دكترریحانه بركتین؛ متخصص اطفال
به افزایش درجه حرارت بدن تب گفته میشود. ابتدا دمای اطاق کودک بایستی در حد متعادل باشد، کودک لباس مناسب پوشیده باشد، بلافاصله قبل از کنترل تب مایعات و نوشیدنی‌‌های بسیار گرم یا سرد مصرف نکرده باشد، در کنار یا مقابل منابع گرمایشی و یا سرمایشی نباشد، در معرض تابش مستقیم آفتاب نبوده باشد و در انتها از وسیله اندازه‌گیری مناسب بصورت صحیح استفاده نمود.
انواع دماسنج
دماسنج‌‌های جیوه‌‌ای شیشه‌ای
زمانی کاربرد وسیعی داشتند اما امروزه به خاطر وجود دماسنج‌‌هایی که استفاده از آن راحت‌تر است کمتر کاربرد دارد، همچنین نگرانی‌‌هایی که درخصوص احتمال شکستن دماسنج و خطرتماس با جیوه – که یک سم محیطی است – وجود دارد. این نوع دماسنج تب دهانی و یا زیر بغل را اندازه‌گیری می‌‌کنند.
دماسنج‌‌های نواری یا پلاستیکی
این دماسنجها حاوی کریستال مایع بوده که در مقابل حرارت تغییر رنگ می‌‌دهند. کاربرد آن بسیار آسان بوده ممکن است نشان دهند که کودک تب دارد اما هیچگاه به اندازه سایردماسنج‌‌ها دقیق نیستند. از این نوع دماسنج برای اندازه‌گیری حرارت ناحیه پیشانی استفاده می‌گردد.
دماسنج دیجیتال پستانكى
دماسنج‌هاى دیجیتال پستانكى براى كودكان زیر دو سال و نوپایان به ویژه کودکانی كه پستانك مى‌خورند، مناسب هستند. این دماسنجها نیز مانند سایر دماسنج‌هاى دیجیتال، با باترى كار مى‌كنند و با یك حسگر الكترونیك درجه حرارت بدن را اندازه مى‌گیرند. درجه حرارت روى صفحه‌اى در جلوى دماسنج نمایش داده میشود. براى كار با این دماسنج، كودك باید آن را بدون حركت به اطراف به مدت سه دقیقه در دهان نگاه دارد.
دماسنج دیجیتالی
معمولاً سریع‌تر و دقیق‌تر عمل می‌‌کند. این دماسنجها اندازه و اشکال گوناگونی دارند و در بیشتر فروشگاه‌ها و داروخانه‌‌ها با قیمت‌‌های مختلف در دسترس می‌‌باشند. قبل از استفاده از این نوع دماسنج باید دستورالعمل استفاده از آن را بدقت مطالعه نمود. دماسنج‌‌های دیجیتالی را میتوان از طریق دهان، مقعد و یا زیر بغل استفاده نمود. برای اینکارابتدا دماسنج را روشن کنید و مطمئن شوید که صفحه نمایشگر آن دمای اندازه‌گیری شده قبلی را نشان نمی‌دهد.
دماسنج دیجیتالی معمولاً دارای یک میله مدرج پلاستیکی و انعطاف‌پذیر است که در نوک آن یک حسگر دما وجود دارد و در نوک دیگر آن یک نمایشگر دیجیتالی وجود دارد که خواندن ارقام آن آسان است. اگر دماسنج دارای روکش یا غلاف یکبار مصرف است طبق دستورالعمل سازنده آن را عوض کنید. به یاد داشته باشید که پس از هربار استفاده از دماسنج، غلاف را در بیاورید و پیش از بازگرداندن دماسنج به درون جعبه‌اش، آن را طبق دستورالعمل سازنده تمیز کنید. انواع جدیدتر این نوع دما سنج نیز موجود است که با توجه به سرعت عمل و هزینه آن معمولا تنها در بیمارستانها و کلینیک‌‌ها استفاده میشود.
دماسنج دیجیتال گوشى
که دماسنج تیمپانیک هم نامیده مى‌شود، از اشعه مادون قرمز براى اندازه‌گیرى دماى بدن از طریق مجرای گوش استفاده مى‌کند. دقت آن مشابه دماسنج‌هاى مقعدى است. دماسنج دیجیتال در کمتر از دو ثانیه حرارت بدن را اندازه مى‌گیرد و پس از پایان کار معمولاً بوق مى‌زند. این دماسنج را میتوان براى هر کودک بالاى سه ماه تا زمانى که دهانه آن به طور کامل در مجرای گوش کیپ مى‌شود، مورد استفاده قرار داد.
شیوه اندازه‌گیری درجه حرارت
بهترین روش، به سن کودک بستگى دارد. در شیرخواران کوچک تر از سه ماه، معمولاً اندازه‌گیری درجه حرارت زیر بغل صورت می‌گیرد. از سه ماهگى تا چهار سالگى: براى این گروه سنی یک دماسنج مقعدى یا دماسنج الکترونیک پستانکى را توصیه مى‌کنند. البته براى کودکان بزرگتر از سه ماه میتوان از دماسنج گوشى هم استفاده کرد.
از پنج سالگى به بالا اگر کودکان قادر به نگاه داشتن دماسنج دیجیتال دهانى در زیر زبان خود براى کوتاه مدت باشد این روش ترجیح داده میشود در غیر اینصورت از محل زیر بغل حرارت بدن را اندازه‌گیری می‌‌کنند. زمانى که کودک به سن مدرسه رسید، اغلب استفاده از درجه دهانى را ترجیح میشود. بعنوان یک دستورالعمل کلى براى همه انواع دماسنج و همه محل‌هاى ذکر شده هرگز نبایستی کودک را با یک دماسنج در دهان، زیر بغل یا مقعد تنها گذاشت.
کنترل تب
در مورد کنترل و درمان تب لازم است بدانید که تمام شیرخواران کمتر از سه ماه لازم است به سرعت تحت معاینه قرار بگیرند. در کودکان بزرگتر میتوان از تب برهای رایج استفاده نمود که در بین تمام آنها استامینوفن بیش از بقیه داروها کاربرد دارد. استامینوفن به اشکال دارویی قطره، شربت و سوسپانسیون، قرص، شیاف و در سال‌های اخیر اشکال تزریقی در دسترس می‌‌باشد.
در شیرخواران کوچک اغلب از قطره استفاده میشود و با افزایش سن و وزن کودک معمولا شربت استفاده میشود، در کودکان بزرگتر و نوجوانان اغلب از قرص استفاده میشود. شیاف استامینوفن هم اغلب در موارد تب‌‌های بالا یا در کودکانی‌که قادر به بلع دارو نیستند با نظر پزشک کاربرد دارد. شکل تزریقی این دارو نیز در کودکانی که بستری شده‌اند قابل استفاده است.
به هر حال باید دانست دارو به هر شکلی که باشد بایستی حداقل 4 و یا به طور ارجح 6 ساعت بین هر وعده استفاده فاصله باشد. به خاطر داشته باشید برای پایین آوردن تب هرگز از آسپیرین استفاده نكنید. خوب است مادران عزیز در مورد انواع تب‌بر، مقدار و شرایط استفاده از آن از پزشک کودک‌شان اطلاعات لازم را کسب نمایند. همچنین باید توجه نمود که پس از مصرف تب بردر کودکان با سنین بالاتر، میتوان از پاشویه و تن شویه بدن کودک با استفاده از آب ولرم استفاده نمود. و به عنوان نکته آخر اینکه برای یافتن علت تب لازم است کودک شما مورد معاینه قرار بگیرد.
