پوست نوزاد بسیار نرم و لطیف است و نیاز به مراقبت خاص و توجه ویژه والدین دارد. گاهی این پوست لطیف دچار مشکلاتی میشود که باید سریعا به آنها رسیدگی کرد تا نوزاد در معرض ناراحتیهای پوستی مزمن قرار نگیرد. دوره يک ماهه اول عمر را دوره نوزادی نامگذاری کردهاند. دراین دوران در تمامی ارگانهای بدن رشدونمو بطور سریع اتفاق افتاده وهمین موضوع باعث یکسری تغییراتی میشود که درپوست این تغییرات بطور واضحتری دیده میشود.
جوشهای سرسفید صورت
در رحم مادر، نوزاد در معرض هورمونهای بدن مادر قرار میگیرد.
این هورمونها، تولید چربی را افزایش میدهند و غدد چربی نوزاد را میبندند. در نتیجه جوشهای نوزاد از رحم مادر شروع میشوند.
معمولا در طی چند هفته، جوشهای بینی و گونه نوزاد بهبود مییابند و نیازی به لوسیون و یا کرم خاص برای درمان ندارند.
بثورات پوستی پوشک
اگر نوزاد دچار قرمزی پوست در ناحیه پوشک شود، دچار بثورات پوستی پوشک شده است.
اگر برای مدت طولانی پوشک خیس بماند و یا سفت بسته شده باشد، موجب بروز بثورات پوستی میشود.
لذا پوشک نوزاد را زود به زود عوض کنید.
نوزاد را تا حد امکان با آب ولرم بشویید (خصوصا موقع مدفوع کردن) و پماد مخصوص سوختگی پای نوزاد (با تجویز پزشک اطفال) را بمالید از كرمي مثل زینک اکسیداستفاده کنید .
خال مادرزادی
این خالها ارثی نیستند.
این خالها ممکن است هنگام تولد نوزاد و یا چند ماه بعد از تولد بروز کنند.
این خالها نیاز به درمان ندارند و نباید نگران باشید.
بیماری پوستی Cradle Cap
Cradle Cap نوعی بیماری پوستی میباشد که فلسهای زرد و یا قهوهای روی پوست سر نوزاد تشکیل میشود.
این بیماری پوستی در طی ماه اول و یا دوم زندگی خود را نشان میدهد و معمولا در سال اول زندگی از بین میرود.
Cradle Cap را به نام درماتیت سبورئیک نیز مینامند و به دلیل افزایش چربی پوست میباشد و ظاهر پوست را فلسمانند (پوسته پوسته) و مومیشکل میکند و بثورات قرمزرنگ روی پوست سر، ابرو، پلک، دو طرف بینی و یا پشت گوشها تشکیل میدهد.
پزشک در این مورد استفاده از شامپوهای مخصوص، روغن بچه، کرمها و لوسیونهای مخصوص را توصیه میکند.
اگزما
اگزما عبارت است از بثورات قرمزرنگ پوست که خارش دارند. در نوزادانی که سابقه خانوادگی ابتلا به آسم، آلرژی و یا درماتیت آتوپیک دارند، اگزما شایع است. اگزما، خارش زیادی دارد و با گذشت زمان ضخیم، خشک و پوسته پوسته میشود. عوامل تحریک کننده اگزما را شناسایی کرده و از آنها دوری کنید. استفاده از صابون و مواد شوینده ملایم و مقدار کمیکرم مرطوب کننده برای بهبود اگزما مفید است.
اگزماي سرشتي يا درماتيت آتوپيك: بسياري از شيرخواراني كه زمينه آلرژي دارند تا ماه سوم زندگي ضايعه پوستي ندارند اما از همين زمان است كه دچار خشكي، قرمزي و پوستهريزي روي گونهها ميشوند. شيرخوار اغلب به علت خارش ضايعات ناآرام است. بهتدريج ممكناست ضايعات ترشحدار و سپس عفوني شوند.
با چهاردست وپا راه افتادن شيرخوار، ساعد و ساق پا نيز درگير و با بزرگتر شدن شيرخوار چينهاي گردن، آرنج و زانو هم دچار قرمزي و التهاب ميشوند. شيرخواران آتوپيك به بسياري از مواد آلرژي دارند و بايد بيماري آنها را كنترل كرد تا آرامش پيدا كنند. لباسهاي پشمي براي اين شيرخواران خارشزاست. برخي موادغذايي و حتي شيرگاو ميتواند مشكل آنها را تشديد كند.
عرق سوز شدن
برجستگیهای صورتی- قرمزی پوست که در گردن، اطراف پوشک، زیربغل و چینهای پوست بدن نوزاد نمایان میشود به علت عرق کردن نوزاد میباشد.عرق جوش یا ميلياريا نامیده میشود. اين حالت از احتباس عروق تجمعيافته از مجاري غده عرق در نتيجه بسته شدن با تودههاي شاخي به وجود ميآيد. عرقجوش در بيشتر موارد با حرارت و هواي مرطوب ايجاد ميشوند ولي ممكن است با حرارت بالا نيز بهوجود آيند. اين بثورات در شيرخواراني كه به آنها لباس خيلي گرم ميپوشانند حتي در طول زمستان در فضاي بسته به وجودميآيند. گاهي ضايعات عرقجوش به صورت دانههاي شفاف و بدون التهاب و گاهي به صورت ضايعات قرمز التهابي هستند. ضايعات معمولا محدود به جايگاههاي بسته يا نواحي چينمانند گردن يا زيربغل است. معمولا عرقجوشهاي سطحي شفاف و بيالتهاب و عميقترها قرمز و ملتهب هستند.
محیط خنک و خشک و لباسهای گشاد و نخی برای درمان عرق سوز به کار میرود.
اگر شما لباس زیادی تن نوزاد کنید، حتی این عرق سوز شدن در زمستان نیز بوجود خواهد آمد.
برجستگیهای سفید پوست (میلیا)
معمولا این برجستگیها روی بینی و صورت ظاهر میشوند. میلیا به علت مسدود شدن غدد چربی پوست بوجود میآید. میلیا در برخی مواقع به نام آکنه نوزاد نیز نامیده میشود، اما آکنه مربوط به تغییرات هورمونی است. غدد چربی نوزاد بعد از چند روز و یا چند هفته باز میشوند و برآمدگیها ناپدید میشوند و درمانی نیاز ندارند.
عفونت قارچی نوزاد
بعد از مصرف آنتی بیوتیک، عفونتهای قارچی ايجاد میشود و با توجه به نوع عفونت، در جاهای مختلف بدن نوزاد تشکیل میشود. برفک در زبان و دهان نوزاد ظاهر میشود و ظاهری مانند شیر خشکیده دارد. قارچهای بثورات پوشک، قرمز روشن هستند و غالبا در لبهاین بثورات، جوشهای قرمزرنگ کوچک بوجود میآید. برفک دهان با شربت ضد قارچ درمان میشود و کرمهای ضد قارچ نیز برای درمان قارچهای بثورات پوشک استفاده میگردند.
رنگ زرد پوست یعنی یرقان
معمولا طی 2 - 3 روز اول بعد از تولد، رنگ پوست و چشم نوزاد زرد است. این زرد شدن در نوزادان نارس معمولا دیده میشود. زرد شدن بعلت زیادی بیلی روبین خون میباشد. بیلی روبین از شکستن گلبولهای قرمز خون بوجود میآید. معمولا این زردی طی 1 تا 2 هفته اول بعد از تولد ناپدید میگردد. اما بهتر است این زردی تحت نظر پزشک و با بستری کردن نوزاد در بیمارستان درمان گردد تا عوارض خطرناکی در پی نداشته باشد. برای درمان این نوزادان در بیمارستان، از نوردرمانی (فتوتراپی) استفاده میکنند.
نیش لک لک (Stork bites)
رگهای خونی نابالغ میتواند تکههای کوچک قرمز رنگی را به نام نیش لک لک بوجود آورد.
این تکهها بر روی صورت و پشت گردن نوزاد دیده میشود.
گریه کردن ممکن است آنها را روشنتر کند، اما معمولا در یک سالگی از بین میروند.
آفتاب سوختگی نوزاد
اگر کودک مدت زیادی در معرض نور خورشید قرار بگیرد، دچار آفتاب سوختگی خواهد شد. پس بهتر است در شش ماه اول زندگی، نوزاد را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید.
پس از شش ماهگی میتوانید از کرمهای ضدآفتاب مخصوص کودک، کلاه و چتر استفاده کنید.
برای آفتاب سوختگی خفیف نوزاد، هر روز به مدت 10 تا 15 دقیقه با یک پارچه خنک، بدن نوزاد را بمالید.برای آفتاب سوختگی شدید نوزاد به پزشک اطفال مراجعه کنید.
«دانههای مغولی»
در نوزادان با پوست تیره شایع است. این دانهها، مسطح و آبی –خاکستری رنگ هستند و ممکن است بزرگ یا کوچک باشند.
رنگدانههایی که به سطح بالایی پوست راه نمییابند مسوول ایجاد این دانهها هستند و معمولا بهطور خود به خود در سنین مدرسه از بین میروند.
لك سالمون
گاهي در ناحيه بين ابروها، پلكها، لب بالا و در قسمت پشت گردن يك لك صورتي رنگ جلبنظر ميكند كه هنگام گريهكردن شيرخوار واضحتر ميشوند. اين ضايعات نشانگر گشادي عروق موضعي هستند و معمولا چند ماه باقيميمانند و ممكناست در زمان گريهكردن يا تبخير درجه حرارت محيط بيشتر قابلديدن شوند. بيشتر ضايعات بهتدريج كمرنگ و ناپديد ميشوند ولي در مناطق پشت گردن و نواحي پشتسر اغلب باقي ميمانند.
اريتم سمي
اين ضايعات شامل دانههاي زرد سفيد به قطر 1- 2 ميليمتر و با حاشيه قرمزرنگ هستند كه در 50 درصد شيرخواران هنگام تولد ديده ميشود. آنها خوشخيم هستند و خودبهخود برطرف خواهندشد. هيچ ميكروبي داخل دانههاي چركي اريتم سمي وجود ندارد. علت بيماري مشخص نيست و طول دوره بيماري نيز كوتاه است و هيچ درماني لازم نيست. پس برخلاف اسم ترسناك اين ضايعات، هيچ خطر خاصي شيرخوار را تهديد نميكند.