هایی كه به چشم‌ها و كلیه‌ها می‌رسند) در سال‌های بعد محفوظ بماند.
