دكتر حسین علیمددی؛ فوق تخصص گوارش و كبد كودكان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران
روز اول مدرسه، روز خاطره‌انگیزی برای همه ما و كودكان است كه هرگز فراموش نمی‌شود. سلامتی كودكان در این مقطع سنی بر روی عملكرد‌های تحصیلی و رشد ایده‌آل جسمی و ذهنی‌شان در آینده خیلی موثر است. در این مقاله نكات مهمی را كه باید قبل از ورود به دبستان در كودكان مد نظر قرار گیرند مرور می‌كنیم.
كم‌خونی کودک
آخرین منابع علمی بیماری‌های كودكان توصیه می‌كنند همه كودكان در سن یك سالگی و 5 سالگی از نظر كم‌خونی مورد آزمایش قرار بگیرند. در سن 5 سالگی باید بر اهمیت تغذیه غنی از آهن (گوشت قرمز، جگر، حبوبات و غلات) تاكید شود. كمبود آهن می‌تواند باعث تاخیر رشد جسمی، افت بهره هوشی و عملكرد تحصیلی شود.
واكسن سه گانه یادآور
سن 6-4 سالگی سنی است كه دوز یادآور واكسن سه‌گانه تجویز می‌شود فراموش نكنیم این واكسن مثل دوزهای قبلی‌اش می‌تواند در این سن هم باعث تب و درد موضعی شود كه با اقدامات ساده یا خودبخود رفع می‌شود.
بررسی بینایی و شنوایی
انجمن متخصصین كودكان آمریكا توصیه می‌كنند بررسی وضعیت بینایی در سن سه سالگی برای اولین بار در همه كودكان انجام شود. بررسی شنوایی كودك نیز برای اولین‌بار در روزهای اول تولد انجام می‌شود و نوبت بعدی در 4 سالگی باید انجام شود.
سنجش فشارخون كودك
اولین اندازه‌گیری فشارخون كودك در سن سه سالگی توصیه می‌شود.
معاینه دندانپزشكی
اولین معاینه دندانپزشكی كودك در سن 1 سالگی انجام می‌شود اما این معاینه جزء ضروری معاینات قبل از ورود به دبستان نیز هست زیرا سلامت دندانهای شیری در سلامت دندانهای دائمی موثر است.
معاینه مفاصل و ستون فقرات
به وجود بدشكلی‌های ستون مهره‌ها ( قوز، انحراف ستون مهره‌ها) و مفاصل و اندام‌ها (پا پرانتزی و...) باید در معاینه قبل از مدرسه توجه شود و در صورت وجود اینها كودك به متخصص مربوطه ارجاع گردد.
غربالگری یادگیری و هوشی
بخش مهمی از بخش سلامت كودكان قبل از ورود به مدرسه است كه به شناسایی كودكان دارای نیازهای خاص یا نیازمند كمك، یاری می‌كند.
بررسی اختلالات رفتاری (شب ادراری، لكنت زبان و ناخن جویدن)
كودك مبتلا به این اختلالات در صورت عدم رفع مشكل از عزت نفس كافی برای ورود به مدرسه برخوردار نبوده همواره این عدم اعتماد به نفس در همه عملكرد‌هایش از جمله عملكرد تحصیلی وی اثر منفی می‌گذارد، نكته مهم‌تر اینكه اغلب این اختلالات قابل درمان هستند و به راحتی با مشورت با متخصصان، مشكل رفع خواهد شد.
گواتر (كم‌كاری تیروئید)
كم‌كاری غده تیروئید منجر به كاهش بهره هوشی كودك و اختلالات رشد جسمی و ذهنی او می‌شود. گرچه غربالگری تیروئید نوزادی انجام می‌شود اما در صورت وجود علائم كم‌كاری تیروئید در غربالگری قبل از مدرسه، ممكن است آزمایشات مربوطه درخواست شود.
اختلالات رشدی (لاغری، چاقی و كوتاه‌قدی)
یكی از بخش‌های مهم سنجش سلامت كودكان قبل از مدرسه، بررسی وضعیت رشد آنهاست كه در صورت اختلال كودك به متخصص ارجاع خواهد شد.
سایر معاینات
معاینه دقیق موهای كودك از نظر ابتلا به شپش سر، توجه به ظاهركودك و شرح‌حال علائم مربوط به گوش و حلق و بینی (خرخرشبانه و تنفس دهانی در بزرگی لوزه سوم و...)، پرسیدن درباره سابقه خستگی زودرس كودك با فعالیت جسمی و ورزش (شك به بیماری قلبی – تنفسی) هم بخش‌های مهم بررسی سلامت كودكان قبل از ورود به دبستان هستند.
